H μοναξιά είναι μεταδοτική: Ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων

<p style="text-align: justify;"><strong>Μια οπτική είναι να δούμε την μοναξιά όχι ως μια ατομική αίσθηση ή κατάσταση αλλά ως μια κατάσταση που αναδύεται μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και  το κοινωνικό μας περιβάλλον. </strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Γράφει η ψυχολόγος Κατερίνα Δημητρίου </strong></p>
<p style="text-align: justify;"><img src="/thumbnail?filepath=/contentfiles_2015/photos/eidikoi/psyxologoi/dimitrioukate.jpg&amp;width=248?" alt="Κατερίνα Δημητρίου " width="99" /></p>
<p style="text-align: justify;">H μοναξιά μπορεί να είναι μάλλον μια έλλειψη ποιότητας των σχέσεων παρά ποσότητας και να συσχετίζεται με την έλλειψη εμπιστοσύνης στις ανθρώπινες σχέσεις. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η έρευνα των Χρηστάκη και Fowler. H μοναξιά είναι μεταδοτική σαν μια μεταδοτική ασθένεια,  εξηγούν ο Χρηστάκης και ο Fowler στο βιβλίο τους «Συνδεμένοι» (Connected, 2009) και κολλάει μέσα από την επαφή με τους άλλους ή μέσα από την πληροφορία που έχουμε για το πώς οι άλλοι κάνουν σχέσεις.</p>
<p style="text-align: justify;">Οι άνθρωποι έχουν τάση για να κάνουν σχέσεις και να ανήκουν αλλά  έχουν επίσης την τάση να διαμορφώνουν την συμπεριφορά τους ανάλογα με το πώς συμπεριφέρονται οι άλλοι γύρω τους και ειδικότερα οι φίλοι τους. Έαν έχεις φίλους που είναι μάλλον μοναχικοί τύποι – δεν ενδιαφέρονται δηλαδή για στενές σχέσεις – έχεις μεγαλύτερες πιθανότητες γίνεις και εσύ πιο μοναχικός, αφού οι φίλοι σου και οι γνωστοί σου δέχονται να συνδεθούν μόνο με τέτοιου είδους σχέσεις. Αλλά σου μεταδίδουν επίσης και την δυσπιστία τους (και τον φόβο τους) για τις σχέσεις. Ο παράγοντας που διαφοροποιεί την κατάσταση και έχει οδηγήσει στην απότομη αύξηση της μετάδοσης του ιού της μοναξιάς είναι η συνδεσιμότητα – το ιντερνέτ, η κοινωνική δικτύωση και οι συσκευές κινητής τηλεφωνίας. Παλαιότερα, οι σχέσεις μας περιορίζονταν στον κοινωνικό μας κύκλο και στην κοινότητά μας και έτσι περιοριζόταν η αίσθηση της μοναξιάς μέσα σε συγκεκριμένους κοινωνικούς κύκλους, σήμερα όμως, η πληροφορία τρέχει στα δίκτυα, όλοι είμαστε συνδεδεμένοι με όλους ταυτόχρονα.</p>
<p style="text-align: justify;">Αλλά η μοναξιά μπορεί να προκύπτει και ως αποτέλεσμα του μεγάλου βαθμού συνδεσιμότητας με διαφορετικό τρόπο, με την  εξασθένιση  ορισμένων κοινωνικών δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για την διατήρηση των σχέσεων. Ο τρόπος που κάνουμε σχέσεις έχει αλλάξει, η επίδραση των κοινωνικών δικτύων όπως το facebook, το Instagram, το  twitter κ.α. έχει διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που συνδεόμαστε. Όπως προκύπτει από διάφορες έρευνες, αλλά και όπως όλοι μας έχουμε διαπιστώσει στην καθημερινή μας ζωή, η μεγάλη ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα ευνοεί ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως ο ναρκισσισμός, η  έλλειψη ενσυναίσθησης, η τάση για ελάχιστη επένδυση στους δεσμούς μας. Στην καλύτερη περίπτωση αισθανόμαστε υπερ-φορτωμένοι με πληροφορία και συνεπώς με υποχρεώσεις, έχουμε περιορισμένα αποθέματα υπομονής και θέλουμε να παίρνουμε το λιγότερο δυνατόν ρίσκο,  στην χειρότερη, έχουμε την τάση όταν δεν πραγματοποιείται αυτό που θέλουμε ή νομίζουμε, να αλλάζουμε γρήγορα «σελίδα», όπως αλλάζουμε την σελίδα μας στο facebook.</p>
<p style="text-align: justify;">Ωστόσο, επειδή βρισκόμαστε στο σταυροδρόμι μιας αλλαγής στον τρόπο που κάνουμε σχέσεις, ας μην βιαστούμε να βάλλουμε την ταμπέλα της μοναξιάς, ας μην αφεθούμε να πιστέψουμε ότι έχουμε «κάτι λιγότερο από πριν» ή στην ευκολία της ερμηνείας ότι η μοναξιά των ανθρώπων έχει αυξηθεί. Έχουμε πάντα τις ίδιες ανάγκεςγια αγάπη και αίσθηση του να ανήκουμε, αλλά ίσως τώρα να το ζούμε διαφορετικά: όπως εξήγησε ο Wellman στην έρευνά του για τις κοινότητες στον Καναδά (1988) «δεν βρήκα κοινότητες με την παραδοσιακή έννοια της γειτονιάς και των φίλων, βρήκα όμως δίκτυα υποστήριξης μεταξύ ατόμων, άτομα που συνδέονται με συγγενείς και φίλους ή/και με άτομα που μένουν μακριά τους με τα οποία διατηρούν ποιοτικές σχέσεις καθώς επίσης και  άτομα που συνδέονται  με ολόκληρες ομάδες στις οποίες συμμετέχουν για τα χόμπι τους, νομίζω ότι θα πρέπει να αλλάξουμε τους ορισμούς μας για την κοινότητα, τις σχέσεις και την μοναξιά»</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>

Σχετικά άρθρα