Ακράτεια κοπράνων: Υπάρχουν λύσεις

27/11/2015
Ομάδα Σύνταξης
Γαστρεντερολογία

<div class="pos-content">
<div class="element element-textarea first last">
<div>
Ως ακράτεια κοπράνων στους ενήλικες ορίζεται η επαναλαμβανόμενη, ακούσια και ανεξέλεγκτη απώλεια κοπράνων από το ορθό, που χρονολογείται περισσότερο από ένα μήνα. Στον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας περιλαμβάνεται και ακούσια απώλεια αερίων, η οποία μπορεί να είναι βασανιστική για κάποια άτομα. Γράφει ο Δημήτριος Ε. Καραπιπέρης, Γαστρεντερολόγος-Ηπατολόγος-Επεμβατικός Ενδοσκόπος Εξειδικευμένος σε παθήσεις Οισοφάγου και Πρωκτού
</div>
<div style="text-align: justify;">
 
Η ακράτεια κοπράνων μπορεί να είναι ακούσια απώλεια αερίων ή υδαρών κοπράνων (ελάσσονα ακράτεια) ή ακούσια απώλεια στέρεων κοπράνων (μείζονα ακράτεια).
Οι έρευνες δείχνουν ότι επεισόδια ακράτειας εμφανίζει το 7%-10% του πληθυσμού, παρ’ όλο που η ακριβής συχνότητα εκτιμάται ότι είναι πολύ υψηλότερη αφού ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με ακράτεια διστάζουν να αναφέρουν το πρόβλημά τους στο γιατρό κι έτσι το πρόβλημα παραμένει σιωπηλά χωρίς να καταγράφεται στις στατιστικές.
Η ακράτεια έχει σοβαρά ψυχοκοινωνικά επακόλουθα, όπως μειωμένη αυτοεκτίμηση, κοινωνική απομόνωση, άγχος για ενδεχόμενα επεισόδια ακράτειας και επαγγελματική δυσλειτουργία. Σε ότι αφορά στο οικονομικό κόστος της ακράτειας στην κοινωνία γενικότερα, υπολογίζεται ότι στις ΗΠΑ ξοδεύονται περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε πάνες ενηλίκων για την ακράτεια. Αιτιολογική ταξινόμηση
<ol>
<li>Βλάβη των σφιγκτήρων και του πυελικού εδάφους</li>
</ol>
<ul>
<li>Μαιευτικός τραυματισμός</li>
<li>Ιδιοπαθής εκφύλιση</li>
<li>Σκληρόδερμα</li>
<li>Ιατρογενής (Χειρουργεία στην περιοχή)</li>
<li>Άμεσος τραυματισμός από ξένο όργανο</li>
<li>Συγγενής ανωμαλία 2. Νευροπάθεια</li>
</ul>
<ul>
<li>Μαιευτική κάκωση αιδοιικού νεύρου</li>
<li>Τραυματισμός νωτιαίου μυελού</li>
<li>Σκλήρυνση κατά πλάκας</li>
<li>Δισχιδής ράχη</li>
<li>Νόσος του Altzheimer</li>
<li>Σακχαρώδης διαβήτης 3. Ανατομικές βλάβες της ορθοπρωκτικής περιοχής</li>
</ul>
<ul>
<li>Πρόπτωση ορθού</li>
<li>Περιπρωκτικά συρρίγια</li>
<li>Αιμορροιδοπάθεια</li>
<li>Σύνδρομο καθόδου του περινέου 4. Διαταραχές σὐστασης των κοπράνων και διατασημότητας του ορθού</li>
</ul>
<ul>
<li>Σύνδρομο Ευερεθίστου Εντέρου</li>
<li>Ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις εντεροπάθειες</li>
<li>Μετακτινική ορθοπρωκτίτιδα</li>
<li>Ολική κολεκτομή με δημιουργία νεοληκύθου</li>
<li>Ιδιοπαθές μεγαορθό 5. Ουσίες, Φάρμακα</li>
</ul>
<ul>
<li>Καφείνη</li>
<li>Ορλιστάτη</li>
<li>Μυοχαλαρωτικά-σπασμολυτικά </li>
</ul>
 6. Ιδιοπαθής ακράτεια (Άγνωστα αίτια: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αιτία της ακράτειας δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί. Αυτή η μορφή ακράτειας ονομάζεται ιδιοπαθής ακράτεια και πιο συχνά παρατηρείται σε γυναίκες μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας). Διάγνωση της ακράτειας Η διάγνωση του τύπου της ακράτειας, αλλά και της υπεύθυνης αιτίας με σκοπό τη θεραπεία της, γίνεται συνήθως με το συνδυασμό του ιστορικού, της φυσικής εξέτασης και ορισμένων εξειδικευμένων εξετάσεων. Η λήψη του ιστορικού, αλλά και η φυσική εξέταση απαιτούν αρκετή εμπειρία από το γιατρό, ο οποίος, στις περισσότερες περιπτώσεις και με τη χρήση ειδικών ερωτηματολογίων, είναι σε θέση να εστιάσει στα αίτια της ακράτειας και να κατευθύνει τον ασθενή τόσο θεραπευτικά, όσο και προς τη διενέργεια συγκεκριμένων εξετάσεων. Φυσική εξέταση: Κατά τη φυσική εξέταση, ο γιατρός μπορεί να εκτιμήσει την επάρκεια των σφιγκτήρων του πρωκτού, καθώς και την ύπαρξη πρόπτωσης ή ορθοκήλης. Η πρωκτοσκόπηση και σιγμοειδοσκόπηση είναι επίσης εξετάσεις που μπορεί εύκολα να γίνουν στο εξωτερικό ιατρείο και παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση του ορθού ή την ύπαρξη φλεγμονών ή όγκων. Ορθοπρωκτική μανομετρία: Αποτελεί μέθοδο εκλογής για τη μελέτη της λειτουργικότητας των σφιγκτήρων. Γίνεται με εξειδικευμένο εξοπλισμό με τον οποίο υπολογίζονται οι εσωτερικές πιέσεις σε διάφορα σημεία του ορθού και του πρωκτού.
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη εξέταση για την εκτίμηση της λειτουργίας των σφιγκτήρων του πρωκτού, καθώς επίσης και για την αξιολόγηση της αισθητικότητας του ορθού και των αντανακλαστικών της αφόδευσης. Ενδοπρωκτικό υπερηχογράφημα – Μαγνητική τομογραφία: Είναι εξαιρετικά χρήσιμες εξετάσεις για την απεικόνιση των σφιγκτήρων και του τοιχώματος του ορθού και βοηθούν στη διάγνωση κακώσεων και ανατομικών ανωμαλιών των μυών. Θεραπεία της ακράτειας Η αντιμετώπιση της ακράτειας βασίζεται :
<ul>
<li>στη φαρμακευτική θεραπεία</li>
<li>στη βιοανάδραση και</li>
<li>στην χειρουργική αντιμετώπιση</li>
</ul>
Ο τύπος της θεραπευτικής προσέγγισης που θα επιλέξει ο γιατρός εξαρτάται από τα αίτια και τη βαρύτητα της ακράτειας. Φαρμακευτική θεραπεία Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση φαρμάκων που μειώνουν τη συχνότητα των κενώσεων και βοηθούν στο να είναι τα κόπρανα πιο σχηματισμένα.
Φάρμακα που μειώνουν τη συχνότητα των κενώσεων: Τέτοια φάρμακα, συνήθως χορηγούνται όταν συνυπάρχουν έντονες διαρροϊκές κενώσεις. Το πλέον χρησιμοποιούμενο φάρμακο, η λοπεραμίδη (Immodium®), εκτός της μείωσης της συχνότητας των κενώσεων, αυξάνει και τον τόνο των σφιγκτήρων του πρωκτού. Ουσίες που αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων: Οι ουσίες αυτές είναι μορφές φυτικών ινών που βοηθούν στον σχηματισμό και στην αύξηση του όγκου των κοπράνων, κάτι που βοηθά στην μείωση των επεισοδίων ακράτειας Αντιχολινεργικά Φάρμακα: Όταν λαμβάνονται πριν από τα γεύματα ελαττώνουν τις συσπάσεις του εντέρου, ελαττώνοντας έτσι τα επεισόδια ακράτειας που συχνότερα συμβαίνουν μετά τα γεύματα. Καθαρτικά και Υποκλυσμοί: Στοχεύουν κυρίως στην θεραπεία της σοβαρής δυσκοιλιότητας, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, μπορεί να οδηγήσει σε επεισόδια ακράτειας μέσω της συσσώρευσης σκληρών κοπράνων στο ορθό. Βιοανάδραση: Πρόκειται για μία ασφαλή και μη επεμβατική μέθοδο εκγύμνασης και «εκπαίδευσης» των μυών που ελέγχουν την αφόδευση. Η μέθοδος εφαρμόζεται σε ειδικά εργαστήρια, όπου τοποθετούνται ειδικοί αισθητήρες που καταγράφουν τη λειτουργία των μυών της αφόδευσης. Η καταγραφή αυτή βοηθά τον ασθενή να συνειδητοποιήσει και να ελέγξει τη σύσπαση των σφιγκτήρων μυών που εξασφαλίζουν την εγκράτεια Η βιοανάδραση είναι περισσότερο αποτελεσματική σε άτομα που μπορούν να προκαλέσουν σύσπαση των σφιγκτήρων και που διατηρούν κάποια αίσθηση της ανάγκης τους για αφόδευση. Τα αποτελέσματα της βιοανάδρασης μπορεί να εξασθενίσουν μετά την πάροδο 6 μηνών και ενδεχομένως να απαιτείται επανάληψη της μεθόδου.
Νεότερες μέθοδοι που εξατομικεύονται ανάλογα με το πρόβλημα του ασθενούς είναι:
<ul>
<li>Η ηλεκτροδιέγερση του 3ου ιερού νεύρου και</li>
<li>Η σκληροθεραπεία με ραδιοσυχνότητες</li>
</ul>
Χειρουργική θεραπεἰα Οι χειρουργικές επεμβάσεις για την ακράτεια διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη περιλαμβάνει τεχνικές ανακατασκευής των σφιγκτήρων ενώ η δεύτερη στοχεύει στην ενίσχυση των μυών που περιβάλουν τον πρωκτό.
Επί αποτυχίας όλων των παραπάνω η τελική κολοστομία αποτελεί την τελευταία λύση.
</div>
</div>
</div>