<p class="intro" style="text-align: justify;">Τα συν και τα πλην μιας περιπετειώδους χρονιάς.</p>
<p style="text-align: justify;">Η φετινή θεατρική ανασκόπηση δεν είναι σαν τις προηγούμενες. Τα γεγονότα του 2015 βγήκαν-εκεί που κανείς δεν το περίμενε-από την κλειστή σφαίρα των παραστατικών τεχνών και ακούστηκαν «παραέξω». Για την ακρίβεια ξέφυγαν, σε κάποιες περιπτώσεις πήραν χαρακτήρα πολιτικού γεγονότος και όπως όλα δείχνουν θα απασχολήσουν και την χρονιά που έρχεται. Σταχυολογούμε τα πιο σημαντικά, τα πιο θορυβώδη.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Με (+) πρόσημο</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Ο Στάθης Λιβαθινός στο «τιμόνι» του Εθνικού. </strong>Ο πάταγος με τον οποίο έγινε η αλλαγή σκυτάλης στην καλλιτεχνική διεύθυνση της πρώτης κρατικής σκηνής της χώρας δεν ακυρώνει επ' ουδενί την αξιοσύνη του Στάθη Λιβαθινού να βρεθεί σε αυτήν. Καλλιτέχνης εγνωσμένου κύρους, μεθοδικός και όπως φαίνεται με όραμα για το Εθνικό, δρομολογεί την ελπιδοφόρο αναδιάρθρωση της Δραματικής Σχολής του Εθνικού, την ίδρυση σχολής Σκηνοθεσίας στους κόλπους της καθώς και τμήματος Αρχαίου Δράματος – κινήσεις που όλες στοχεύουν στην τόνωση του εκπαιδευτικού ρόλου του οργανισμού με άνοιγμα στη δοκιμαζόμενη κοινωνία. Και παρότι συναντά σοβαρά εμπόδια σε αυτόν το φιλόδοξο σχεδιασμό, ήδη έχει καταφέρει ένα σημαντικό βήμα προς το μέλλον: Την επανίδρυση της ιστορικής Πειραματικής Σκηνής, ορίζοντας καλλιτεχνικούς υπεύθυνους τους φερέλπιδες Ανέστη Αζά και Πρόδρομο Τσινικόρη.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Ο θρίαμβος του Θόδωρου Τερζόπουλου στο Στανισλάφσκι. </strong>Την Άνοιξη του 2014 ήταν το Αλεξαντρίνσκι της Αγίας Πετρούπολης, το παλαιότερο εθνικό θέατρο της Ρωσίας που τον αποθέωνε για «Το τέλος του παιχνιδιού». Λίγους μήνες αργότερα, ανοίγοντας τη νέα χρονιά, το ιστορικό μοσχοβίτικο θέατρο Στανισλάφσκι εγκαινιαζόταν με μια ακόμα δική του μνημειώδη σκηνοθεσία, τις «Βάκχες». Η παράσταση ενσωματώθηκε στο ρεπερτόριο του Στανισλάφσκι με τον διευθυντή του Μπορίς Γιουχανάνοφ να ζητεί επιμόνως την ανανέωση της συνεργασίας του με τον Έλληνα μετρ της σκηνοθεσίας. Και δύο μήνες νωρίτερα, ο Θόδωρος Τερζόπουλος πέρασε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, στην πόλη της Φιλαδέλφεια όπου και ανέβασε την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή με έναν μικτό ελληνο-αμερικανικό θίασο στη σκηνή του πειραματικού Wilma Theater. Η υποκριτική μέθοδος του διεθνή μας δημιουργού, ώριμη πια στα 35 χρόνια που την καλλιεργεί και την εφαρμόζει, παντρεμένη με την εικονοκλαστικότητα των παραστάσεων του συναρπάζει χωρίς σταματημό τους θεατές και τις, διαφορετικών καταγωγών, σχολές του κόσμου, ανάγοντας τον στα πρόσωπα-παγκόσμια κληρονομιά για την αρχαία τραγωδία.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Οι Ιάπωνες του Νο που διάβασαν Όμηρο.</strong> Από τον περασμένο Μάρτιο οπότε ο μαέστρος του θεάτρου Νο, Τζένσο Ροκούρο Ουμεουάκα ταξίδευε ως την Επίδαυρο συνοδευόμενος από το Μιχαήλ Μαρμαρινό και τον Γιώργο Λούκο, όλα προμήνυαν μια σημαντική στιγμή στη σύγχρονη ελληνική θεατρική και όχι μόνο ιστορία. Ωστόσο, εκείνο το βράδυ στα τέλη Ιουλίου, στην επιδαύρια ορχήστρα, έμελλε να ξεπεραστούν οι αρχικές προσδοκίες και η συγκίνηση να κατακλύσει το κοινό που είχε το προνόμιο να δει αυτή την παράσταση. Χωρίς υπερβολή, επρόκειτο για κάτι το μνημειώδες. Το ιαπωνικό θέατρο Νο με τη χιλιετή ιστορία έσπαγε για πρώτη φορά την παράδοση του, ανεβάζοντας ένα εμβληματικό κείμενο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, τη «Νέκυια» του Ομήρου, την Λ ραψωδία της «Οδύσσειας» δηλαδή, επιτρέποντας – επίσης για πρώτη φορά – σε δημιουργό έξω από τους κόλπους του, τον σκηνοθέτη Μιχαήλ Μαρμαρινό να οργανώσει αυτή την έμπλεη μυσταγωγίας θεατρική τελετουργία. Μια στιγμή που για πολλούς καταγράφηκε όχι μόνο σαν θεατρική αλλά σαν εμπειρία ζωής.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Αποχαιρετώντας τη Σιλβί στο Ηρώδειο. </strong>Για εννιά μήνες ταξίδεψε σε 20 πόλεις του πλανήτη. Ανάμεσα σε αυτές δεν θα μπορούσε να μην συμπεριλάβει και την Αθήνα. Έτσι, η τελευταία φορά που η κορυφαία μπαλαρίνα της γενιάς της έκανε το γύρο του κόσμου χορεύοντας, οδήγησε τα βήματα της και στο Ηρώδειο. Το ελληνικό κοινό, τα τελευταία χρόνια της ακμής του Ελληνικού Φεστιβάλ, τήν είχε χορτάσει. Μα τα δύο φεγγαρόλουστα βράδια που επιφύλασσε στην αρχή της παγκόσμιας περιοδείας της πάνω στην σκηνή του Ηρωδείου είχε ένα ειδικό βάρος. Υπέροχη μέσα στον κινησιολογικό της πλούτο, την πλαστικότητα, την αρμονία και την φινέτσα της, υποκλινόταν βαθιά συγκινημένη τέσσερις φορές στο φινάλε, μπροστά στον κόσμο της Αθήνας. Το χειροκρότημα και οι επευφημίες δεν έπαυαν, παρότι η Σιλβί Γκιλέμ στα 50 της χρόνια είχε αποφασίσει να αποχωριστεί μια για πάντα τις σκηνές και τις πουέντ της. Η περιοδεία της «Life in progress» ολοκληρώθηκε μόλις λίγες μέρες πριν, στις 20 Δεκεμβρίου, στο Τόκιο.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Οι νέοι που ταξιδεύουν. </strong>«Ο κυκλισμός του τετραγώνου» στη Λισσαβόνα. Τα «Αίματα» στο Παρίσι και στη Ρενς. Το «Still life» μέχρι το Σαντιάγκο της Χιλής. Το «Late night» στη Βυρηττό και το Άμστερνταμ. Οι «Γιοι και κόρες» στο Βερολίνο και τη Μαδρίτη. Το «Ρωμαίος και Ιουλιέττα για δύο» επίσης στη Μαδρίτη. Η Κατερίνα Ευαγγελάτου στην Όπερα της Περμ. Ο Ανέστης Αζάς και ο Πρόδρομος Τσινικόρης με νέα παραγωγή στο «Γκόργκι» του Βερολίνου. Η εξωστρέφεια ως απαραίτητο συστατικό της απανταχού καλλιτεχνικής δημιουργίας είναι-με εξαίρεση την Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ως τον μοναδικό εγχώριο φορέα που την στηρίζει-ένας διαρκής κι ακάματος αγώνας για τη νέα γενιά του ελληνικού θεάτρου. Μολονότι εδώ και δεκαετίες οι εκάστοτε ηγεσίες του υπουργείου Πολιτισμού κωφεύουν, οι έξοδοι νέων Ελλήνων καλλιτεχνών (κυρίως) προς την Ευρώπη παραμένουν αξιοσημείωτες. Και αυτή τη χρονιά τόσο σε αριθμό όσο και σε περιεχόμενο.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Στις ουρές για ένα εισιτήριο. </strong>Για τα ελληνικά πράγματα, ήταν οπωσδήποτε ένα φαινόμενο. Χιλιάδες άνθρωποι-το μέτρημα κατέληξε σε πάνω από 3.500-να στοιχίζονται σε ουρές για να εξασφαλίσουν ένα φτηνό εισιτήριο. Το ευτυχές παραλήρημα συνέβη την τελευταία μέρα του Σεπτεμβρίου, όταν το Θέατρο Τέχνης, προσπαθώντας να προωθήσει τις παραγωγές της χειμερινής περιόδου ανακοίνωνε προσφορά εισιτηρίων με 3 ευρώ. Η εικόνα που καταγράφηκε θύμιζε μικρή διαδήλωση έξω από τις σκηνές τις Πανεπιστημίου και της Φρυνίχου στην Πλάκα, με ανθρώπους να έχουν καταλάβει όλα τα πεζοδρόμια, δίνοντας ένα βαθιά αισιόδοξο μήνυμα στον κόσμο του θεάτρου καθώς η σεζόν μόλις ξεκινούσε.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Με (-) πρόσημο</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Επιχείρηση αποκαθήλωσης Λούκου. </strong>Λίγους μήνες πριν την λήξη της θητείας του Γιώργου Λούκου και δέκα χρόνια μετά την, χωρίς αμφιβολία, αναμόρφωση του Ελληνικού Φεστιβάλ με την υπογραφή του, η νέα διοίκηση του Υπουργείου Πολιτισμού ζητεί επιμόνως την παραίτηση του. Αφορμή φαίνεται να στέκεται το δημοσίευμα καθημερινής εφημερίδας που ισχυρίζεται ότι η κακοδιαχείριση του καλλιτεχνικού διευθυντή έχει επιφέρει ζημία στο Δημόσιο ύψους 2,7 εκατομμυρίων ευρώ. Στην πραγματικότητα πρόκειται για υπόθεση που «έσκασε» στα χέρια του Λούκου μόλις ανέλαβε τη διεύθυνση του οργανισμού και επί της ουσίας βαραίνει την προηγούμενη διοίκηση. Το δεδομένο αυτό όχι μόνο παρακάμπτεται τεχνηέντως από τους ανθρώπους του υπουργείου, αλλά ο Αριστείδης Μπαλτάς μιλάει ευθέως σε συνέντευξη του για τον «υπόδικο» Λούκο. Η πρόθεση του ΥΠΠΟ να ξεφορτωθεί τον Γιώργο Λούκο, χρεώνοντας του μάλιστα και οικονομικό σκάνδαλο, είναι πλέον ξεκάθαρη• ακόμα και στους πολλούς που δεν γνωρίζουν το παρασκήνιο αυτής της ιστορίας, παρά μόνο αναγνωρίζουν την άνθιση του φεστιβάλ, εντός κι εκτός Ελλάδας. Δεν θα είναι ο πρώτος επικεφαλής δημόσιου οργανισμού εξάλλου που μέσα σε λίγους μήνες παύεται με συνοπτικές διαδικασίες από τα καθήκοντα του. Σίγουρα όμως, είναι ο καλύτερος. Και με εξαίρεση κάποιες σποραδικές δημοσιογραφικές φωνές που εκθέτουν την πίσω όψη της υπόθεσης, μοναδικοί σύμμαχοι στο πλευρό Λούκου στέκονται πρωτοκλασάτοι εκπρόσωποι του θεατρικού κόσμου.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Εσωτερική αντιπολίτευση στο Εθνικό. </strong>Κι εκεί που όλα έδειχναν πως η ομαλότητα είχε επανέλθει στους κόλπους του Εθνικού με την ανάληψη καθηκόντων από τον Στάθη Λιβαθινό, αίφνης ήρθε η διάψευση. Μερίδα του Διοικητικού Συμβουλίου του οργανισμού με κορυφαίους τον πρόεδρο Θανάση Παπαγεωργίου και τον αντιπρόεδρο Κυριάκο Κατζουράκη σαμποτάρουν, όπως ανοιχτά καταγγέλλει ο καλλιτεχνικός διευθυντής, τον συνολικό σχεδιασμό του για αναβάθμιση του Εθνικού. Αιχμή του δόρατος φέρεται πως είναι η ίδρυση σχολής σκηνοθεσίας όσο και οι χορηγίες ιδιωτών που βρίσκουν αντίθετα τα μέλη του ΔΣ, σε τέτοιο βαθμό ώστε με υπερβάλλοντα ζήλο να παρεμβαίνουν στις αποφάσεις της διεύθυνσης. Το πολεμικό κλίμα στο Εθνικό που συντηρείται έως και σήμερα (και όπως φαίνεται θα συνεχίσει και με τη νέα χρονιά) οδήγησε σε παραίτηση την Αμαλία Μουτούση, το πολυτιμότερο στοιχείο στο αρχικά διορισμένο ΔΣ του οργανισμού. Ωστόσο, ούτε αυτή η εξέλιξη θορύβησε το υπουργείο Πολιτισμού για να παρέμβει αφού μάλλον ελπίζει σε «αυτοίαση» των προβλημάτων.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Το θρίλερ της αποπομπής Χατζάκη. </strong>Για τα πολιτιστικά πράγματα δεν είχε προηγούμενο το χρονικό της εκθρόνισης του από την καρέκλα της διεύθυνσης του Εθνικού Θεάτρου. Κάθε μέρα, επί δύο μήνες, το σίριαλ που έφερε το όνομα του επιφύλασσε ένα καινούργιο αγωνιώδες επεισόδιο. Χοντρικά, όλα ξεκίνησαν όταν ο τότε υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης δήλωνε την πρόθεση του να αντικαταστήσει επικεφαλής δημόσιων οργανισμών. Είναι η ίδια περίοδος που στοιχεία φαίνεται να ενοχοποιούν τον Σωτήρη Χατζάκη για τα οικονομικά του οργανισμού (όσο και το ΚΘΒΕ που προηγουμένως διοικούσε) ενώ οι εργαζόμενοι του Εθνικού καταγγέλλουν περιστατικά κακοδιαχείρισης στο εσωτερικό του. Στο μεταξύ, η θητεία του έχει αμαυρωθεί από μια σειρά δημόσιων συγκρούσεων (Ξαρχάκος, Παπαγεωργακοπούλου, Μαυρίκιος, Καραντζάς) που ολοένα και υπενθυμίζουν ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο του Εθνικού. Καθώς τα όρια στενεύουν γύρω του, ο Σωτήρης Χατζάκης σπεύδει να ανακοινώσει τον προγραμματισμό της επόμενης περιόδου του Εθνικού αλλά αυτό δεν κάμπτει τον υπουργό Ξυδάκη να ζητήσει την παραίτηση του. Όταν ο πρώτος εισπράττει τη μεγαλόπρεπη άρνηση Χατζάκη πυροδοτείται νέος κύκλος εντάσεων και ανταλλαγής πύρινων επιστολών για εβδομάδες. Ο Νίκος Ξυδάκης τελικά τον παύει από τα καθήκοντα του με υπουργική απόφαση (πρωτοβουλία που κρίνεται αρνητικά ακόμα και από πολέμιους του Χατζάκη) και διορίζει τον Στάθη Λιβαθινό στη θέση του. Οι δυο τους δίνουν ραντεβού στα δικαστήρια.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Το Μέγαρο υπό την απειλή λουκέτου. </strong>Παρότι αυτές τις μέρες χιλιάδες θεατές συρρέουν στις αίθουσες του για τις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, το Μέγαρο εξακολουθεί να έχει αβέβαιο μέλλον. Σε συνέχεια της παλιάς εκκρεμότητας περί κρατικοποίησης του, το Μέγαρο βλέπει τη ζωή του να παρατείνεται ανά τρίμηνο αλλά πάντα φλερτάρει με το λουκέτο-παρά τις διαβεβαιώσεις των εκάστοτε υπουργών. Στο ίδιο σημείο βρίσκεται και τώρα, 25 χρόνια λειτουργίας μετά, παρότι αποσοβήθηκε ο κίνδυνος να κλείσει μέχρι το τέλος του χρόνου.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Χωρίς τον Διαγόρα, χωρίς τον Μηνά.</strong> Ηχηρές και σημαίνουσες οι απώλειες της φετινής χρονιάς για τον κόσμο του θεάτρου. Τον περασμένο Μάρτιο ήταν ο σκηνοθέτης Διαγόρας Χρονόπουλος, ψυχή του θεάτρου Τέχνης όσο και της δραματικής σχολής του που ανάστησε την ιστορική σκηνή όταν κινδύνευσε να χρεοκοπήσει και την παρέδωσε γενναιόδωρα στην επόμενη γενιά. Έχασε την μάχη με τον καρκίνο σε ηλικία 76 ετών. Ξαφνικός κι απρόσμενος ήταν ο χαμός του Μηνά Χατζησάββα• ένα βαρύ εγκεφαλικό νίκησε την αλησμόνητη ενέργεια και την καρδιά παιδιού την 1η του Δεκέμβρη. Στα 67 του. Το φευγιό του εκτός από το ότι σκόρπισε θλίψη σε όλο τον καλλιτεχνικό κόσμο, στάθηκε η αφορμή για να επισπευσθεί η ψήφιση του συμφώνου συμβίωσης, ένα χρόνιο κενό στην ελληνική νομοθεσία.</p>
<p style="text-align: justify;">tospirto</p>