Οι σχέσεις μας έχουν υποστεί τεράστιες αλλαγές. Αλλαγές που έφερε η οικονομική κρίση και τα καινούργια κοινωνικά δεδομένα. Τα παραδοσιακά μοτίβα αλλάζουν. Είναι ο άνδρας πια που έχει τον πρωταρχικό ρόλο μέσα στην οικογένεια, μέσα σε μια σχέση; Τι γίνεται με τις παράνομες σχέσεις των ανδρών; Οι γυναίκες πια όλο και περισσότερη δύναμη; Και πώς τη διαχειρίζονται; Ποιοι είναι οι νέοι γυναικείοι ρόλοι; Μπορεί εύκολα μια γυναίκα να συνάψει σχέση με έναν άνδρα μικρότερης ηλικίας, χωρίς να θεωρείται στιγματισμένη; Η Ψυχολόγος, οικογενειακή θεραπεύτρια και διευθύντρια του Εργαστηρίου Διερεύνησης Ανθρωπίνων Σχέσεων, κυρία Χάρις Κατάκη δίνει τις απαντήσεις.

Συνέντευξη στην Άννα Δρούζα.  

 

-Πόσο και πώς έχουν αλλάξει σήμερα, οι  σχέσεις των ζευγαριών;

Μιλάμε για νέες μορφές συμβίωσης. Τα διαζύγια έχουν γίνει πια μια κανονικότητα. Ακόμη και οι στατιστικές για τις οποίες μιλάμε, δεν είναι και τόσο ακριβείς, όταν μιλάμε για διαζύγια, μιλάμε μόνο για αυτά που καταγράφονται μέσα από τους γάμους. Πλέον υπάρχουν σχέσεις, σχέσεις στις οποίες δεν έχει μπει το κουλούρι όπως συνηθίζω να λέω εγώ. Πολλοί άνθρωποι ζουν χρόνια μαζί χωρίς να έχουν παντρευτεί. Και αυτοί χωρίζουν και αυτοί πονάνε. Δεν υπάρχουν και παιδιά μέσα σε αυτές τις σχέσεις; Σήμερα μιλάμε για μια τρομερά περίπλοκη οικογενειακή κατάσταση μέσα στις σχέσεις της οποίας συναντάμε τους πρώην, τους νυν, τα παιδιά των πρώην, των νυν, οι πεθεροί των πρώην, είναι φοβερά περίπλοκο.

-Πώς μπορεί μια σχέση να είναι σήμερα λειτουργική; Τι μπορεί να ζητά ένας άνθρωπος για να μην πνίγεται μέσα σε μια σχέση;

Κάτι που οι άνθρωποι ζητούν πάντα μέσα σε μια σχέση, κάτι που μέσα από τη θεραπευτική μου καθημερινή εμπειρία συναντώ και εγώ καθημερινά είναι η ειλικρίνεια. «Θέλω να έχω μια ειλικρινή σχέση. Θέλω να έχω μια ουσιαστική σχέση». Τι θα πει όμως σήμερα, σχέση; Πολλά πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα έχουν πια αλλάξει. Άλλαξαν οι ρόλοι, άλλαξαν οι ιεραρχίες ακόμα και οι «συμπληρωματικές» σχέσεις δεν ακολουθούν πια τα παραδοσιακά μοτίβα.

-Αναφέρεστε στις συμπληρωματικές, στις παράνομες σχέσεις των ανδρών;

Ναι. Και σε σχέση με τα παλιά μοντέλα, ήταν μεν ακλόνητη η οικογενειακή κατάσταση αλλά εκεί μέσα στη σχέση του ζευγαριού υπήρχε πολύ μεγάλη καταπίεση. Μιλάμε για το  πατριαρχικό παλιότερο μοντέλο, το κλασσικό μοντέλο που ο άντρας είχε το πάνω χέρι. Ο άνδρας το απόγευμα θα πήγαινε στο καφενείο του, χωρίς να δώσει λογαριασμό σε κανέναν. Μπορούσε να έχει και μια εξωσυζυγική σχέση χωρίς επίσης, να δώσει κανένα λογαριασμό. Και η γυναίκα δεν είχε δικαίωμα ούτε να ρωτήσει ούτε να αναζητήσει να μάθει τι συμβαίνει με τον άνδρα της. Αυτά όμως σήμερα, έχουν αλλάξει.

-Πολλές όμως, είναι και οι γυναίκες ακόμα και σήμερα που δεν ξέρουν να χειριστούν τέτοιες καταστάσεις. «Τα έχουν χαμένα» όσον αφορά το τι χρειάζονται οι άνδρες…

Μας πήρε 150 χρόνια για να αποκτήσουμε την ταυτότητα που έχουμε σήμερα, οι γυναίκες. Δεν λέω βέβαια ότι έχουμε λύσει όλα τα προβλήματά μας. Αλλά έχουμε αποδεχτεί τη δύναμή μας. Τα καταφέρνουμε επαγγελματικά, ερωτικά, είμαστε μητέρες και προσπαθούμε να τα βγάλουμε πέρα με ένα σωρό υποχρεώσεις της καθημερινότητας. Όπως λέω συνήθως, οι γυναίκες είναι σαν βούδες με 5-6 χέρια και πόδια! Η δυσκολία της λοιπόν, έγκειται στο να διαχειριστεί τη δύναμη της και να διαχειριστεί και την αδυναμία του άνδρα. Μιλάμε για ανδρική αδυναμία γιατί ο άντρας σήμερα, «πετά την πανοπλία του». Ο άντρας προσπαθεί να διαχειριστεί την καινούργια του θέση που δεν είναι πια στο βάθρο. Και να σας πω και κάτι; Πιστεύω ότι πλέον οι άντρες που δεν θέλουν πια αυτό τον κλασσικό ρόλο που είχαν μέσα στις πατριαρχικές οικογένειες. Έχουν καταλάβει οι παραδοσιακοί ρόλοι τον απομόνωναν από τα παιδιά και τους συντρόφους τους. Αλλάζουν οι άνδρες, μπορεί να αλλάζουν αργά αλλά αλλάζουν. Να σημειώσουμε και έναν μύθο όμως, για τον παραδοσιακό ρόλο της γυναίκας και τη γυναικεία καταπίεση. Οι γυναίκες ποτέ δεν ήταν τόσο πολύ καταπιεσμένες όσο συνηθίζεται να λέγεται. Ο ρόλος της και παλιά ήταν κεντρικός μέσα στην οικογένεια γιατί είχε μαζί της τα παιδιά.  Μπορεί ο άντρας να ήταν στο καφενείο αλλά η γυναίκα ήταν που περνούσε περισσότερο χρόνο μαζί με τα παιδιά.

-Θα ήθελα να κάνουμε αναφορά σε κάποια κατάλοιπα αυτής της ανισότητας. Για παράδειγμα έχουμε το ζήτημα της ηλικίας. Πολλές γυναίκες που πλησιάζουν ας πούμε τα 50 και που δεν είναι δεσμευμένες πιστεύουν ότι δεν μπορούν να έχουν μέλλον. Ο άνδρας όμως μετά τα 50 έχει επιλογές και συχνά επιλέγει μια πολύ νεότερη σύντροφο. Η γυναίκα όμως, που πλησιάζει τα 50 αν επιλέξει για σύντροφό της έναν 30αρη, δεν θα είναι στιγματισμένη;

Θα ήθελα να σας πω ότι και αυτό έχει αλλάξει. Ένα τρίτο γυναικών είναι με νεότερους άνδρες. Χθες, συνάντησα στο γραφείο μου, έναν άντρα πολύ νέο ο οποίος είχε σχέση με μια χωρισμένη γυναίκα, αυτός 28, αυτή 48. Μάλιστα, υποστήριζε πώς παρόλο που είχαν μεγάλη διαφορά ηλικίας, του άρεσε τόσο πολύ και δεν μπορούσε καν να τη συγκρίνει με καμία από τις νεότερες γυναίκες που είχε γνωρίσει. Έλεγε, «είναι θεά»… Αλλάζουν και αυτά τα μοτίβα, κυρία Δρούζα.

-Πιστεύετε ότι υπάρχει μέλλον σε σχέσεις με τόσο μεγάλη διαφορά ηλικίας;

Ναι, σίγουρα υπάρχει. Οι άνδρες στα 50 με 55 έχουν πολλές αγωνίες πια, δεν είναι παντοδύναμοι όπως τους ξέραμε. Πλέον, με την οικονομική κρίση, μπορεί να πει κανείς ότι πολλοί ώριμοι άνδρες είναι σε κατάρρευση. Ακόμα και σεξουαλικά πολλές φορές, δεν μπορούν να λειτουργήσουν λόγω της ανασφάλειας. Και συχνά, οι γυναίκες τους αμφισβητούν. Εγώ συνήθως, δε βλέπω πανευτυχείς άντρες και γυναίκες που δυσκολεύονται. Και οι άνδρες και οι γυναίκες πια, περνούν μεγάλες δυσκολίες.  Και τα δυο φύλα αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες μέσα στην οικογένεια αλλά και στους κοινωνικούς τους ρόλους.

-Γυναίκες μόνες συναντάτε πια;

Αυτό είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό της εποχής. Πάρα πολλές γυναίκες είναι μόνες. Αυτό είναι το κόστος που πληρώνουμε για όλες τις ανατροπές που έγιναν ξέρετε, το κάθε τι καινούργιο έχει και επιπτώσεις η αλλαγή ποτέ δεν είναι εύκολη. Εμείς οι γυναίκες ζήσαμε κάτω από την κυριαρχία των ανδρών υπάρχει ακόμα αυτός ο θυμός. Δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η αποδόμηση των στοιχείων της ύπαρξης, της συνύπαρξης όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, μέσα στην κοινωνία την ελληνική μέσα στην ελληνική οικογένεια. Προχωράμε σε καινούργιες μορφές συμβίωσης σε όλα τα επίπεδα.

-Συμπερασματικά, πώς πιστεύετε θα ήθελε μια γυναίκα να της φέρεται ο άνδρας της; Και πώς θα πρέπει να φέρεται και εκείνη στον σύντροφο;

Με περισσότερη συναίσθηση αλλά μη νομίζετε ότι αυτό είναι κάτι εύκολο. Από τη δική μου εμπειρία από τα ζευγάρια που συναντώ κάθε μέρα, σας λέω ότι αυτό είναι πολύ δύσκολο.  Θα πρέπει και ο άνδρας και οι γυναίκα, να σταματήσουν να κοιτάνε το πρόβλημα από απέναντι. Όταν εστιάσει ο καθένας στο πώς μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση της σχέσης να διερευνήσει ο καθένας τη σχέση του με τον εαυτό του καταρχάς να δει ο ίδιος, ποιος είναι, τι θέματα έχει, τότε αρχίζουν και οι αλλαγές στο επίπεδο των σχέσεων. Όμως χρειαζόμαστε πολύ ακόμα προσπάθεια πάνω σε αυτό το ζήτημα.