Γιατί δε μου λέει ποτέ μια τρυφερή κουβέντα;

Οι άνδρες πάσχουν από απουσία συναισθημάτων;

Αν διαλέγατε έναν χειρούργο, θα ψάχνατε κάποιον υποστηρικτικό ευγενικό και γεμάτο κατανόηση άνθρωπο ή θα προτιμούσατε κάποιον χωρίς συναισθήματα που η τεχνική του θα ήταν μηχανική; Ελπίζω ότι κανείς μας δε θα χρειαστεί να κάνει μια τέτοια επιλογή αλλά προσωπικά αν και κλείνω προς την πρώτη επιλογή, ίσως τελικά διαλέξω τη δεύτερη. Υποψιάζομαι πώς ο λόγος είναι φανερός. Θα προτιμούσα να με πετσοκόψει κάποιος που βλέπει το σώμα μου σαν ένα άψυχο αντικείμενο παρά κάποιος που έχει επαφή με τα συναισθήματά του τη στιγμή που αντικρίζει το αίμα ή όταν αντιμετωπίζει το σωματικό πόνο του ασθενή του

Γράφει ο Αlon Gratchκλινικός ψυχολόγος και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια αρθρογράφος στους New York Times.

Η χαρακτηριστική άμυνα ενός στερεοτυπικού άνδρα χειρούργου είναι η έλλειψη συναισθήματος. Ο χειρούργος  μεταφορικά, είναι κάποιος που κινητοποιείται από την επιθυμία του να σώσει, να επουλώσει και να θεραπεύσει. Με αυτή την οπτική είναι σαν έναν οποιοδήποτε γιατρό. Όμως, η δική του τέχνη χρειάζεται μια ειδική ικανότητα που υπηρετείται καλύτερα όταν δεν υπάρχουν ισχυρά συναισθήματα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν είναι  δυνατόν ν μη νιώθεις τίποτα όταν κόβεις στήθη, όταν εισχωρείς σε εγκεφάλους και κρατάς τη ζωή στα χέρια σου. Εκτός και αν δεν έχεις επαφή με τα συναισθήματά σου. Και αυτή είναι η πρωτότυπη λύση που βρίσκει ένας χειρούργος σε αυτό το δίλημμα.

Ο διαφορετικός τρόπος χρησιμοποίησης των λέξεων.

Η αποσύνδεση του χειρούργου αυτή δεν είναι διαφορετική από αυτό που συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις ανδρών. Μόνο με έμμεσο τρόπο μπορούμε να  βγάλουμε το συμπέρασμα ότι έχουν συναισθήματα και όχι γιατί τον βλέπουμε να τα βιώνουν. Αυτή η μηχανική στάση απέναντι στα συναισθήματα και στις πληροφορίες δεν είναι μόνο έκδηλη στους περισσότερους άνδρες αλλά είναι και ο κύριος λόγος για πολλές παρεξηγήσεις και καυγάδες ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες. Οι γυναίκες χρησιμοποιούν τις λέξεις για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούν τις λέξεις για να μεταδώσουν πληροφορίες. Η διαφορά αυτή βέβαια, δεν ισχύει πάντα αλλά είναι συνήθως η πηγή του κακού.

Και οι άνδρες παρερμηνεύουν τα γυναικεία παράπονα.

Όταν για παράδειγμα μια γυναίκα λέει «κανείς δεν με ακούει» ο άνδρας πιθανόν να αποκριθεί, «μα ορίστε εγώ σε ακούω». Ο άνδρας σε αυτή τη συναλλαγή μεταφράζει στην κυριολεξία αυτά που λέει η γυναίκα λες και εκείνη προσπαθεί να μεταδώσει γεγονότα και πληροφορίες και όχι συναισθήματα. Το αγαπημένο μου παράδειγμα προέρχεται από ένα προσωπικό βίωμα.

Μου πήρε χρόνια να κατανοήσω τι ήθελε να μου πει η γυναίκα μου όταν έλεγε «Θέλεις να βγάλεις τα σκουπίδια έξω;» Εγώ το έπαιρνα κυριολεκτικά νόμιζα αν πραγματικά θέλω να τα βγάλω έξω, τότε λοιπόν απαντούσα «‘Όχι». Και γιατί να ήθελα; Τελικά, συνειδητοποίησα ότι το να θέσει αυτό που ζητούσε, την εντολή της δηλαδή, σε ερωτηματικό τύπο ήταν γι αυτήν η αίσθηση του σεβασμού της για την συναισθηματική μου αυτονομία.

Τι είναι η κυριολεξία για τους άνδρες;

Είναι η προστασία τους από τη συναισθηματική αναστάτωση που επιφέρει η κρίση και το τραύμα. Όμως συγχρόνως τους αφαιρεί κάποιο μέρος από την ικανότητά τους, για χαρά. Είναι σαν η συναισθηματική τους απουσία να ισοπεδώνει την ψυχολογία τους και να την κάνει δυσδιάστατη. Όταν πηγαίνω στο γραφείο μου στην Νέα Υόρκη με το τρένο, βλέπω καθημερινά αυτή την φαινομενική απάθεια. Εκατοντάδες άνδρες ντυμένοι με σκούρα με χαρτοφύλακες και εφημερίδες, περπατούν με συγκρατημένο βηματισμό πάνω στις πλατφόρμες έχοντας αυτή την ομοιομορφία του χρώματος, βήματος και λόγου που σπάει που και που από κάποιες γυναίκες και από κάποιους άνδρες αντικομφορμιστές.

Ο Βρετανός ψυχαναλυτής Christopher Bollas εφεύρε τον όρο νορμοτική αντί για νευρωτική προσωπικότητα για να περιγράψει τον χαρακτήρα των ανθρώπων που έχουν μια υπέρμετρη ορμή να είναι κανονικοί, νορμάλ. Ζουν για να συμμορφώνονται με το αντικειμενικά ορθόν. Και οι γυναίκες μπορεί να υποφέρουν από τη νορμοτική διαταραχή. Όμως για τους άνδρες το κύριο σύμπτωμα αυτής της διαταραχής είναι τα επίπεδα συναισθήματα.

Όταν η γυναίκα ρωτάει:  Μ’αγαπάς;

Η στερεότυπη απάντηση του άνδρα είναι « Είμαι εδώ. Έτσι, δεν είναι; «Ένας άνδρας πελάτης μου, μου διηγήθηκε μια ιστορία. Αυτός και ο καλύτερός του φίλος έκαναν βόλτα με το αυτοκίνητο και ο φίλος του παραπονέθηκε ότι η κοπέλα του ήταν συναισθηματικά απαιτητική.  Εκείνη τη στιγμή του τηλεφώνησε στο κινητό η δική του κοπέλα για να του πει ένα γεια και να τον ρωτήσει αν την αγαπά. Και μου εξηγεί: «Η κοπέλα μου, μου αφαιρεί την ικανότητά μου να της ανταποκριθώ». Για μερικούς άνδρες αυτή η δυσκολία είναι θέμα ντροπής. Τα αγόρια δεν εκφράζονται με αυτό τον τρόπο ιδιαίτερα όταν η γυναίκα το απαιτεί. Για κάποιους άλλους έχει βέβαια να κάνει με τη στωικότητα, την ουδετερότητα και την πλήξη. Αλλά για πολλούς η νεκρωμένη υποκειμενικότητα είναι μια υπόγεια μορφή κατάθλιψης που διαπνέεται από τη φιλοσοφία ότι η ζωή, είναι υποχρέωση.  Είναι ο ίδιος τρόπος που οδηγεί το άτομο να αποκοιμιέται μπροστά από την τηλεόραση ή ακόμα και στο τιμόνι. Μπορεί να διαρκέσει χρόνια και είναι συχνά το μονοπάτι που οδηγεί στην κρίση της μέσης ηλικίας.

Από αυτή την οπτική ο μεσήλικας που ερωτεύεται τη νέα γυναίκα είναι μια αρρωστημένη προσπάθεια να ξανανιώσει να ξαναβγεί από την νυσταλέα κατάσταση.  

Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει η απουσία συναισθήματος;

Ακόμα και αν δεν υπάρχει κατάθλιψη η απουσία συναισθήματος μπορεί να δημιουργήσει στους άνδρες και σε οποιονδήποτε προβλήματα. Οι νόμοι της φύσης όπως η διατήρηση της ύλης φαίνεται ότι εφαρμόζονται παντού. Δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν συναισθήματα. Όπως η ύλη έτσι και τα συναισθήματα δεν εξαφανίζονται ούτε διαλύονται. Ούτε η έντασή τους μειώνεται ούτε η ποσότητά τους. Απλά παίρνουν διαφορετικό σχήμα και πολλές φορές παίρνουν τέτοιες μορφές που κανείς δεν το περιμένει.  Οι άνδρες είναι γνωστοί για την ικανότητά τους να καθυστερούν ή να μεταθέτουν συναισθηματικές αντιδράσεις. Ένας πελάτης μου, για παράδειγμα, άρχισε να έχει σκέψεις που εισέβαλαν στο μυαλό του, χωρίς εκείνος να το θέλει. Φαντασιωνόταν ότι χτυπούσε με τις γροθιές του την κοιλιά εγκύων γυναικών , αφότου η γυναίκα του γέννησε το πρώτο τους παιδί. Η εξήγηση; Ο πελάτης μου είχε θυμώσει που η γυναίκα του είχε απομακρυνθεί από αυτόν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. Αλλά για να μπορέσει να την φροντίσει, πράγμα που είχε κάνει με μεγάλη αφοσίωση καθυστέρησε ασυνείδητα τον θυμό του και τον μετέθεσε σε υποκατάστατα που τον βόλευαν.

Η απουσία συναισθημάτων προκαλεί πρόβλημα στους άνδρες;

Στις διαπροσωπικές σχέσεις η απουσία συναισθημάτων δημιουργεί πρόβλημα στους άνδρες όχι μόνο επειδή οι άνθρωποι γύρω τους εκνευρίζονται από τη συμπεριφορά αυτή αλλά και επειδή όταν δεν έχεις επαφή με τα συναισθήματά σου, δεν μπορείς να προβλέψεις ή να συναισθανθείς τους άλλους ανθρώπους. Ο πατέρας που δεν επιτρέπει στον εαυτό του να νιώσει φόβο ή θλίψη είναι εκείνος που θα φωνάξει στον γιο του όταν κλαίει αντί να κάτσει να ακούσει τον πόνο του παιδιού του. Ο απών συναισθηματικά σύζυγος που προσπαθεί να νιώσει και πάλι νέος αφήνοντας τον εαυτό του να ερωτευθεί κάποια άλλη γυναίκα θα συνεχίζει να είναι συναισθηματικά απών και με την καινούργια αγάπη του. Και δε θα μπορέσει να συναισθανθεί τον πόνο που θα της προκαλέσει η έλλειψη συναισθημάτων του. Αυτή η έλλειψη ενσυναίσθησης μπορεί να είναι και ένας από τους λόγους που δεν μπορεί να προφέρει τη λέξη «συγνώμη». Ακούγεται σαν κόλπο όταν το λέει για να ρίξει τη γυναίκα. «Δε θέλω να μου ζητήσεις συγνώμη, θέλω να με καταλάβεις» απαντά τότε, εκείνη. Και με αυτόν τον τρόπο  αντιμετωπίζουν και τα παραπτώματα. Με έλλειψη ενσυναίσθησης.

Τι σκέφτονται οι άνδρες για την απιστία;

Πολλοί εκλογικεύουν μια εξωσυζυγική σχέση πείθοντας έτσι, τον εαυτό τους ότι δεν προδίδουν τη σύντροφό τους. Όταν δεν νιώθουν τον πόνο της γυναίκας είναι πολύ εύκολο να πουν. «Είναι απλά σεξ. Ή «Ήταν μόνο ένα φιλί». Ή «δεν ολοκληρώσαμε μου έκανε απλά στοματικό».

Σχετικά άρθρα