Ο κ. Γιώργος Κρεατσάς, καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας, μας «συστήνει» την πιο ύπουλη μορφή καρκίνου που απειλεί τις γυναίκες, τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, και μας αποκαλύπτει τα «όπλα» που υπάρχουν για την πρόληψη και την αντιμετώπισή του.
Μιλήστε μας για αυτήν τη μορφή καρκίνου.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προσβάλλει τον τράχηλο, δηλαδή το κατώτερο άκρο της μήτρας που οδηγεί στον κόλπο. Αντίθετα με κάποιες άλλες μορφές καρκίνου, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν είναι κληρονομικός, αλλά προκαλείται πάντα από έναν ιό, τον Ιό των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV). Η μετάδοση του ιού γίνεται με την σεξουαλική επαφή όταν δεν χρησιμοποιείται προφυλακτικό. Μέχρι σήμερα έχουν απομονωθεί 90 είδη ιών εκ των οποίων τέσσερα στελέχη (6, 11,16, 18) έχουν ενοχοποιηθεί για προκαρκινικές καταστάσεις του τραχήλου. Αυτά προκαλούν την ενδοεπιθηλιακή νόσο η οποία ανάλογα με την βαρύτητά της χαρακτηρίζεται ως ήπιου, μέτριου και σοβαρού βαθμού.
Ποια είναι η συχνότητα εμφάνισής του;
Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται διεθνώς 479.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Και δυστυχώς είναι ο πλέον συχνός καρκίνος του γεννητικού συστήματος των γυναικών αλλά και θανατηφόρος εφόσον δεν διαγνωσθεί εγκαίρως. Ο αριθμός των γυναικών που πάσχουν από την ίωση HPV σήμερα στην Ελλάδα είναι ανυπολόγιστος. Οι διεθνείς πάντως στατιστικές αναφέρουν ότι περισσότερο από το 50% του γυναικείου πληθυσμού θα νοσήσει κάποια στιγμή της ζωής του από τον ιό ΗPV.
Υπάρχουν εργαλεία για τη διάγνωσή του;
Η πρόληψη επομένως της πάθησης αυτής είναι εξαιρετικά σημαντική διαδικασία και είναι έργο του Μαιευτήρα – Γυναικολόγου, εφόσον βέβαια ανταποκρίνεται θετικά και ο γυναικείος πληθυσμός. Βασίζεται στη γυναικολογική εξέταση, την εξέταση κατά Παπανικολάου (Pap test) και το HPV- test. Σημειωτέον ότι πρέπει να γίνονται από κάθε γυναίκα από τότε που αρχίζει τις σεξουαλικές της σχέσεις, ανεξάρτητα από την ηλικία της.
Τι πρέπει να κάνει η γυναίκα μετά την τυχόν θετική διάγνωση;
Η διάγνωση της ίωσης των ανθρωπίνων θηλωμάτων δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες αυτές θα πάθουν οπωσδήποτε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Η έγκαιρη ανακάλυψη της ίωσης θα προλάβει την δημιουργία βλάβης στο τράχηλο της μήτρας, εφόσον φυσικά η γυναίκα ακολουθήσει τον τακτικό έλεγχο που θα της συστήσει ο γιατρός. Κατά την αρχική εξέταση γίνεται ταυτοποίηση του ιού για να απομονωθεί ο τύπος του και κατά συνέπεια η βαρύτητα της πρόγνωσης. Οι εξετάσεις που συνήθως έπονται είναι η κολποσκόπηση και η βιοψία του τραχήλου, η οποία επίσης γίνεται από τον ίδιο θεράποντα Ιατρό.
Η χρήση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή είναι το μόνο προληπτικό μέτρο που έχουν στη διάθεσή τους οι γυναίκες;
Το προφυλακτικό δεν προσφέρει πλήρη προστασία, ωστόσο ήταν το μόνο που είχαν στη διάθεσή τους οι γυναίκες. Πριν από πέντε χρόνια η παρασκευή εμβολίου για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων άλλαξε άρδην την κατάσταση. Το εμβόλιο μπορεί να προλάβει την ανάπτυξη της ίωσης και κατά συνέπεια της βλάβης του τραχήλου. Μέσα σε 40 ημέρες μετά την χορήγηση του εμβολίου ο οργανισμός της γυναίκας αναπτύσσει αντισώματα, τα οποία την προστατεύουν από την μετάδοση της HPV ίωσης.
Σε ποια ηλικία συνίσταται ο εμβολιασμός;
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, το εμβόλιο συνιστάται σε κορίτσια ηλικίας 12-15 ετών αλλά και σε κορίτσια και νέες γυναίκες ηλικίας 15-26 ετών εάν δεν έχουν εμβολιαστεί στη συνιστώμενη ηλικία (χωρίς να διασφαλίζεται η προφύλαξή τους, εάν ήδη έχουν μολυνθεί από τύπο του ιού που περιέχεται στο εμβόλιο).
Η εφηβική ηλικία αποτελεί μια ιδιαίτερη ομάδα που απαιτεί ειδική αντιμετώπιση και στην οποία επικεντρώνεται η ιατρική κοινότητα. Επειδή μάλιστα στην ηλικία αυτή η συχνότητα των επαφών είναι μεγαλύτερη, η εναλλαγή των συντρόφων πιο συχνή, η ενημέρωση ελλιπής και η επίπτωση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων πολύ πιο πιθανή και το ενδιαφέρον για προληπτικό έλεγχο πρέπει να είναι μεγαλύτερο.
