H όρασή μας είναι πιθανώς η πιο ευαίσθητη από τις αισθήσεις μας και το πέρασμα του χρόνου αφήνει ανεξίτηλα τα σημάδια του επάνω της. Είναι καλό, λοιπόν, να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι κίνδυνοι που μας απειλούν σε κάθε ηλικία, ώστε να γνωρίζουμε πώς μπορούμε να προλάβουμε τυχόν βλάβες και να τις αντιμετωπίσουμε εγκαίρως.
Τα βρέφη
Κατά τη γέννησή τους τα νεογνά είναι πολύ ευαίσθητα στο φως και δεν μπορούν να εστιάσουν σε αντικείμενα ή να διακρίνουν χρώματα. Η όρασή τους αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της ζωής τους, με αποτέλεσμα μόλις συμπληρώσουν τον πρώτο μήνα να διακρίνουν αντικείμενα, μόλις συμπληρώσουν τον τέταρτο μήνα να μπορούν να δουν κατά μήκος του δωματίου και σε αυτή την ηλικία (των 4 μηνών) μπορούν να διακρίνουν ένα μεγάλο εύρος σχημάτων και χρωμάτων.
Η πρώτη οφθαλμολογική εξέταση
Ο παιδίατρος θα πρέπει να εξετάσει για πρώτη φορά την όραση του παιδιού σας κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου ζωής του. Συχνά συνίσταται η εξέταση όταν το παιδί θα είναι 6 μηνών και μία δεύτερη εξέταση όταν θα είναι 3 ετών. Η εξέταση σε αυτή την ηλικία θα πρέπει να περιλαμβάνει εξετάσεις για την συνολική λειτουργία του ματιού.
Μήπως το παιδί μου χρειάζεται γυαλιά;
Σχεδόν 1 στα 4 παιδιά σχολικής ηλικίας αντιμετωπίζει προβλήματα όρασης και κυρίως μυωπία. Ωστόσο, μόλις το 1/3 των παιδιών σχολικής ηλικίας έχει εξεταστεί οφθαλμολογικά πριν ξεκινήσει το σχολείο. Οι γιατροί συνιστούν μία οφθαλμολογική εξέταση πριν την πρώτη δημοτικού και μετά μία κάθε δύο χρόνια. Καθώς η όρασή μας αναπτύσσεται παράλληλα με την ηλικία μας, οφθαλμολογικά προβλήματα όπως η μυωπία επιδεινώνονται μέχρι την ηλικία των 20.
Υπολογιστές και καταπόνηση των ματιών
Η πολύωρη εργασία στον υπολογιστή, στα smartphones και στα βιντεοπαιχνίδια έχει σαν αποτέλεσμα την καταπόνηση των ματιών, την ξηροφθαλμία και την κούρασή τους. Ευτυχώς για εμάς, φαίνεται πως οι βλάβες αυτές δεν έχουν μόνιμες επιπτώσεις στην όρασή μας, όμως για να αποφύγουμε την καταπόνηση των ματιών θα πρέπει όταν εργαζόμαστε στον υπολογιστή ή όταν χρησιμοποιούμε smartphones ή παίζουμε video games, να έχουμε καλό φωτισμό και να κρατάμε την οθόνη σε απόσταση από τα μάτια μας.
Τα «γυαλιά για το διάβασμα»
Η ανάγκη να φορέσουμε γυαλιά για το διάβασμα είναι χαρακτηριστική ένδειξη της μέσης ηλικίας. Μόλις περάσουμε τα 40, αρχίζουμε να χρειαζόμαστε γυαλιά όχι μόνο για το διάβασμα, αλλά και για άλλες κοντινές στο πρόσωπο δραστηριότητες, όπως το ράψιμο. Η πρεσβυωπία είναι ένα σύνηθες φαινόμενο και το να φορέσετε γυαλιά ή φακούς επαφής αρκεί για να σας βοηθήσει στην καθημερινότητά σας. Η εμφάνιση της οφείλεται στο γεγονός πως ο φυσικός φακός του ματιού δεν έχει την ευελιξία που είχε όταν είμαστε νεότεροι και έτσι δεν μπορούμε να επικεντρώσουμε το βλέμμα μας σε κοντινά μας αντικείμενα.
Οι αρρώστιες που σχετίζονται με την ηλικία
Ο διαβήτης και η υψηλή αρτηριακή πίεση του αίματος επηρεάζουν την όραση και την υγεία των ματιών. Ο διαβήτης είναι η κύρια αιτία τύφλωσης στους ενήλικες. Άνθρωποι με διαβήτη αναπτύσσουν αμφιβληστροειδοπάθεια (καταστροφή των κυττάρων του αίματος στον αμφιβληστροειδή). Η υψηλή πίεση του αίματος καταστρέφει τα κύτταρα του αίματος των ματιών και τα νεύρα και μπορεί να προκαλέσει μόνιμη απώλεια όρασης.
Καταράκτης και γλαύκωμα
Ο καταρράκτης και το γλαύκωμα εμφανίζονται σε όλες τις ηλικίες, αλλά είναι συχνότερο φαινόμενο σε ανθρώπους άνω των 60 ετών. Ο καταρράκτης προκαλεί θόλωση στους φακούς των ματιών, μπορεί όμως εύκολα να αντικατασταθεί με έναν ειδικό φακό κατά την διάρκεια εγχείρησης. Το γλαύκωμα είναι μια βλάβη του νεύρου του ματιού με το πέρασμα του χρόνου. Συνοδεύεται συνήθως με την αύξηση της πίεση στο μάτι. Το γλαύκωμα θεραπεύεται με σταγόνες ματιών ή με εγχείρηση που μειώνει την πίεση στα μάτια.
Επιβράδυνση της ώχρας κηλίδας
Το πρόβλημα της ώχρας κηλίδας είναι συνηθισμένη σε ανθρώπους πάνω από 60 ετών. Μπορεί να προκαλέσει μερική απώλεια όρασης. Μπορεί να θεραπευτεί με φαρμακευτική αγωγή. Επίσης συγκεκριμένες δόσεις βιταμινών μπορούν να επιβραδύνουν ή να σταματήσουν την εμφάνιση της ώχρας κηλίδας.
