<p><strong>Προβλήματα στη σχέση: όταν οι σύντροφος γίνεται ψυχρός και απόμακρος</strong></p>
<p><strong>Γράφει η Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας </strong><strong>Dr</strong><strong> </strong><strong>Sue</strong><strong> </strong><strong>Johnson </strong></p>
<p><strong>M</strong><strong>ετάφραση, επιστημονική επιμέλεια κειμένου Ρίτα Βεντούρα</strong><strong> </strong></p>
<p><strong><img src="http://focusing.gr/wordpress/wp-content/uploads/2015/01/rita-ventoura-small.jpg" alt="" width="99" /></strong></p>
<p>Μ.Α. ΕCP, ψυχοθεραπεύτρια, προσωποκεντρική εκπαιδεύτρια καιπιστοποιημένη EFT επόπτρια.</p>
<p>Όσο πιο αποσυνδεμένοι νιώθουν οι σύντροφοι μεταξύ τους τόσο πιο αρνητικές γίνονται οι μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Οι ερευνητές έχουν προσδιορίσει πολλά τέτοια καταστρεπτικά πρότυπα συμπεριφορών και τους έχουν δώσει διάφορα ονόματα. Εγώ ονομάζω τους τρεις διαλόγους που θεωρώ πιο βασικούς «Δαιμονικούς Διαλόγους». Είναι οι: <em>Βρες τον Κακό, Η Πόλκα της Διαμαρτυρίας </em>και <em>Παγώνω και το Βάζω στα Πόδια'</em></p>
<p>Μακράν πιο κυρίαρχος από τους τρεις διαλόγους είναι η <strong><em>Πόλκα της Διαμαρτυρίας.</em></strong> Σε αυτό τον διάλογο, ο ένας σύντροφος γίνεται επικριτικός και επιθετικός και ο άλλος απολογητικός και απόμακρος. 0 ψυχολόγος John Gottman, από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σιάτλ, διαπιστώνει ότι τα ζευγάρια που κολλάνε σε αυτό το μοτίβο τα πρώτα χρόνια του γάμου τους έχουν πάνω από 80% πιθανότητες να χωρίσουν μέσα σε τέσσερα ή πέντε χρόνια.</p>
<p>Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα ζευγάρι. Η Κάρολ και ο Τζιμ μονίμως μαλώνουν, γιατί ο Τζιμ αργεί πάντοτε στα ραντεβού του. Σε μια συνεδρία στο γραφείο μου η Κάρολ κατσαδιάζει τον Τζιμ για την τελευταία του «παράβαση»: Δεν εμφανίστηκε στην ώρα του για την καθιερωμένη βραδιά σινεμά. «Μα πώς γίνεται να αργείς πάντα τόσο;» τον προκαλεί. «Δεν σ’ ενδιαφέρει που έχουμ<sub>ε</sub> ραντεβού, δεν σε νοιάζει που περιμένω, που πάντα με παρατάς στα κρύα του λουτρού;» Ο Τζιμ αντιδρά παγωμένα: «Με κράτησαν στη δουλειά. Αλλά εάν αρχίσεις πάλι να γκρινιάζεις, καλύτερα να γυρίσουμε σπίτι και να ξεχάσουμε το ραντεβού». Η Κάρολ «ξαναχτυπά», αναφέροντας όλες τις άλλες φορές που ο Τζιμ έχει αργήσει. Ο Τζιμ αρχίζει να υπερασπίζεται μία μία τις περιπτώσεις τις λίστας της Κάρολ, μετά ξεσπα και αποσυρεται σε μια παγωμένη σιωπή.</p>
<p>Σε αυτόν τον ατελείωτο τσακωμό, ο Τζιμ και η Κάρολ έχουν εγκλωβιστεί στο περιεχόμενο του καβγά τους. Πότε ήταν η τελευταία φορά που ο Τζιμ είχε καθυστερήσει; Ήταν μόνο την περασμένη εβδομάδα ή ήταν πριν από μήνες; Πιάνουν τους δύο αδιέξοδους πόλους, του «τι ακριβώς έγινε» – ποιου η ιστορία είναι πιο «ακριβής» και ποιος είναι «λάθος». Είναι σίγουροι ότι το πρόβλημα πρέπει να είναι είτε η ανευθυνότητά του είτε η γκρίνια της.</p>
<p>Στην πραγματικότητα δεν έχει σημασία γιατί τσακώνονται. Σε κάποια άλλη συνεδρία στο γραφείο μου, η Κάρολ και ο Τζιμ αρχίζουν να λογομαχούν για την απροθυμία του Τζιμ να συζητήσουν τη σχέση τους. «Κάθε φορά που συζητάμε γι’ αυτά τα θέματα. τσακωνόμαστε», λέει ο Τζιμ. «Τι νόημα έχει αυτό; Ξαναγυρ- νάμε στα ίδια και στα ίδια. Είναι μάταιο. Και εν πάση περιπτώ- σει μιλάμε στο τέλος για τα δικά μου ελαττώματα. Νιώθω πιο κοντά σου όταν κάνουμε έρωτα». Η Κάρολ κουνάει το κεφάλι της: «Δεν θέλω να κάνω σεξ, αφού ούτε καν μιλάμε».</p>
<p>Τι συνέβη εδώ; 0 τρόπος επίθεσης – απόσυρσης της Κάρολ και του Τζιμ που προσπαθούν να επιλύσουν το θέμα της «αργοπορίας», έχει βγάλει στην επιφάνεια άλλα δύο θέματα: «Δεν συζητάμε» και «Δεν κάνουμε σεξ». Έχουν εγκλωβιστεί σ’ έναν φαύλο κύκλο, η ανταπόκρισή τους γεννά περισσότερες αρνητικές ανταποκρίσεις και αντίστοιχα συναισθήματα και στους δύο. Όσο περισσότερο η Κάρολ κατηγορεί τον Τζιμ τόσο περισσότερο αποσύρεται αυτός. Και όσο περισσότερο αποσύρεται τόσο πιο έξαλλη γίνεται η Κάρολ και τόσο πιο επιθετικά τα σχόλιά της.</p>
<p>Προφανώς, τα <strong><em>τι</em></strong> κάθε καβγά δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη έννοια. Όταν τα ζευγάρια φτάνουν σε αυτό το σημείο, η σχέση τους συνολικά χαρακτηρίζεται από μνησικακία, επιφυλακτικότητα και απόσταση. Θα δουν κάθε διαφορά, κάθε ασυμφωνία, μέσα από ένα αρνητικό πρίσμα. Θα ειπωθούν επιπόλαιες λέξεις οι οποίες θα ακουστούν σαν απειλή. Θα δουν μια αμφιλεγόμενη πράξη και θα υποθέσουν το χειρότερο. Θα αναλωθούν από καταστροφικούς φόβους και αμφιβολίες, θα είναι συνεχώς σε επιφυλακή και σε θέση μάχης. Ακόμη και όταν θα θέλουν να πλησιάσουν τον σύντροφό τους, δεν θα μπορούν. Η εμπειρία του Τζιμ βρίσκει τον τέλειο ορισμό στους στίχους ενός τραγουδιού του αμερικανικού κάντρι συγκροτήματος The Notorious Cherry Bombs: «Είναι δύσκολο να φιλήσεις τη νύχτα τα χείλη που “σου τα έψελναν” όλη μέρα».</p>
<p>Οι σύντροφοι συχνά μπορεί να συλλάβουν φευγαλέα κάποια στοιχεία των Δαιμονικών Διαλόγων στους οποίους εγκλωβίζονται —ο Τζιμ μού λέει ότι «ξέρει» πως θα ακούσει το πόσο έχει απογοητεύσει την Κάρολ πριν ακόμη μιλήσει και έτσι έχει υψώσει έναν «τοίχο πυροπροστασίας»— όμως το μοτίβο ενεργοποιείται τόσο αυτόματα και ψυχαναγκαστικά, που δεν μπορούν να το σταματήσουν. Ωστόσο, οι περισσότεροι σύζυγοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει το μοτίβο που έχει κυριεύσει τη σχέση τους.</p>
<p>Θυμωμένοι και με αίσθημα ματαίωσης, οι σύντροφοι προσπαθούν να βρουν κάποια εξήγηση. Συμπεραίνουν ότι ο σύντροφός τους είναι αδιάφορος και σκληρός. Έτσι, κατηγορούν τον εαυτό τους: «Μάλλον κάτι πάει στραβά με μένα», μου λέει η Κάρολ. «Είναι αυτό που μου έλεγε πάντα η μαμά μου: είμαι πολύ δύσκολη για να με αγαπήσουν». Καταλήγουν ότι κανένας δεν είναι άξιος εμπιστοσύνης και ότι η αγάπη είναι ένα ψέμα.</p>
<p>A<span lang="EL">πόσπασμα από το βιβλίο Κράτα με Σφιχτά, Ευχαριστούμε τις εκδόσεις </span>Gutemberg<span lang="EL"> για την ευγενική παραχώρηση του υλικού</span></p>