Η άνοια «πήρε» τη μαμά μου αλλά την έφερε πίσω…

Η άνοια είναι μια σοβαρή απώλεια που αφορά στη μνήμη και συναντάται πιο συχνά στους ηλικιωμένους, δηλαδή συνήθως σε άτομα άνω των 65 ετών.

Δεν είναι μια απλή ασθένεια, αλλά ένα γενικό σύνδρομο. Γνωστικές περιοχές που επηρεάζονται είναι η μνήμη, η προσοχή, η γλώσσα και η επίλυση προβλημάτων. Παρακάτω ακολουθεί προσωπική αποκάλυψη μιας γυναίκας για τη μητέρα της και την άνοια.

Έγινε υπερβολικά αυστηρή και ευέξαπτη

«Τo 2005 η μητέρα μου διαγνώστηκε με ήπιο γνωστικό πρόβλημα που θα μπορούσε να είναι προπομπός άνοιας. Αναρωτηθήκαμε εάν η επιδείνωση της είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα και επανεκτιμήσαμε τις ανεπαίσθητες αλλαγές που είχαμε αρχίσει να παρατηρούμε τη δεκαετία του 1970 και του 1980.

Ήταν εκείνες οι ενδείξεις προάγγελοι της άνοιας, παράγοντες που συνετέλεσαν σε αυτή ή απλώς σύμπτωση; Καταρχήν, έγινε υπερβολικά αυστηρή, ήταν ευέξαπτη και οι εκρήξεις της που είχαν σαν αποδέκτη κυρίως το μπαμπά μου γίνονταν ανεξέλεγκτες. Ο μπαμπάς μου κατέφυγε στην ψυχοθεραπεία δυο φορές αλλά οι θεραπευτές στην ουσία αδιαφόρησαν και είπαν ότι ήταν σε άμυνα, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να δουλέψουν μαζί της.

Θύμωνε λέγοντας πως δεν έχει τίποτα

Θύμωνε λέγοντας εγώ μια χαρά είμαι, είναι δικό του το πρόβλημα και παρέμενε ανυποχώρητη. Η αυξανόμενη ακαμψία, η απογοήτευση και ο θυμός είναι συχνά συμπτώματα άνοιας, μιας που ο άνθρωπος παλεύει με τις αλλαγές στην ικανότητα επικοινωνίας, με το να διαχειρίζεται αισθητηριακά ερεθίσματα και το να τα βγάζει πέρα με την πολυπλοκότητα της καθημερινής ζωής.

Αλλά χωρίς πιο εμφανείς ενδείξεις και αποκαλύψεις από την πλευρά της, πώς θα μπορούσαμε να ξέρουμε; Δεύτερον, άρχισε να κλείνεται στον εαυτό της, να απομακρύνεται από φίλους και να μην επιδιώκει καμία κοινωνική συναναστροφή όταν οι γονείς μου μετακόμισαν. Ήταν πάντα πολύ εσωστρεφής και με δύο κόρες να ζουν κοντά της και τα εγγόνια που ήρθαν, δεν ανησυχούσαμε γιατί η ζωή της ήταν γεμάτη από εμάς.

Πλέον είναι πιο ευχάριστη

Τώρα κοιτάμε πίσω και αναρωτιόμαστε εάν απλοποιούσε τη ζωή της γιατί η άνοια είχε αρχίσει να εκδηλώνεται. Η απόσυρση είναι ένα συχνό σύμπτωμα άνοιας. Τελικά αποφασίσαμε να πάμε για σχετικές εξετάσεις λόγω των επαναλαμβανόμενων ερωτήσεων της και του γεγονότος ότι ξεχνούσε πρόσφατα περιστατικά. Και τα δύο με μεγαλύτερη σαφήνεια συνιστούσαν ότι είχε αρχίσει να τα χάνει.

Αυτή η διάγνωση ακούγεται ολέθρια αλλά βρήκαμε τον τρόπο να μετατρέψουμε αυτό το ταξίδι σε «θησαυρό» με τη δική της ακούσια βοήθεια. Παρόλο που ακούγεται οξύμωρο, έχει παρατηρηθεί ότι το πρόσωπο με άνοια τείνει να έχει ευχάριστη συμπεριφορά, να είναι καλόβολο και ίσως ευδιάθετο. Ειδικά εάν το συγκεκριμένο πρόσωπο έχει υπάρξει στο παρελθόν πιο απαιτητικό, ευερέθιστο ή αγχωμένο αυτή μπορεί να είναι μια ευπρόσδεκτη αλλαγή.

Δεν υπήρξε σοκ, ούτε τραύμα

Για εκείνη, η εξέλιξη της άνοιας ήταν πολύ αργή. Εάν λάβουμε υπόψη ότι η εξασθένιση της ξεκίνησε δεκαετίες νωρίτερα είχαμε το πλεονέκτημα του χρόνου ώστε να προσαρμοστούμε σε κάθε μικρή πτώση. Δεν υπήρξε σοκ, ούτε τραύμα. Ακόμα και μετά τη διάγνωση, η παρατήρηση της επιδείνωσης της ήταν σαν να βλέπεις χορτάρι να μεγαλώνει.

Και μακριά από το να την αντιμετωπίζουμε σαν μια παρατεταμένη αγωνιώδη διαδικασία προσπαθήσαμε να τη δούμε σαν δώρο. Δεν έχει υποφέρει. Ακόμα και μετά την επίσημη διάγνωση. Το αν αυτό οφειλόταν σε άμυνα, μια ενδόμυχη επιθυμία να είναι τέλεια, ή μια αξιοσημείωτη έλλειψη επίγνωσης, δεν το ξέρουμε. Κατά συνέπεια ποτέ δε φάνηκε να υποφέρει από το άγχος του να ξέρει ότι οι πνευματικές της δυνάμεις αργά αλλά σταθερά εξανεμίζονταν.

Είναι ικανοποιημένη τα τελευταία χρόνια

Την έχει βοηθήσει ότι έχει εξαιρετικά καλή υγεία, περπατά γρήγορα και ζει μια δραστήρια ζωή. Μπορούμε να τη βγάλουμε έξω εύκολα και το κάνουμε συχνά. Είναι ικανοποιημένη τα τελευταία 10 χρόνια. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι έλαβε έγκαιρη και σωστή διάγνωση και στο ότι εμείς ήμασταν σε θέση να της προσφέρουμε την απαιτούμενη φροντίδα.

Έτσι καθώς η μνήμη της και οι πνευματικές της δυνατότητες εξασθενούσαν μειώσαμε τις απαιτήσεις μας και υιοθετήσαμε τα καθήκοντα της με την απαραίτητη βοήθεια μιας φιλεύσπλαχνης ομάδας. Οπότε εκείνη είναι σαν να βρίσκεται σε μόνιμες διακοπές. Καθώς μειώθηκε η ικανότητα της να φαντάζεται το μέλλον και να βάζει και να φέρνει εις πέρας πλάνα, δεν χρειαζόταν να ανησυχεί για το μετά.

Είναι σαν να τα έχει συγχωρήσει όλα

Άρχισε να ζει στο τώρα. Και αντίθετα με πολλούς ανθρώπους με άνοια που ξεχνούν τι έγινε πέντε λεπτά πριν αλλά κρατούν τις μακρινές αναμνήσεις, οι δικές της ξεθώριασαν οπότε δεν έχει πικρίες ούτε μετανιώνει για το παρελθόν. Όπως λέει ο μπαμπάς μου: «Έχει ξεχάσει ότι της τη… δίνω». Είναι σαν να τα έχει συγχωρήσει όλα, να τον εξιδανικεύει και να τον λατρεύει. Για την ακρίβεια είναι εκείνον που αναγνωρίζει περισσότερο.

Και παρόλο που ο τελευταίος κουβαλά το… βάρος να εξασφαλίζει τη συνεχή της φροντίδα και υποφέρει από το ότι δεν βρίσκει τη διανοητική συντροφιά που θέλει, δρέπει τους καρπούς της στοργικής της παρουσίας. Αυτό που μένει είναι η ουσία της. Δε θυμάται τι συνέβη πριν ένα λεπτό. Όλες οι αναμνήσεις της βυθίστηκαν στο μαύρο. Δεν μπορεί σχεδόν καθόλου να επικοινωνήσει λεκτικά.

Χαίρεται όταν μας βλέπει και κάνει τις καλύτερες αγκαλιές

Έχει χάσει τις γνώσεις και τις πληροφορίες σχεδόν για όλα, από το πώς να φορέσει το παντελόνι της, το γιατί χρειάζεται να κάνει μπάνιο, τι ώρα είναι, πού μένει, ποιοι είμαστε εμείς. Κοιμάται, ξυπνάει, τρώει και χρησιμοποιεί το μπάνιο όταν το ζητάει το σώμα της. Θέλει να είναι δραστήρια, να κολυμπάει, να παίζει, να μας βοηθάει στο σπίτι.

Επικοινωνεί αυθεντικά με τα μάτια, χαίρεται όταν μας βλέπει. Κάνει τις καλύτερες αγκαλιές, προσανατολίζεται στο πού είμαστε και τι κάνουμε. Γελάει όταν βλέπει ή ακούει κάτι αστείο και κλαίει όταν κάποιος στεναχωριέται ή είναι απογοητευμένος. Απολαμβάνω την τρυφερότητα της και συχνά χουχουλιάζουμε μαζί στον καναπέ ή το κρεβάτι – κάτι που δεν συνέβαινε πριν. Η άνοια πήρε τη μαμά μου και την έφερε πίσω».

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Άνοια: Το «φορτίο» των φροντιστών μιας χρόνιας νόσου

Κακοποίηση ηλικιωμένων: Η σκληρή πραγματικότητα – Είναι εύκολο να «δεις» τα σημάδια;

Πόσο κακό κάνει η μοναξιά στο μυαλό μας;

Η άλλη όψη του brain drain: Εκείνοι οι γονείς που μένουν πίσω

Σχετικά άρθρα