Ο κ. Στέλιος Στυλιανίδης, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και επιστημονικός διευθυντής της ΕΠΑΨΥ, παραθέτει τους παράγοντες που προκαλούν άγχος στα σημερινά παιδιά και συστήνει τρόπους για την αντιμετώπισή του.

Τι αγχώνει τα παιδιά σήμερα;

Τα παιδιά μπορεί να προβληματίζονται κυριολεκτικά για οτιδήποτε και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι από όλα όσα βιώνουν στην καθημερινότητά τους «τους φαίνεται βουνό». Πάντως, ανάμεσα στα συνηθισμένα «βουνά» για τους εφήβους είναι τα εξής:

– Οι φυσιολογικές αλλαγές στην εμφάνισή τους (σώμα, πρόσωπο, σπυράκια).

– Οι μεγάλες απαιτήσεις των γονιών για σχολικές επιδόσεις (τα παιδιά πιέζονται πάντα πολύ για να ανταποκριθούν στις υψηλές προσδοκίες όσων αγαπούν).

– Οι διαμάχες των γονιών μεταξύ τους.

– Το διαζύγιο ή ο θάνατος ενός γονιού (τα παιδιά φοβούνται ότι επέρχονται αλλαγές που θα τους στερήσουν πολλά).

– Οι πολλές υποχρεώσεις (φροντιστήρια, εκμάθηση ξένων γλωσσών).

– Οι πολλές δραστηριότητες (οι έφηβοι μπορεί να νιώθουν ανήμποροι να τα βγάλουν πέρα, αλλά να μην το λένε).

– Το άγχος των εξετάσεων.

– Ο φόβος της αποτυχίας ή κριτικής από τους μεγάλους.

– Οι σοβαρές ασθένειες στην οικογένεια (προκαλούν στον έφηβο ανασφάλεια είτε γιατί φοβάται το θάνατο, είτε γιατί απλώς αλλάζουν οι ρουτίνες στις οποίες είχε συνηθίσει και τις ταύτιζε με τη σιγουριά).

– Τα οικονομικά προβλήματα στο σπίτι (τα παιδιά αισθάνονται το στρες των γονιών και νιώθουν μια γενική απειλή για το μέλλον, ενώ παράλληλα αλλάζει και η ζωή τους).

– Οι αλλαγές σχολείου ή καθηγητή ή σπιτιού (έχουν την έγνοια αν θα γίνουν αποδεκτοί από τους νέους συμμαθητές, γείτονες, καθηγητές αλλά κι αν θα βρουν κι εκείνα κάποιους να ταιριάξουν).

– Οι διαμάχες με συμμαθητές ή φίλους (οι έφηβοι βιώνουν τη διαμάχη ως απόρριψη και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την κοινωνικότητά τους).

Πώς το αντιμετωπίζουμε;

Το άγχος επιβαρύνει σημαντικά τον οργανισμό, γι’ αυτό αρχικά θα πρέπει να φροντίζουμε τα παιδιά να τρέφονται σωστά, να ξεκουράζονται  επαρκώς και να κοιμούνται τις απαραίτητες ώρες. Από κει και πέρα, το άγχος αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα ανάλογα με την προσωπικότητα του κάθε παιδιού και ανάλογα με την εκλυτική πηγή του άγχους.

Έτσι, καλό είναι να τα παροτρύνουμε σε συγκεκριμένες σωματικές  δραστηριότητες (π.χ. κολύμπι, ποδόσφαιρο, χορός) της επιθυμίας τους για εκτόνωση και χαλάρωση.

Να  τονώνουμε την αυτοεκτίμησή τους, την αυτοπεποίθησή τους και να αποφεύγουμε τη σύγκριση με άλλους.

Να τους αφιερώνουμε την προσοχή  που τους αξίζει και χρόνο (παιχνίδι, συζήτηση) για να νιώθουν ότι είμαστε δίπλα τους.

Επίσης, καλό είναι να τα βοηθάμε να οργανώσουν το χρόνο τους, γιατί   τα παιδιά δεν έχουν τόσο καλή αίσθηση του χρόνου όσο οι ενήλικες και δεν μπορούν να χειριστούν από μόνα τους την συσσώρευση πολλών δραστηριοτήτων.

Ενισχύουμε τις φιλίες και με άλλα άτομα, ώστε να μπορεί να συζητάει και με κάποιον τρίτο.

Μεγάλη σημασία έχει η σωματική επαφή. Αγκαλιάζουμε και αγγίζουμε τα παιδιά συχνά, προκειμένου να τα καθησυχάσουμε.

Να τους αναφέρουμε ότι κι εμείς κάναμε λάθη ή αντιμετωπίσαμε αντίστοιχες δυσκολίες στην ηλικία τους και ότι τα ξεπεράσαμε.

Τα μαθαίνουμε να χειρίζονται το θυμό τους. Η κριτική των άλλων, των δασκάλων, των συγγενών, των φίλων αποτελεί πηγή άγχους, ειδικά αν το παιδί δεν ξέρει πώς να την αντιμετωπίσει. Το δικαίωμα να λέει «όχι» όταν κάτι δεν του αρέσει, αλλά και το δικαίωμα να υπερασπίζεται τον εαυτό του, μειώνουν προβλήματα συμπεριφοράς και εκδήλωσης άγχους.