Δραματικά γεγονότα που μπορεί να συμβούν στη ζωή μας, όπως για παράδειγμα, μια ληστεία, ένα περιστατικό βίας ή κακοποίησης ή το βίωμα φυσικών καταστροφών όπως ο σεισμός, μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία. Οι μνήμες έρχονται και ξανάρχονται, μαζί με αυτές και τα αρνητικά συναισθήματα. Ο καθηγητής Ψυχιατρικής, Γρηγόρης Βασλαματζής, μας μιλά για το μετατραυματικό στρες.

Η βίωση ή η έκθεση σε τραυματικό και βίαιο γεγονός αποτελεί τη βάση του Μετατραυματικού Στρες. Οι στατιστικές δείχνουν ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού ( γύρω στο 6%) πάσχει από Μετατραυματικό Στρες. Ο πόλεμος – με τις ποικίλες εκφάνσεις του ( καταστροφικές ενέργειες, σφαγές, απειλή, στρατόπεδα κλπ)- αποτελεί μια ιδιαίτερα επώδυνη ψυχοτραυματική περίσταση. Υπάρχουν επίσης ο σεισμός, οι φυσικές καταστροφές ( πχ η βύθιση ενός πλοίου) και τέλος οι πιο προσωπικές εμπλοκές , όπως η ληστεία , αλλά και ο βιασμός ή η κακοποίηση. Οι τελευταίες αποτελούν ιδιαίτερες περιπτώσεις μια πού συχνά συμβαίνουν σε γνωστό ( οικογενειακό) περιβάλλον.

Ποιες είναι οι συνέπειες του μετατραυματικού στρες;

Οι συνέπειες των τραυματικών γεγονότων είναι άμεσες. Έχουμε φόβο, άγχος, κατάθλιψη, αίσθημα αβοήθητου, σωματική ένταση. Είναι όμως και μακροπρόθεσμες. Όταν το εγώ του ατόμου «ξεχειλίσει» από συναισθήματα πού προκαλούνται από το τραυματικό γεγονός, δεν μπορεί να τά διαχειριστεί οπότε και υφίσταται το ίδιο μια «αλλοίωση».  ΟΙ συνέπειες δηλαδή καθίστανται χρόνιες. Το άτομο υποφέρει από «αναβιώσεις» (flashbacks) του γεγονότος. Θυμάται συνεχώς μέρος ή όλο το γεγονός ή ένα συναίσθημα πού ένιωσε. Eίναι υπερευαίσθητο σε αγχώδη ερεθίσματα, το σώμα του υπεραντιδρά και καθίσταται ευερέθιστο.

Γιατί το μετατραυματικό στρες αφορά περισσότερο τις γυναίκες;

Ίσως, γιατί οι γυναίκες έχουν πιο συχνά από τους άντρες  την τάση για υπερ-αντίδραση, οπότε σε αυτές ενεργοποιείται και σταθεροποιείται  πιο εύκολα αυτός ο μηχανισμός.

Οι μνήμες δεν διαγράφονται. Πάντως πραγματικά το άτομο με Μετατραυματικό Στρες προσπαθεί να τις αποφύγει, αποκόβοντας τα θέματα και τις εμπειρίες πού μπορεί να θυμίσουν το τραυματικό παρελθόν. Είναι όμως αποτυχημένος τρόπος γιατί συρρικνώνει το εγώ του ατόμου. Από την άλλη οι αναβιώσεις αν δεν ξεθωριάσουν με το χρόνο αποτελούν μια πολύ επώδυνη κατάσταση. Η ψυχοθεραπεία , σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι μια λύση.