Η βιβλιοθήκη και το ιστορικό αρχείο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων

05/10/2016
Ομάδα Σύνταξης
City life

Την ιστορία του γυναικείου κινήματος στην Ελλάδα, τη γέννηση και την εξέλιξή του, τους αγώνες, τις ήττες και τις νίκες του, φυλάσσει και ταυτόχρονα αναδεικνύει το πλούσιο υλικό με τους χιλιάδες τίτλους, που διαθέτει η Βιβλιοθήκη Θεμάτων Ισότητας και Φύλου και το Ιστορικό Αρχείο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας.
Ένα προικοσύμφωνο, ένα απολυτήριο Παρθεναγωγείου, ένα φεμινιστικό περιοδικό, ένα άρθρο για το δικαίωμα ψήφου, μια ομιλία της πρώτης Ελληνίδας ακτινολόγου, μια προεκλογική ομιλία της πρώτης Ελληνίδας υπουργού, μια κονκάρδα, ένα πλακάτ, ένα σύνθημα… ψηφίδες από σημαδιακές εποχές που βοηθούν τις νεότερες γενιές να μάθουν, να κατανοήσουν, ν' αγωνιστούν, για μια κοινωνία χωρίς διακρίσεις, με ισότητα.
<img src="/contentfiles_2016b/news/epikairothta/0ellhnhsperio.JPG" alt="" width="640" height="422" />
«Η βιβλιοθήκη μας είναι η μοναδική οργανωμένη βιβλιοθήκη, ειδική για θέματα ισότητας των φύλων και ιστορίας του γυναικείου κινήματος στην Ελλάδα», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η βιβλιοθηκονόμος Ντίνα Πεντάρχου, και χαρακτηρίζει ως πολύ ιδιαίτερο το Ιστορικό Αρχείο της, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είναι ψηφιοποιημένο.
Η Βιβλιοθήκη Θεμάτων Ισότητας και Φύλου ιδρύθηκε το 1984 από το Συμβούλιο Ισότητας των δύο φύλων. Η συλλογή της περιλαμβάνει περίπου 17.000 τίτλους. Πρόκειται για βιβλία, περιοδικά, φυλλάδια, νόμους, ψηφιακά και ηλεκτρονικά έγγραφα, εγκυκλοπαίδειες και λεξικά, διδακτορικές διατριβές, πρακτικά και υλικό συνεδρίων. Το Ιστορικό Αρχείο της Βιβλιοθήκης ιδρύθηκε επίσημα το 2007 και περιλαμβάνει παλαιά, σπάνια και πολύτιμα ντοκουμέντα καθώς και εικαστικό υλικό.
<img src="/contentfiles_2016b/news/epikairothta/0bibliosapfw.JPG" alt="" width="640" height="414" />
Αποτελείται από περίπου 10.000 καταγεγραμμένα τεκμήρια. Αναλυτικά, πρόκειται για παλαιά βιβλία, φυλλάδια και φέιγ βολάν γυναικείων ομάδων και οργανώσεων, φωτοτυπημένες χειρόγραφες-πολυγραφημένες προκηρύξεις, καταγγελίες, φωτογραφίες σε slides, προσκλήσεις σ' εκδηλώσεις, ομιλίες, συγκεντρώσεις, διαμαρτυρίες και συνέδρια, οπτικοακουστικό υλικό (κασέτες ήχου και εικόνας) από ομιλίες, συνέδρια, εκπομπές στην τηλεόραση και τηλεοπτικά σποτ, επιστολές γυναικών, αυτοκόλλητα, κονκάρδες, πλακάτ, ατζέντες, ημερολόγια γυναικείων οργανώσεων, υφασμάτινα αντικείμενα, ρούχα, πανό κλπ, αφίσες και προφορικές μαρτυρίες.
Υπάρχουν επίσης, συνεντεύξεις (ηχητικά ντοκουμέντα και οι απομαγνητοφωνήσεις τους) είκοσι μίας γυναικών, που είτε διακρίθηκαν χάρη στην ενεργή συμμετοχή τους στο γυναικείο κίνημα, σε συλλογικές ή ατομικές δράσεις κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, του Εμφυλίου, της Δικτατορίας, είτε υπήρξαν πρωτοπόρες σε διάφορους τομείς του δημόσιου βίου (εργασία, εκπαίδευση, πολιτική, συνδικαλισμός, γράμματα, τέχνες). Ανάμεσά τους είναι η Ιωάννα Μαγγανάρα, η Νίκη Καλτσόγια-Τουρναβίτη, η Καίτη Παπαρήγα-Κωσταβάρα, η Σάσα Λαδά, η Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη, η Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου, η Φωτεινή Σιάνου.
<img src="/contentfiles_2016b/news/epikairothta/0efhmeriscuriwn.JPG" alt="" width="640" height="410" />
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά αποκτήματα του Ιστορικού Αρχείου, πέρα από τις προφορικές μαρτυρίες των επιφανών Ελληνίδων, η κ. Πεντάρχου διακρίνει την «Εφημερίδα των Κυριών», το πρώτο φύλλο της οποίας κυκλοφόρησε το 1887. Υπεύθυνη έκδοσης ήταν η Καλλιρρόη Παρρέν και στη βιβλιοθήκη της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, μπορεί κανείς να βρει όλα τα φύλλα της. Ασχολείτο με τα δικαιώματα των γυναικών, τις διεκδικήσεις για τη θέση της γυναίκας, το δικαίωμα ψήφου. Στο Ιστορικό Αρχείο ξεχωρίζουν επίσης, μεταξύ άλλων: (1803) Σαπφούς της λεσβίας μέλη, Κείμενα αρχ. ελλην. με λατιν. και ιταλ. Mazzarella Pharao [μαζί δεμ.] με Ανακρέοντος Τείου μέλη (Anacreontis Teii odae) Neapoli, το Περιοδικό «Ελληνίς» που κυκλοφόρησε στις αρχές του 1900, από το Εθνικό Συμβούλιο των Γυναικών, είχε κοινωνικό περιεχόμενο και μιλούσε για τα δικαιώματα των γυναικών.
Τη θέση των γυναικών, ανάλογα με τις εποχές, μαρτυρούν ανάμεσα σε άλλα τεκμήρια: ένα χειρόγραφο προικοσύμφωνο από τη Νάξο (1843), ένα απολυτήριο του τριτάξιου Ανώτερου Παρθεναγωγείου στη Χίο (1921), το περιοδικό «Ο αγώνας της γυναίκας» του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, του πρώτου φεμινιστικού σωματείου στην Ελλάδα, που ίδρυσε η Αύρα Θεοδωροπούλου, χειρόγραφη διάλεξη, στα αγγλικά, που έδωσε τον Ιούλιο του 1932 στο Εδιμβούργο, η Λία Φαρμακίδου, πρώτη γυναίκα ακτινολόγος στην Ελλάδα, καθώς και η προεκλογική ομιλία της Λίνας Τσαλδάρη, που έγινε η πρώτη γυναίκα υπουργός, αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση Καραμανλή. Είχε κερδίσει την είσοδό της στη Βουλή, μαζί με τη Βάσω Θανασέκου, στις 19 Φεβρουαρίου 1956, οπότε οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά σε βουλευτικές εκλογές.
<img src="/contentfiles_2016b/news/epikairothta/0giatipshfos.JPG" alt="" width="640" height="416" />
Σημαντικό είναι επίσης, το αρχείο με τις αφίσες που καταγράφουν όλη την ιστορία των αγώνων των γυναικών στη χώρα μας. «Το υλικό αυτό μαρτυρά τη φύση των γυναικείων αγώνων. Κάποια εποχή οι γυναίκες πάλευαν για την ψήφο, μετά μιλούσαν για το σώμα τους. Το κίνημα τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 μιλούσε για τις εκτρώσεις, τη βία, τους βιασμούς, την σεξουαλικότητα, τώρα η Γενική Γραμματεία Ισότητας κάνει καμπάνιες για τη βία, την ενδοοικογενειακή βία, τις ίσες αμοιβές. Νομοθετικά είμαστε ίσοι, διακρίσεις όμως θα υπάρχουν πάντα, όσο υπάρχουν στα μυαλά των ανθρώπων», παρατηρεί η κ. Πεντάρχου.
Ακόμη ένα έργο ιδιαίτερης αξίας, για την κ. Πεντάρχου, είναι η καταγραφή με χρήματα του ΕΣΠΑ όλων των ιδιωτικών και δημόσιων γυναικείων αρχείων σ' όλη την Ελλάδα. Πρόκειται για 980 καταγραφές που αποτελούν τον Οδηγό Γυναικείων Αρχείων στην Ελλάδα, μία ηλεκτρονική Βάση της Βιβλιοθήκης Θεμάτων Ισότητας και Φύλου, που περιέχει χρήσιμες πληροφορίες και στοιχεία επικοινωνίας για αρχεία, υπο-αρχεία και συλλογές, που έχουν παραχθεί ή επικεντρώνονται σε γυναικείες προσωπικότητες, γυναικείες οργανώσεις και συλλόγους και γενικά, σε κάθε είδους συλλογικότητες ή δράσεις που αφορούν τη γυναικεία ιστορία στη χώρα μας.
<img src="/contentfiles_2016b/news/epikairothta/0ektrwseis.JPG" alt="" width="640" height="440" />
Υπάρχει επίσης, η δυνατότητα πρόσβασης σε 60 τίτλους ξενόγλωσσων E-books, ενώ στη βιβλιοθήκη υπάρχουν δύο θέσεις εργασίας για άτομα με προβλήματα όρασης και ολικώς τυφλούς και για άτομα με κινητικά προβλήματα.
Τον χώρο της βιβλιοθήκης (Χαριλάου Τρικούπη 51 και Βαλτετσίου 28, Εξάρχεια), κοσμούν έργα της ζωγράφου Ντίνας Καραχάλιου, η οποία έχει επίσης φιλοτεχνήσει αρκετά από τα πλακάτ, που πρωταγωνιστούσαν στις γυναικείες διαδηλώσεις.
Ο χώρος είναι αρκετά μικρός και καλό θα ήταν η βιβλιοθήκη να μεταστεγαστεί σε μεγαλύτερο, καθώς οι παρούσες συνθήκες δεν επιτρέπουν να εκτίθεται όλο το υλικό και να πραγματοποιούνται εκδηλώσεις, όπως επισημαίνει η κ. Πεντάρχου.
Τη βιβλιοθήκη που λειτουργεί ως δανειστική, επισκέπτονται σχολεία, ιστορικοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές. Η πρόσβαση στο Ιστορικό Αρχείο είναι δυνατή μόνο με ραντεβού.
«Επικεντρωνόμαστε σε φοιτητές γιατί θεωρούμε ότι από την εκπαίδευση ξεκινάει η ισότητα», καταλήγει η ίδια.
 
Η βιβλιοθήκη είναι καθημερινά ανοικτή στο κοινό 9.00 – 15.00
Τηλέφωνο: 210 – 32 15 618 
 
<a href="http://www.isotita.gr/index.php/docs/c8/">http://www.isotita.gr/index.php/docs/c8/</a>
 
Πηγή: ΑΠΕ, ΜΠΕ