H επιθετικότητα παιδιών και εφήβων και η στάση των γονιών

06/03/2019
Ομάδα Σύνταξης
Παιδί

Η συναισθηματική συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων διαφέρει από κοινωνία σε κοινωνία και ανάμεσα στους διάφορους πολιτισμούς. Πώς αντιδρούν οι ενήλικες στην επιθετικότητα παιδιών και εφήβων; Η ευνοϊκή στάση των ενηλίκων απέναντι στην ανεμπόδιστη έκφραση όλων των συναισθημάτων των παιδιών και των εφήβων, χωρίς ενοχές και χωρίς τη διάκρισή τους σε θετικά και αρνητικά, τους οδηγεί σε μια συναισθηματική γαλήνη και ισορροπία.

Γράφει ο Στέλιος Μαντούδης, αναπτυξιακός εργοθεραπευτής

Αντίθετα, η μη ευνοϊκή στάση των ενηλίκων απέναντι στην έκφρασή των συναισθημάτων, οδηγεί τα παιδιά σε σύγχυση, σε εκρήξεις και σε συναισθηματική ανισορροπία, η οποία επηρεάζει αρνητικά τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους. Παράλληλα, με την συναισθηματική συμπεριφορά των ίδιων των ενηλίκων απέναντί τους, οι έφηβοι αντιλαμβάνονται πιο σωστά τους βασικούς ηθικούς κανόνες και αρχές (Μάνος, 2005).

Κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας αλλά και της εφηβείας, ένα μεγάλο ποσοστό των εφήβων παρουσιάζει κάποια ψυχολογικά προβλήματα και συναισθηματικού τύπου δυσκολίες, που οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη διαχείριση της ίδιας της ανάπτυξής τους και του εαυτού τους που αλλάζει και μεταβάλλεται. Τα προβλήματα αυτά διακρίνονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: σε αυτά που οδηγούν σε συμπεριφορές που εσωτερικεύουν και σε αυτά που οδηγούν σε συμπεριφορές που εξωτερικεύουν.

Συνήθεις εσωτερικευμένες συμπεριφορές παιδιών και εφήβων

Στην πρώτη κατηγορία έχουμε άγχος, δειλία, κατάθλιψη, συστολή κ.λπ.
>Στη δεύτερη έχουμε εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν είδη αντικοινωνικής συμπεριφοράς, όπως η παραβατικότητα, η ανυπακοή και η μη συμμόρφωση με τους κανόνες, η επιθετικότητα, κ.λπ.</li>

Οι παραπάνω διαταραχές που χαρακτηρίζονται ως ψυχοκοινωνικές, μπορούν να εξεταστούν μόνο ως αποκλίσεις που συνήθως συμβαίνουν μέσα στο σπίτι, το σχολείο, στις κοινωνικές εκδηλώσεις που συμμετέχει το κάθε παιδί κλπ.
Η αντιμετώπισης της επιθετικής συμπεριφοράς των παιδιών και των έφηβων είναι μια δύσκολη διαδικασία. Οι γονείς κυρίως αλλά και όλα τα άλλα πρόσωπα θα που εμπλέκονται στην καθημερινή ζωή του παιδιού και έχουν την ευθύνη της αγωγής (παππούδες φροντιστές, παιδαγωγοί) χρειάζεται να συνεργαστούν και να καταβάλουν συστηματική προσπάθεια με σχέδιο και προγραμματισμό των ενεργειών τους. Αποφεύγοντας τις σπασμωδικές και αντανακλαστικές κινήσεις, δείχνοντας υπομονή αλλά και ψυχραιμία γιατί τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας χρειάζονται χρόνο μέχρι να αποδώσουν τους πρώτους καρπούς.

Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση των επιθετικών παιδιών, γιατί τόσο η τιμωρία όσο και η ανοχή μπορεί να είναι εξίσου αναποτελεσματικές μέθοδοι αντιμετώπισης του προβλήματος και να έχουν εντελώς αντίθετα αποτελέσματα από τα προσδοκώμενα. Γενικά, θα πρέπει να αποφεύγεται η απότομη συμπεριφορά και οι συνθήκες ζωής μέσα στην οικογένεια και ο σχολείο που μπορεί να προκαλέσουν επιθετικές σκέψεις ή επιθετική συμπεριφορά.
Η τόνωση του αυτό-συναισθήματος και η απόκτηση αυτοελέγχου, από το παιδί, είναι σημαντικό στοιχείο στην ενίσχυσή του για τη διαχείριση και την αντιμετώπιση της επιθετικότητας στη συμπεριφορά του.
Το επιθετικό παιδί έχει το ίδιο ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, το οποίο πρέπει με τη βοήθεια των άλλων να επιλυθεί με τον κατάλληλο τρόπο
Η επιθετική συμπεριφορά του παιδιού μπορεί να ενισχυθεί άθελά μας μέσα στο οικογενειακό, το σχολικό, αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον (Πιάνος, 1998).

Η συμβουλή του Ειδικού:

Αν αντιμετωπίσουμε την επιθετική συμπεριφορά ως διαταραχή, η δυνατότητα θεραπείας της εξαρτάται, όπως και σε άλλες διαταραχές, από τα αίτια, την ηλικία, την ένταση και το βαθμό της ίδιας της διαταραχής στο παιδί, τη συνεργασία μεταξύ του παιδιού και περιβάλλοντος κλπ. Άλλη αντιμετώπιση για παράδειγμα θα χρειαστεί το παιδί με χρόνια επιθετικότητα, στο οποίο ενδεχομένως δοκιμάστηκαν και προφανώς απέτυχαν στο παρελθόν πολλοί τρόποι θεραπείας της συμπεριφοράς του αυτής και άλλη το παιδί που παρουσιάζει περιστασιακά επιθετική συμπεριφορά.</p>