<p style="text-align: justify;">Γράφει η <strong> Μαρκέλλα Καπλάνη</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><span><strong><span>M.A. Κλινικής-Συμβουλευτικής Ψυχολογίας</span></strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span><strong><span>PgCert. Ειδικής Αγωγής</span></strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span><strong><span>B.Sc. Ψυχολογίας</span></strong></span></p>
<p style="text-align: justify;"><span><strong><span> </span><span><span>www.normavitae.com</span></span></strong></span></p>
<p style="text-align: justify;">Ως γονείς, είναι δύσκολο να μην επενδύετε στην ακαδημαϊκή ζωή και την οργανωμένη μελέτη του παιδιού μας, εφόσον όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει για την εξέλιξή του. Από την οπτική του γονέα ή του δασκάλου, δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί τα παιδιά δίνουν προτεραιότητα στους φίλους ή στα ηλεκτρονικά παιχνίδια αντί να θέτουν πιο υψηλά την ακαδημαϊκή τους εξέλιξη που θα έχει άμεσο αντίκτυπο στο μέλλον τους. Πολλές φορές θεωρούμε πως αυτά τα παιδιά δεν έχουν θέληση για μελέτη και ίσως να τα χαρακτηρίζουμε και ως τεμπέληδες. Στην πραγματικότητα όμως έχουν και θέληση και κίνητρο, απλά όχι στους τομείς που εμείς θεωρούμε σημαντικούς! Το παιδί σας πιθανώς να έχει υψηλό κίνητρο και να μην είναι καθόλου τεμπέλης όταν πρόκειται για πράγματα που τον συναρπάζουν, όπως τα video games, η μουσική, το Facebook κτλ. Ένα πράγμα είναι βέβαιο: αν πιέσετε το παιδί σας προς μια κατεύθυνση (δηλ. του επιβάλλετε τι θα ΕΠΡΕΠΕ να τον παρακινεί, π.χ. η μελέτη) δυστυχώς χρησιμοποιείτε μια μέθοδο που καθιστά σχεδόν πάντα τα πράγματα χειρότερα.</p>
<p style="text-align: justify;">Τα παιδιά λειτουργούν υπολογιστικά, όπως και εμείς άλλωστε. Πρέπει να μπορούν να δουν ξεκάθαρα τι όφελος θα τους προσφέρει το διάβασμα μα είναι απολύτως φυσιολογικό να μην μπορούν να παραμείνουν αφοσιωμένα στον στόχο τους εάν το όφελος θα φανεί μακροπρόθεσμα ενώ, επί του παρόντος, βλέπουν μόνο θυσίες. Όπως ένας ενήλικας, παραδείγματος χάριν, γνωρίζει ποια είναι μια ισορροπημένη διατροφή, αλλά μπορεί, παρ’ όλα αυτά, να δυσκολεύεται να την ακολουθήσει, έτσι ένα παιδί ή ένας έφηβος μπορεί να κατανοεί τι θα τον ωφελήσει μακροπρόθεσμα μα να δυσκολεύεται να πειθαρχήσει τον εαυτό του. Φυσικά υπάρχουν και εξωτερικοί παράγοντες που μπορεί να καθιστούν την αυτο-πειθαρχεία πιο δύσκολη θέτοντας εμπόδια στην συγκέντρωση και θέληση του παιδιού για διάβασμα, όπως εάν υπάρχει περίπτωση μαθησιακών δυσκολιών ή διαταραχές συμπεριφοράς, ψυχική ή σωματική ασθένεια, οικογενειακά θέματα ή και κατάχρηση ουσιών. Όπως και να έχει, βοηθήστε το παιδί σας να αναγνωρίσει και τα βραχυπρόθεσμα οφέλη της συστηματικής μελέτης, κάνοντας, για παράδειγμα, ένα διάγραμμα επιτευγμάτων που τελικά θα οδηγήσει στον μακροπρόθεσμο στόχο που και το ίδιο αποζητά να εκπληρώσει.</p>
<p style="text-align: justify;">Ένας παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο στη σχολική επίδοση είναι η “εκτελεστική ικανότητα” του παιδιού, η οποία το βοηθά στη ρύθμιση των συναισθημάτων, προσοχής, επιμονής, οργάνωσης και ευελιξίας. Πολλά παιδιά αργούν να αναπτύξουν αυτή τη λειτουργία, πρώτον επειδή οι ανάλογες δεξιότητες δεν διδάσκονται πλέον εκτενώς στα σχολεία καθώς και γιατί πολλές φορές το παιδί καταφέρνει, μέχρι ένα σημείο, λόγω τις ευφυΐας του να τα βγάζει πέρα χωρίς ιδιαίτερη οργάνωση ή παρακίνηση. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι το παιδί που δεν ‘επιλέγει’ να διαβάσει δεν είναι απλά τεμπέλης, ανεύθυνος και χωρίς κίνητρο και αυτό με την σειρά του είναι λογικό να δημιουργεί ενόχληση, απογοήτευση και θυμό στους γονείς.</p>
<h2 style="text-align: justify;" data-fontsize="18" data-lineheight="27">6 ΤΡΟΠΟΙ για να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει κίνητρο για μελέτη:</h2>
<p style="text-align: justify;"><strong>1. Κρατήστε μια σχέση με τα παιδιά σας που θα είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ανοικτή, με σεβασμό και θετική αντιμετώπιση.</strong> Καλλιεργήστε την αίσθηση πως είσαστε όλοι στην ίδια ομάδα και όχι απέναντι. Αυτό θα σας επιτρέψει να τον επηρεάζεται σε πολύ βαθύτερο επίπεδο και είναι το πιο ουσιαστικό σας εργαλείο. Η τιμωρία, τα κηρύγματα, και οι απειλές, ειδικά στην εφηβεία, δεν οδηγούν πουθενά και θα είναι επιζήμιες για τη σχέση σας και την απόδοσή του εν τέλει. Από μεριά σας είναι απολύτως φυσιολογικό να νιώθετε άγχος, απογοήτευση και φόβο, αλλά τα παιδιά τείνουν να αντιδρούν αρνητικά σε αυτά τα συναισθήματα και η κάθε διαπαιδαγωγική μέθοδος που χρησιμοποιείται βασισμένη σε αυτά θα είναι αναποτελεσματική. Προσπαθήστε να θυμίζετε στον εαυτό σας πως το παιδί σας δεν έχει βάλει στόχο να κάνει την ζωή σας άθλια – μην παίρνεται προσωπικά την καθυστέρηση που παρατηρείτε στην πρόοδο του – για να μπορείτε να ελέγχετε και τις δικές σας συναισθηματικές αντιδράσεις καλύτερα.</p>
<p style="text-align: justify;">Η στάση σας να είναι θετική μα σταθερή. Παραμείνετε ευγενικοί, εξυπηρετικοί, συνεπής και σταθεροί στη σχέση με το παιδί σας. Για κάθε αρνητική αλληλεπίδραση με το παιδί σας (που είναι λογικό να συμβεί), προσπαθήστε να δημιουργήσετε δέκα θετικές. Εστιάζετε στην υποστήριξη και την ενθάρρυνσή του αντί να ανησυχείτε συνεχώς για τους βαθμούς και το μέλλον.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>2. Ενσωματώστε θετική ενίσχυση.</strong> Όπως οι εργαζόμενοι πληρώνονται εφόσον έχουν ολοκληρώσει την εργασία τους στο τέλος κάθε μήνα, έτσι θα μπορούσατε κι εσείς να θέσετε κάποιους κανόνες για το τι χρειάζεται να έχει καταφέρει στο τέλος κάθε εβδομάδας το παιδί σας ώστε να βγει με φίλους, ή να έχει χρόνο στο playstation, κτλ. Προσέξτε να μην ακούγεται σαν τιμωρία μα ως ‘πρόγραμμα ανταπόδωσης’.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>3. Βοηθήστε τον να εδραιώσει μια δομή στην μελέτη του</strong> – εάν δέχεται την παρέμβασή σας. Για να γίνει η μελέτη πιο βατή, καλό είναι να τεθεί ένα προγραμματισμένο ωράριο διαβάσματος για κάθε ημέρα. Προτείνεται το παιδί να διαβάζει, αν είναι δυνατόν, τις ίδιες ώρες κάθε ημέρα γιατί έτσι, μετά από 1-2 εβδομάδες, ο εγκέφαλος εκπαιδεύεται στο να είναι πιο συγκεντρωμένος τις συγκεκριμένες ώρες εφόσον γνωρίζει πως θα επακολουθήσει μελέτη. Επίσης, καλό είναι το παιδί να επιλέγει να διαβάζει σε χώρο όπου δεν υπάρχουν λόγοι για να αποσπάται η προσοχή του (τηλεόραση, υπολογιστής, playstation, κτλ.). Συνήθως το παιδί συνδέει το δωμάτιό του με στιγμές χαλάρωσης και διασκέδασης οπότε είναι εξαιρετικά δύσκολο να μην μπορεί να πειθαρχήσει τον εαυτό του να μην ανοίξει την τηλεόραση ή να μην μπει στο διαδίκτυο. Είναι πολύ πιο εύκολο λοιπόν να διαβάσει είτε στην κουζίνα είτε στο σαλόνι…</p>
<p style="text-align: justify;">Επίσης, θα του φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο να μάθει να σπάει κάθε μεγάλη εργασία ή μελέτη για διαγωνίσματα σε μικρότερα τμήματα που θα ολοκληρώνει είτε την ίδια μέρα μα με διαλείμματα στο ενδιάμεσο είτε σε διαφορετικές μέρες εάν υπάρχει το χρονικό περιθώριο ώστε να μπορεί να συγκεντρώνεται καλύτερα καθώς και να συγκρατεί τις πληροφορίες πιο εύκολα και αποδοτικά! Ο εγκέφαλος ενός ενήλικα δεν μπορεί να παραμείνει συγκεντρωμένος σε ένα θέμα πάνω από 45 – 60 λεπτά. Φανταστείτε πόσο δύσκολο μπορεί, λοιπόν να είναι για ένα παιδί!</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>4. Μήπως το παιδί σας είναι φορτισμένο συναισθηματικά;</strong> Αυτό που σε εμάς μπορεί να μοιάζει με ανευθυνότητα μπορεί να καθρεφτίζει έντονο άγχος από τη μεριά του παιδιού ή ακόμη και ντροπή για την ακαδημαϊκή του απόδοση, που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Η αποφυγή είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται σχεδόν αυτόματα όταν το άγχος φτάσει σε υψηλά επίπεδα. Το παιδί σας μπορεί να μην είναι σε θέση να το αναγνωρίσει όλο αυτό ούτε και σας το εκφράσει. Αυτό λοιπόν που σε εμάς φαντάζει σαν παραίτηση, μπορεί να είναι τελικά παράλυση λόγο υπερβολικού στρες. Από αυτή την οπτική γωνία, όσο περισσότερο εμείς κυνηγάμε το παιδί μας για να διαβάσει, τονίζοντάς την κρισιμότητα της κατάστασης, τόσο περισσότερο εντείνουμε το άγχος του, συμβάλλοντας σε περαιτέρω μπλοκάρισμα του συστήματος! Βοηθήστε το παιδί σας να βρει τρόπους να εκφράσει το άγχος του και δείξτε του κατανόηση ώστε να καταφέρει να αποφορτιστεί και να μπορεί να αποδίδει καλύτερα.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>5. Διδάξτε του ισορροπία.</strong> Θυμηθείτε να διατηρείτε πάντα την ευρύτερη εικόνα κατά νου. Αντί να τρελαθείτε και να αναστατώνεται το οικογενειακό περιβάλλον λόγω των βαθμών του παιδιού σας, βοηθήστε το να φέρει μια γενική ισορροπία στη ζωή του, όχι μόνο στην ακαδημαϊκή του πορεία μα και με τις φιλίες του, την συμμετοχή του σε άλλες δραστηριότητες (χόμπι καθώς και οικογενειακές στιγμές), την υγεία του, την ψυχολογία του, κτλ.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>6. Μην κάνετε προβλέψεις στο μέλλον.</strong> Όταν το παιδί μας φαίνεται να μην έχει κανένα εποικοδομητικό ενδιαφέρον στη ζωή του, είναι εύκολο να μπούμε στη νοοτροπία του… fast forward στο μέλλον. Εστιάζοντας στις αρνητικές εκβάσεις που μπορεί να ακολουθήσουν (τις οποίες σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια ή σιγουριά) δημιουργούμε μόνο άγχος και ένταση. Αντ ‘αυτού, καλό είναι να προσπαθούμε να επικεντρωθούμε στα θετικά χαρακτηριστικά του παιδιού και να το βοηθήσουμε να πατήσει πάνω σε αυτά για να εξελιχθεί.</p>
<p style="text-align: justify;">Οι γονείς συχνά ανησυχούν τόσο πολύ να μην μείνει το παιδί τους πίσω που καταλήγουν, άθελά τους να μπαίνουν σε ένα αγώνα εξουσίας και δύναμης με τα παιδιά τους. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν είναι αποτελεσματικό αφού οι ακαδημαϊκές επιδώσεις γίνονται το επίκεντρο και χάνεται κάθε άλλη ουσία. Εκεί πολλές φορές περνιέται και το λάθος μήνυμα πως η γονεϊκή αγάπη και αποδοχή είναι συνδεδεμένες με τους βαθμούς, όπου δημιουργούνται περαιτέρω συμπλέγματα που θα είναι παρών για πολλά χρόνια μετά τις εξετάσεις και τα πανεπιστήμια. Εσείς, ως γονέας, έχετε την ικανότητα να διατηρήσετε μια ηρεμία, κατανοώντας πως το παιδί σας δεν είναι τεμπέλης και πως, δυστυχώς, δεν έχετε την ικανότητα να του επιβάλλετε τα κίνητρα που εσείς θεωρείτε πρέποντα. Καθ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορέσετε να συμπονέσετε το παιδί σας περισσότερο και να τον βοηθήσετε να σας πλησιάσει και να εκφράσει ακριβώς που εκείνος χρειάζεται βοήθεια για να παρακινηθεί. Ρόλος και σκοπός σας είναι να εξισορροπήσετε την αντιδραστικότητα και να προσφέρετε λύσεις…</p>
<p style="text-align: justify;">Εάν δείτε πως το παιδί σας συνεχίζει να μην ανταποκρίνεται, προτείνεται οικογενειακή συμβουλευτική ή, έστω, μερικές συνεδρίες για το παιδί σας (ο αριθμός καθορίζεται από τον είδικό ανάλογα με τις ανάγκες που παρατηρούνται) ώστε να εξετάσει τον επαγγελματικό του προσανατολισμό, τι θα μπορούσε να του δημιουργήσει κίνητρα, τί τον κρατάει πίσω και ποιές δεξιότητες μελέτης θα ήταν καλό να αναπτύξει για να μπορεί να κάνει το διάβασμα έστω και λίγο πιο βατό/εύκολο για τον ίδιο. Κλείστε ραντεβού τώρα πατώντας εδώ.</p>
<p style="text-align: justify;">Καλή του επιτυχία!</p>