Η Δρ. Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, συμβουλευτική -εκπαιδευτική ψυχολόγος, οριοθετεί τα έμφυτα και τα επίκτητα χαρακτηριστικά μας και αναζητεί την απάντηση.

Το ταλέντο κληροδοτείται ή αποκτάται;

Υπάρχει η άποψη ότι το ταλέντο φαίνεται από μικρή ηλικία, καθώς τα παιδιά που έχουν π.χ. κλίση στη μουσική, εκδηλώνουν αυτήν την τάση τους από πολύ νωρίς, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ευαισθησία στους ήχους, το ρυθμό, τη μελωδία. Μαθαίνουν γρηγορότερα από το μέσο όρο μουσική.

Αρκεί όμως αυτή η κλίση;

Σίγουρα όχι. Η κλίση, για να οδηγήσει σε υψηλότατη επίδοση, χρειάζεται εξάσκηση. Πολλή εξάσκηση. Και η εξάσκηση χρειάζεται αφοσίωση και πειθαρχία. Συνήθως τα άτομα που έχουν μια κλίση, αγαπούν το αντικείμενο της σπουδής τους και δεν τους ενοχλεί να εξασκούνται ή να προπονούνται με τις ώρες, έστω κι αν αυτή η ενασχόληση είναι μοναχική.

Τι γίνεται αν κάποιος δεν έχει εμφανίσει ιδιαίτερη κλίση και καταπιάνεται με κάτι και απλώς εξασκείται-προπονείται εντατικά;

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αρκεί η εντατική και συστηματική εξάσκηση, για να μπορέσει κάποιος να φτάσει υψηλότατες επιδόσεις κάποια στιγμή. Ωστόσο, επειδή τα παιδιά που εμφανίζουν μια τάση, συνήθως αρχίζουν τη συστηματική εξάσκηση από πολύ νωρίς, είναι πολύ δυσδιάκριτο να καταλάβουμε αν η κατοπινή τους επίδοση οφείλεται στη συστηματική εξάσκηση ή στο έμφυτο ταλέντο.

Συχνά για να απαντηθούν τέτοια ερωτήματα, καταφεύγουμε στη μελέτη βιογραφιών γνωστών ταλαντούχων ατόμων. Για παράδειγμα, ο Μότσαρτ δέχτηκε από πολύ νωρίς συστηματικότατη προπόνηση (μάλιστα ο πατέρας του κατηγορείται σήμερα ότι του στέρησε την παιδική του ηλικία). Και αυτός και ο Μπαχ προέρχονται από οικογένειες μουσικών. Πώς όμως μπορούμε να το ερμηνεύσουμε αυτό; Ότι αυτοί οι δύο μουσικοί κληρονόμησαν μουσικό ταλέντο από τους προγονούς τους; Ή ότι, μεγαλώνοντας σε οικογένειες μουσικών, δέχτηκαν τόσο πολλά ερεθίσματα, που εξάσκησαν τις μουσικές τους ικανότητες σε μεγάλο βαθμό;