Πολλές φορές, μετά τη διάγνωση μιας ψυχικής ασθένειας όπως η σχιζοφρένεια, είναι δύσκολο να διατηρηθεί η ερωτική σχέση του ατόμου. Ο ασθενής μπορεί να νιώσει αδυναμία και φόβο να ξεκινήσει μια καινούργια. Μπορεί να έρθει αντιμέτωπος και με τον κοινωνικό στιγματισμό. Αλλά η ανάγκη για μια αγκαλιά, δε σβήνει ποτέ.
Για το δικαίωμα στον έρωτα, μας μιλά ο Ψυχίατρος- Δραματοθεραπευτής, κύριος Λάμπρος Γιώτης μέσα από τρεις αληθινές ιστορίες.
Η Ελένη σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων. «Καλό μυαλό» έλεγαν οι φίλοι της, με αγάπη για τη λογοτεχνία, αρρώστησε από σχιζοφρένεια στα 30 της. Ταλαιπωρήθηκε με νοσηλείες αλλά λειτουργεί σταθερά τα τελευταία 5 χρόνια με ελάχιστη φαρμακευτική αγωγή. Δουλεύει στο δημόσιο και γράφει καταπληκτικά παραμύθια για παιδιά και για μεγάλους, κάποια από τα οποία έχουν εκδοθεί. Δεν έχει σχέση. Οι άντρες που την πλησίασαν έφυγαν όταν τους μίλησε για το πρόβλημά της.
Ο Βασίλης αρρώστησε νωρίς. Στα 20 ξεκίνησε να ακούει φωνές, παράτησε τα Οικονομικά, νοσηλεύτηκε στο ψυχιατρείο για 3 μήνες. Όταν μπήκε στην ψύχωση χώρισε από την κοπέλα του. Από πέρσι βγήκε, προσπαθεί να ξαναβρεί τις παρέες του, αρθρογραφεί σε ένα free press γράφοντας κείμενα για την καθημερινή ζωή στην πόλη. Παίρνει φάρμακα και προσπαθεί να κερδίσει τη ζωή του και την κοπέλα που αγαπάει.
Ο Νίκος δουλεύει σε διαφημιστική. Είναι 28 χρονών και έχει συνειδητοποιήσει ότι είναι gay. Πριν από τρία χρόνια άρχισε να τα βάζει με την οικογένειά του γιατί νόμιζε ότι ήθελαν το κακό του. Στην ουσία οι δικοί του είχαν αποδεχτεί την ιδιατερότητά του. Μετά από ψυχιατρική βοήθεια ξαναβρήκε την ηρεμία του. Παίρνει ελάχιστη φαρμακευτική αγωγή, δουλεύει έντονα δέκα ώρες την ημέρα και ζεί με τους δικούς του χαρούμενος. Δεν μπορεί όμως να ακολουθήσει τους παλιούς του φίλους στη νυχτερινή διασκέδαση. Του λείπει μια σχέση.
Η Βάσω νοσηλεύεται ακόμη…
Η έρευνα έχει δείξει ότι η στάση μας απέναντι στα άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια μπορεί να είναι ιδιαίτερα στιγματιστική. Από τις ερωτήσεις μιας μεγάλης μελέτης (πρόγραμμα κατά του στίγματος των ψυχικών διαταραχών –ΕΠΙΨΥ, 2008) φάνηκε ότι ο γενικός πληθυσμός στην Ελλάδα αντιδρά περισσότερο στη δημιουργία μιας προσωπικής σχέσης με άτομο που πάσχει. Ο φόβος και η προκατάληψη γιγαντώνουν όταν έρχονται πιο κοντά μας.
Προφανώς και δεν είναι εύκολο να διατηρηθεί μια ερωτική σχέση όταν ο ένας από τους δύο σε μια σχέση περνάει μια ψυχική διαταραχή. Το άτομο που πάσχει μπορεί για ένα διάστημα να βρεθεί σε μια κατάσταση «ανηδονίας», που οφείλεται τόσο στη διαταραχή αυτή καθαυτή, όσο και σε πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων. Το άλλο άτομο μπορεί να νιώθει φόβο, βάρος ή αδυναμία να συνεχίσει τη σχέση.
Τα πράγματα δεν είναι απλά, αλλά η διάθεση για συντροφιά και ερωτική επαφή είναι πάντα εκεί, όσο αναπνέουμε και ζούμε. Πόσες φορές μια ψυχιατρική διάγνωση μας σκιάζει τον άνθρωπο που κρύβεται από πίσω, με τις τόσες πτυχές του. Πως μπορεί να σβήσουν ένα χαμόγελο και μια αγκαλιά, όταν δεν προσπαθήσουμε να νικήσουμε το φόβο και τα στερεότυπα.
Πόσοι από μας έχουμε αλήθεια δικαίωμα στον έρωτα;
*O Λάμπρος Γιώτης είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Δραματικής Έκφρασης και Θεραπείας «Παλμός» (www.therapy-playback.gr)
