Aγάπη ( ερωτική). Ένα κείμενο του Αλέξη Σταμάτη

<p style="text-align: justify;"><strong>Αγάπη (ερωτική) </strong><br />How bold one gets when one is sure of being loved.<br />Από γράμμα του Φρόιντ<br /><br /><br />1. Η αγάπη δεν είναι μόνο συναίσθημα (το πιο έντονο) είναι και αρετή που αντιπροσωπεύει διαφορές θετικές αξίες (καλοσύνη, αλληλεγγύη).<br />Στον καθημερινό λόγο παίρνει διαφορές μορφές, π.χ.: «αγαπώ αυτό το ηλιοβασίλεμα». Μπορεί επίσης να είναι ένα μη εκφρασμένο αίσθημα (πλατωνική αγάπη) ή ακόμα και θρησκευτικό.<br /><br /><br />2.Oμως τι είναι αγάπη πραγματικά; Υπάρχει ορισμός; Δύσκολο. Ίσως είναι ένας σύνδεσμος. Μια χημική διάταξη τόσο ισχυρή που είναι δύσκολο να σπάσει και αντιστέκεται στους εξωτερικούς εχθρούς. Η αγάπη ουσιαστικά διευκολύνει τις ανθρώπινες σχέσεις. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι είναι μέρος του ενστίκτου επιβίωσης. Όχι μόνο για τον παραπάνω λόγο αλλά και για τον προφανή: βοηθά στην αναπαραγωγή του είδους.<br /><br /><br />3.Η ψυχολογία παρουσιάζει την αγάπη ως ένα γνωσιολογικό φαινόμενο με κοινωνικά αίτια. Τα συστατικά είναι τρία: Οικειότητα, Συμπόνια και Πάθος. Ο Φρόιντ αναφερόταν στην αγάπη μέσα από τέσσερεις τρόπους: (1) Ως τη μείξη της σεξουαλικότητας με στοργή και την τρυφερότητα, (2) ως μια λιβιδινική ενέργεια (libido) – που είναι και στοχευόμενη (άρα πρόσφορη για στόχους ανάπτυξης πολισμού), (3) ως «Έρωτα» (όχι με τη τρέχουσα ετυμολογία της λέξης, αλλά ως μια μεγεθυμένη εκδοχή της libido, και (4) ως την απόλυτη ζωική δύναμη που περιέχει τον «Έρωτα» συν ένα ένστικτο θανάτου η επιθετικότητας. <br /><br /><br />4.Ωστόσο, στην υπόθεση αγάπη παίζονται και παιχνίδια μη αθώα. <br />Και πάλι κατά Φρόιντ, υπάρχουν τέσσερις «εκδοχές» αγάπης. Η μια προϋποθέτει «ένα τραυματισμένο τρίτο πρόσωπο» υπό την έννοια ότι δύσκολα κανείς επιλέγει μια γυναίκα που είναι άσπιλη ή που δεν ανήκει κάπου είτε σε ένα σύζυγο είτε σε έναν πατέρα ή σε κάποια σημαντική δύναμη. Η «δεδομένη» γυναίκα παίρνει απαρατήρητη αλλά όταν μπει σε μια σχέση με έναν άλλον άντρα αμέσως γίνεται επιθυμητή. Εκεί έχεις την ευκαιρία να την διεκδικήσεις και να την «σώσεις».<br />Η δεύτερη έχει να κάνει με την ηθική ελευθεριότητα. Δύσκολα κανείς ψάχνει για την ηθική και την σεβάσμια. Η πίστη της πρέπει να ενέχει και μία αμφιβολία. Όταν την κερδίσεις, είσαι και ο καλύτερος κυνηγός. <br />Η τρίτη, ονομάζεται Υπερεκτίμηση. Η ζωτική ψευδαίσθηση του «αύτη η γυναίκα είναι η μόνη που μπορεί να υπάρξει για μένα». Παθιασμένες σχέσεις τέτοιου τύπου που επαναλαμβάνονται αενάως. Στην περίπτωση αυτή ο άντρας «καταναλώνεται» κυριολεκτικά από τη γυναίκα με εκείνη να απορρόφα το σύνολο της νοητικής τους ενέργειας τους μέχρι την εξάλειψη όλων των άλλων ενδιαφερόντων. Ο άντρας που νομίζει ότι το ζεύγος αυτό είναι μοναδικό. (το θεωρώ μακράν το πιο επικίνδυνο είδος αγάπης),<br />Και η τελευταία εκδοχή: «Διασώζοντας τον αγαπημένο». Ο άντρας μπορεί να αυτοπειστεί ότι η γυναίκα που αγαπά τον έχει απόλυτη ανάγκη, ότι δίχως αυτόν θα χάσει όλη της την αξιοπρέπεια. Κι αυτό του δημιουργεί μια αίσθηση αναντικατάστατου. Η μοίρα του είναι στα χέρια της, οπότε την σώζει, μην αφήνοντας την να φύγει. <br /><br /><br />5.Η αγάπη φυσικά διαφέρει από τον έρωτα. Στον έρωτα, σε πείσμα όλων των περί του αντίθετου στοιχείων, ο ερωτευμένος ανακοινώνει ότι «Εγώ» και «Εσύ» είμαστε ένα και είναι έτοιμος να συμπεριφερθεί, και να πράξει, έως εάν αυτή η φράση είναι ένα πραγματικό γεγονός. Επειδή φυσικά κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο, υπάρχει και η ημερομηνία λήξεως. Κι εκεί κάποιοι προσγειώνονται απότομα. Αντίθετα στη αγάπη δεν υπάρχουν παθολογικές ταυτίσεις. Η αγάπη ενέχει και επιλογή. Δεν αγαπώ τον άλλον έτσι επειδή τον είδα και έλειωσα, αλλά για κάποιους συγκεκριμένους λόγους.<br /><br /><br />6.Η αγάπη θέλει καλλιέργεια. Όπως ένα φυτό, πότισμα και φροντίδα. Ταυτόχρονα, πιστεύεις ότι, αγαπώντας τον άλλον, θα εισπράξεις κάποιαν αλήθεια για σένα.<br /><br /><br />7.«Το να αγαπάς σημαίνει να δίνεις αυτό που δεν έχεις», έλεγε ο Λακάν. Που σημαίνει να αποδέχεσαι την αδυναμία σου και ναι τη δίνεις στον άλλο, να δίνεις στον άλλον όχι αυτό που σου ανήκει , αλλά εκείνο που δεν σου ανήκει, εκείνο που είναι πέρα από σένα. Κάποτε νόμιζα ότι αγάπη είναι εκχώρηση στον άλλο. Είναι, αλλά, υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Η αγάπη δεν είναι επιταγή προς εξόφληση.<br /><br /><br />8.Η αγάπη είναι πιο δύσκολη στο άντρα και τον τοποθετεί σε μια θέση αδυναμίας, εξάρτησης. Εξ ου και μπορεί να επιθυμεί και μια γυναίκα που δεν αγαπά. Κι αυτό ώστε να επιστρέφει στην ισχυρή του θέση την όποιαν εγκατέλειψε όταν αγάπησε. Εξ άλλου η επί ίσοις όροις αγάπη είναι σπάνια. Είτε το άτομο αγαπά εκείνον που τον προστατεύει, είτε την ναρκισσιστική εκδοχή του εαυτού του. Υπάρχει βέβαια και η αγάπη της «κοινής εμπειρίας», που ενέχει τον μακροχρόνιο θαυμασμό και την αποδοχή του άλλου. Σπάνιο επίσης. <br /><br /><br />9.Ο Μπαλζακ έλεγε: «Κάθε πάθος που δεν είναι αιώνιο, είναι τερατώδες». Μπορεί όμως ο δεσμός να κρατήσει μια ζωή διατηρώντας ένα άσβεστο πάθος; Όσο ένας άντρας αφιερώνεται σε μια γυναίκα τόσο εκείνη προσλαμβάνει μια μητρική σημασία γι αυτόν: είναι μετουσιωμένη, υπερυψωμένη, ανέγγιχτη, δεν είναι αυτή που παλιά αγαπούσε. Και όταν μια γυναίκα προσκολλάται σε έναν άντρα, τον ευνουχίζει. Οπότε το μονοπάτι είναι στενό. «Η καλύτερη μοίρα για μια συζυγική αγάπη είναι η φιλία» – υποστήριζε ο Αριστοτέλης. Όσο για τον έρωτα, εδώ μιλάμε για μια κατάσταση όπως του αλκοολικού: κάθε ερωτευμένος νομίζει ότι έχει καταπιεί κάτι πανίσχυρο κι ότι επικοινωνεί με μια διάσταση της πραγματικότητας που διαφεύγει από τον κοινό κόσμο. Μετά προσγειώνεται.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ΙΑΝΟΣ</p>

Σχετικά άρθρα