Τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο;

05/12/2013
Ομάδα Σύνταξης
Ψυχοσωματικά

Ο Wilfred Bion, περιέγραψε την ψύχωση με απαράμιλλο τρόπο: Είπε πως ένα βρέφος νιώθει, κατά φυσική αναγκαιότητα, μια συμβιωτική σύνδεση με τη μητέρα του κι αυτό το κάνει να βιώνει φθόνο που είναι αβοήθητο, μικρό κι ανίκανο χωρίς αυτήν ενώ παράλληλα η μητέρα είναι όμορφη, ικανή και παρέχει. Το απόλυτο καλό είναι εκεί έξω… Το απόλυτο κακό είναι αυτό το μικρό πλάσμα. Έτσι ο φθόνος είναι μονόδρομος. Το βρέφος επιτίθεται προς αυτή τη σύνδεση του καλού με το κακό. Αν η μητέρα καταφέρει να αντέξει την καταστροφική αυτή αντί-δραση και την επιστρέψει με φροντίδα, ή τουλάχιστον με υποφερτό τρόπο στο παιδί της τότε αυτό θα αναπτύξει μέσα του την έννοια της δεκτικότητας η/και τηςαγάπης. Αν δε τα καταφέρει όμως η μητέρα να είναι δεκτική και εκδικείται συνειδητά ή ασυνείδητα (με ενεργητικό ή παθητικό τρόπο) τότε ο φθόνος εσωστρέφεται και κατευθύνεται εντός του βρέφους επιτιθέμενος σε όλους τους δεσμούς του καλού με το κακό. (η σύνδεση του “καλού με το κακό” είναι μια νοητική διαδικασία που εξωτερικά βιώνεται ως “κοινή λογική”, είναι ένα σύνολο από ιδεολογήματα που επιτρέπουν στον άνθρωπο να νοηματοδοτήσει τον κόσμο του) Έτσι αυτή η φθονερή επίθεση καταστρέφει το νου και το νόημα. Ο εαυτός κατά του εαυτού. Ένα νοητικό αυτοάνοσο: Ψύχωση!
Γράφει ο ψυχολόγος- ομαδικός θεραπευτής, κύριος Δημήτρης Κατσαρός
<img src="/contentfiles/katsaros.jpg" alt="" width="88" height="136" />
Ο κατακερματισμός του εαυτού ή εγώ ή του μέρους του νου που ευθύνεται για το συσχετισμό μας με τους συνανθρώπους μας (είναι το ίδιο πράγμα στην ουσία) έχει να κάνει με την βαθειά μας πεποίθηση ότι τη στιγμή της μεγάλης μας αδυναμίας όχι απλά είμαστε μόνοι, αλλά κάποιος θα μας κατακεραυνώσει αν δεν το κρύψουμε καλά. Ο θυμός είναι πάντα μια κατάσταση αγνωσίας. Μια κατάσταση που κάποιος δεν καταλαβαίνει ποιο είναι το νόημα του πόνου και “νοηματοδοτεί” το βίωμα αυτό με κάποιο πρόσωπο. Αυτό το πρόσωπο είναι ο αποδέκτης της οργής και στη συνέχεια ο μετασχηματιστής της αγνωσίας σε οργανωμένη εμπειρία.
Το να “καταπιεί” κανείς τα συναισθήματά του βασίζεται σε ένα φόβο απώλειας συνήθως είτε του εαυτού είτε κάποιου σημαντικού προσώπου. Συνήθως όταν “δε μιλάει γι'αυτό που τον θυμώνει” κάποιος είναι ένας άνθρωπος που δέχεται το θυμό των άλλων και η ταπείνωση που ο τελευταίος επιφέρει σε άλλους, γι'αυτόν δε σημαίνει κάτι ιδιαίτερο. Είναι υπερβολικά υπομονετικός γιατί κατά βάθος, συνήθως ασυνείδητα, φοβάται να εκφράσει το θυμό που ο ίδιος νιώθει.
Η ντροπή που νιώθει όταν είναι θυμωμένος διοχετεύεται με παράξενους τρόπους.
Ένας απ' αυτούς μπορεί να είναι ένα διάχυτο άγχος, ένας άλλος οι κρίσεις πανικού, ένας ακόμα η μανία καταδίωξης (ιδέες πως κάποιος ή κάτι μας επιβουλεύεται και μας κατατρέχει, θέλει το κακό μας, δηλαδή προβάλλουμε το θυμό μας σε κάτι έξω από μας και αυτό “είναι θυμωμένο μαζί μας” ενώ στην πραγματικότητα εμείς οι ίδιοι θυμώνουμε με την αδυναμία μας να θυμώσουμε με τον άλλο) και οι καταναγκασμοί (προστασία του ατόμου που μας θυμώνει μέσα απ'τη διοχέτευση του θυμού μας σε ένα άσχετο φαινομενικά αντικείμενο όπως η μικροβιοφοβία όπου ο άλλος “έχει μικρόβια και δε θέλουμε να μας ακουμπήσει”, να σχετιστεί μαζί μας με άμεσο τρόπο, παρά αν πληροί προϋποθέσεις αποστείρωσης.)
Αν όλα αυτά δε “δουλέψουν”, δηλαδή δε μας διατηρήσουν έστω και μ'αυτό τον τρόπο σε ισορροπία, τότε η επιθετικότητα στρέφεται κατά του εαυτού με την πιο άμεση σωματοποίηση των “απαράδεκτων” συναισθημάτων.
Η κακή υγεία που έχει σχέση με δερματικές παθήσεις, κρυώματα, αυξημένη χολιστερίνη, κακή αναπνοή είναι θέματα που μπορούν να άπτονται ανεπεξέργαστων συναισθημάτων. Μια οντολογοποίηση του πόνου. Μια απάντηση στο “τι φταίει που πονάμε” και την οποία τόσο έχουμε ανάγκη!
Η Ναντιάνα περιγράφει ως ψυχοσωματικές κάποιες από τις σωματικές της ενοχλήσεις:
“μούδιασμα, εντερικοί σπασμοί, αδυναμία να διαχωρίσω το συναίσθημα από την πείνα, υδρώνω και έχω ταχυπαλμία”.
Η Μαρία, που υπέφερε από ψυχοσωματικά, μου καταθέτει:
“Δεν είμαι καθόλου ειδική, αλλά θα σου πω ό,τι μπορώ: Τα καταπιεσμένα συναισθηματα μπορούν να επιβαρύνουν πολύ την ανθρώπινη υγεία, κατά την άποψη μου. Για χρόνια υπέφερα από ψυχοσωματικά-κυρίως γαστρεντερικούς πόνους, αργότερα και κάποια μικρά δερματικά προβλήματα- σε περιόδους που ήμουν ιδιαίτερα αγχωμένη (στο Λύκειο νοσηλευόμουν μία φορά το μήνα με σπαστική κολίτιδα), καταπιεσμένη ή στεναχωρημένη. Κοινός παρονομαστής σε όλα αυτά ήταν ότι για διάφορους λόγους δεν εξέφραζα αυτό που ένιωθα κι έτσι ακολουθούσε η σωματοποίηση του εκάστοτε συναισθήματος. Πολλές φορές το πάσχον άτομο ενδεχομένως να θέλει και να τιμωρήσει τον εαυτό του για κάτι. Εν πολλοίς με τον έναν ή τον άλλο τρόπο νιώθω πως όταν κάποιος καταπιέζει τα συναισθήματα του στρέφεται εναντίον του εαυτού του.”
Εργασίες που να συσχετίζουν την καταπίεση των συναισθημάτων με την εμφάνιση του καρκίνου δεν υπάρχουν στη δυτική ιατρική όμως υπάρχουν εργασίες που συσχετίζουν την καλύτερη απάντηση του οργανισμού ατόμων που νοσούν από καρκίνο κατά τη θεραπεία τους με παράλληλη έκφραση συναισθημάτων σε πλαίσια όπως η ψυχοθεραπεία.
(Για όποιον ενδιαφέρεται παραθέτουμε και τη βιβλιογραφία στο διαδίκτυο.
http://psycnet.apa.org/psycinfo/1998-03287-002 http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=312092 http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/(SICI)1099-1611(199911/12)8:6%3C482::AID-PON402%3E3.0.CO;2-W/abstract http://www.cancer.org/treatment/treatmentsandsideeffects/complementaryandalternativemedicine/mindbodyandspirit/psychotherapy)
Πάνω σ'αυτό η June, που νόσησε από καρκίνο μας λέει:
“Λοιπόν, γενικώς αυτό το γρομπαλάκι στο λαιμό το είχα περίπου ένα χρόνο και δεν έδινα σημασία, ούτε ήθελα να πάω να το κοιτάξω γιατί νόμιζα ότι δεν ήταν κάτι σοβαρό. Τελικά το κοίταξα και μου είπαν ότι έπρεπε να μπω κατευθείαν στο χειρουργείο.
Έκανα την εγχείριση, βγήκε η βιοψία και μου είπαν ότι είναι κακοήθης όζος, δηλαδή καρκίνος. Καρκίνος ο οποίος βέβαια δεν κάνει μετάσταση πουθενά και είναι απ' τους καλούς. Τέσπα, μου ήρθε κάπως η λέξη 'καρκίνος', δεν το συνειδητοποίησα και νομίζω ότι δεν θα το συνειδητοποιήσω και ποτέ. Ήταν δύσκολα γιατί δεν το περίμενα ότι θα ήταν τόσο σοβαρό και γενικώς ήταν μια δυσάρεστη εμπειρία η οποία όμως νομίζω ότι με βοήθησε σε προσωπικό επίπεδο.
Θεωρώ ότι ήταν κάτι ψυχοσωματικό, ο λαιμός είναι το 'κανάλι' επικοινωνίας και 'γω είχα πάντα θέμα με την επικοινωνία οπότε δεν πιστεύω ότι είναι τυχαίο αυτό που μου συνέβη.
(…)Με έβαλε σε διαδικασία να σκεφτώ τι έκανα λάθος και τί παίζει με μένα και την επικοινωνία μου. Βασικά ένα απ' τα συμπεράσματα που κατέληξα είναι ότι πολλά από αυτά που ήθελα να πω δεν τα έλεγα προκειμένου να είμαι αποδεκτή, σε συνδυασμό με μεγάλες αλλαγές στη ζωή μου τις οποίες δεν επέλεξα… έδεσε το γλυκό.
Με τον εαυτό μου ήμουν θυμωμένη που δε μίλαγα και δεν εκφραζόμουν. Αυτό προσπαθώ να κάνω τώρα, να μιλάω και να εκφράζομαι και να κάνω αυτό που θέλω χωρίς να σκέφτομαι ότι αυτός θα μ'απορρίψει ή στον άλλο δεν αρέσω(…)
Προσπαθώ βέβαια έτσι; Δεν είναι πάντα εύκολο. Ξενέρωσα που ήμουν τόσο μικρή όταν το έπαθα, αλλά με ξύπνησε στο πόσο καταπιεζόμουν σ'αυτά που ήθελα να εκφράσω. Πιστεύω ότι το οτιδήποτε καταπιέζουμε βγαίνει στο σώμα
 και όσο περισσότερο προσπαθούμε να το καταπιέσουμε τόσο πιο σοβαρό είναι αυτό που θα βγάλουμε. Είναι κρίμα να πρέπει να πάθουμε κάτι για ν'αρχίσουμε να γουστάρουμε με την πάρτη μας.”
Πληροφορούμαστε εξάλλου ότι “στις περισσότερες περιπτώσεις καρκινοπαθών η συναισθηματική καταπίεση έχει γίνει ασυνείδητη και σοβαρή. Στην κινεζική ιατρική, ο καρκίνος θεωρείται ως ένα λίμνασμα της ενέργειας η οποία “πήζει” μεταπίπτοντας σε φλεγμονές και λιμνάζουσες μάζες αίματος με τοξίνες. Με δυτικούς όρους, αυτές οι μάζες είναι γενετικά κατεστραμμένες, συνήθως φτιαγμένες από γοργά αυξανόμενα κύτταρα που δεν αναγνωρίζονται από το ανοσοποιητικό σύστημα, και που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να τελούν υπό έλεγχο από το τελευταίο. Εξ αιτίας μιας ανωμαλίας στο ανοσοποιητικό, παρόλα αυτά οι μάζες αυτές αγνοούνται (!) και αναπτύσσονται ως παράσιτα καταναλώνοντας ενέργεια και αίμα από τον ξενιστή. Γνωρίζουμε πως η συναισθηματική πίεση αδυνατίζει το ανοσοποιητικό σύστημα (…)”