<p style="text-align: justify;">Το στρες που προκαλεί η επαφή με ένα νέο πράγμα ή μια εμπειρία μπορεί να μειώσει το προσδόκιμο ζωής! Σύμφωνα με νέες έρευνες, ο φόβος του καινούργιου μειώνει το προσδόκιμο ζωής των επιμύων κατά μέσον όρο τρεις μήνες σε σχέση με τα εξωστρεφή αδέλφια τους. Οι τρεις μήνες συντομότερης ζωής στους νεοφοβικούς επίμυς αντιστοιχούν σε 10 χρόνια ανθρώπινης ζωής</p>
<p style="text-align: justify;">Γράφει η ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια Δρ. Λίζα Βάρβογλη (greekpsychologypages.blogspot.gr)</p>
<p style="text-align: justify;"><img src="/contentfiles/photos/sekssxeseis/gynaika/barbogli.jpg" alt="" width="88" height="119" /></p>
<p style="text-align: justify;">Νεοφοβία</p>
<p style="text-align: justify;">Ορισμένα άτομα αντιδρούν σε καθετί καινούργιο με φόβο (νεοφοβία), ενώ άλλοι αποδέχονται ή με χαρά επιζητούν καθετί νέο. Κάθε ζωντανός οργανισμός συναντά νέα πράγματα στη ζωή και έτσι οι νεοφοβικοί θα στρεσαριστούν. H έρευνα των Cavigelli και McClintock μελετά τις συνέπειες της νεοφοβίας στους επίμυς και το σημαντικό εύρημα είναι ότι οι νεόφοβοι επίμυες έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής από τους νεόφιλους συγγενείς τους. Συγκεκριμένα οι νεόφοβοι επίμυες είχαν διάρκεια ζωής κατά 20% μικρότερη από τους νεοφιλικούς επίμυς, ενώ η θνησιμότητά τους ήταν 60% μεγαλύτερη.</p>
<p style="text-align: justify;">Στρες και ορμόνες</p>
<p style="text-align: justify;">Πώς μετρήθηκε η νεοφοβία και η νεοφιλία; Στο πείραμα οι επίμυες τοποθετήθηκαν σε ένα νέο περιβάλλον για να το εξερευνήσουν. Οι επίμυες που δεν το εξερεύνησαν και έδειξαν σημάδια φόβου ονομάστηκαν νεόφοβοι. H νεοφοβία συνδέεται με αυξημένη δραστηριότητα στην αμυγδαλή και στον άξονα υποθαλάμου – υπόφυσης – επινεφριδίων: δηλαδή, με την έκκριση γλυκοκορτικοειδών, κορτιζόλης και κορτικοστερόνης (οι ορμόνες του μακροχρόνιου στρες). Οι νεοφοβικοί επίμυες επέδειξαν υψηλότερα και μεγαλύτερης διάρκειας επίπεδα ορμονών του στρες μετά την καινούργια εμπειρία.</p>
<p style="text-align: justify;">Όλοι γνωρίζουμε ότι το μακροχρόνιο στρες είναι επιβλαβές για την υγεία. Μειώνει τις άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματος, συντελεί στη συρρίκνωση του ιπποκάμπου (δομή στον εγκέφαλο) και στη γενική σωματική αδυναμία.</p>
<p style="text-align: justify;">Ένα ξάφνιασμα και…</p>
<p style="text-align: justify;">Οι νεοφοβικοί επίμυες δεν μπορούν να ανανήψουν εύκολα από ένα ξάφνιασμα, σύμφωνα με τη McClintock, κάτι που είναι ανάλογο με το αν ένα άτομο ακούσει έναν απροσδόκητο ήχο στη μέση της νύχτας. Κάποια άτομα θα τεντώσουν τα αφτιά τους και θα περιμένουν λίγο μήπως ακούσουν και κάτι ακόμη και ύστερα θα ξανακοιμηθούν. Άλλοι πάλι θα ανησυχούν για ώρες και θα είναι σε επιφυλακή για κάποιον άλλον θόρυβο.</p>
<p style="text-align: justify;">Οι άνθρωποι που φοβούνται το νέο και το άγνωστο θα πρέπει να αλλάξουν την προσωπικότητά τους για να ζήσουν περισσότερο; Μπορεί να είναι δυνατόν να μπλοκάρει κανείς τη φυσιολογική αντίδραση χωρίς να επηρεάζει τη συναισθηματική αντίδραση. Ο λόγος είναι απλός: μπορεί στο μέλλον να καταστέλλει κανείς επιλεκτικά την αντίδραση του στρες στο σώμα όταν ο εγκέφαλος φοβάται. Αν η αντίδραση του στρες μπορεί να κατασταλεί, τότε οι νεοφοβικές προσωπικότητες θα είναι δυνατόν να ζήσουν αισθανόμενες φόβο ή αποστροφή για τις νέες εμπειρίες, όμως με μικρή ζημιά στο σώμα τους.</p>
<p style="text-align: justify;">Μπορεί τα στοιχεία της προσωπικότητας να επηρεάζουν το προσδόκιμο ζωής;</p>
<p style="text-align: justify;">H προαναφερθείσα έρευνα εκπονήθηκε από τη Sonia Cavigelli του Πανεπιστημίου του Σικάγου στο Ιλινόι και τη συνεργάτιδά της Martha McClintock. Οι ερευνήτριες καταλήγουν ότι «χρειάζεται να θεωρήσουμε τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και το συμπεριφορικό στυλ του ατόμου όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε τους φυσιολογικούς μηχανισμούς της υγείας».</p>
<p style="text-align: justify;">Ακούγεται σαν μια ωραία ιδέα να πειστούν οι νεόφοβοι από τους νεοφίλους να βγουν από το καβούκι τους και να ατενίσουν το μέλλον με αισιοδοξία, δοκιμάζοντας νέες εμπειρίες και καινούργια πράγματα! Δυστυχώς υπάρχει ένα πρόβλημα: η νεοφοβία φαίνεται να αναπτύσσεται σε πολύ μικρή ηλικία και να είναι συνεχές χαρακτηριστικό της προσωπικότητας. Δεν είναι δηλαδή κάτι το οποίο μπορεί κανείς να αποβάλει εύκολα.</p>
<p style="text-align: justify;">Στους επίμυς βρέθηκε ότι αξιολογώντας νεαρής ηλικίας άτομα για νεοφοβία μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να προβλέψει τη νεοφοβία τους και τα ορμονικά τους επίπεδα ως ενηλίκων. Με άλλα λόγια, η νεοφοβία και η νεοφιλία φαίνεται να είναι σταθερά χαρακτηριστικά που δεν αλλάζουν. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για τους ανθρώπους: τα νεόφοβα παιδιά εξελίσσονται σε νεόφοβους ενηλίκους. H πηγή μπορεί να είναι φυσικές γενετικές διαφοροποιήσεις, αλλά συντελούν και άλλοι παράγοντες. Ζευγάρια επιμύων που ήταν αδέλφια βρέθηκε να έχουν διαφορετικά επίπεδα νεοφοβίας, παρά το γεγονός της στενής συγγένειάς τους (ειδικά επειδή οι επίμυες εργαστηρίου είναι εξαρχής γενετικά παρόμοιοι). Πιθανότατα λοιπόν οι πρώιμες εμπειρίες και το περιβάλλον παίζουν μεγάλο ρόλο στις διαφορές του βαθμού νεοφοβίας.</p>
<p style="text-align: justify;">Ο φυσιολογικός μηχανισμός της νεοφοβικής αντίδρασης</p>
<p style="text-align: justify;">Ο μηχανισμός με τον οποίο συντομεύει η ζωή των επιμύων πιθανότατα βασίζεται στο ότι ο φόβος προκαλεί αλλαγές στον εγκέφαλο: επηρεάζεται ο υποθάλαμος και άλλοι αδένες και εκκρίνονται ορμόνες του στρες, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν αλλαγές που επισπεύδουν τη γήρανση του σώματος. Οι αλλαγές που μειώνουν το προσδόκιμο ζωής πιθανόν περιλαμβάνουν μεγαλύτερη παραγωγή ανοσοποιητικών και φλεγμονωδών αντιδράσεων. Υπάρχουν αρκετές πληροφορίες σχετικά με τον ρόλο της χρονίας φλεγμονής στην ανάπτυξη και εξέλιξη μεγάλης ποικιλίας ασθενειών. Οι φλεγμονές μπορούν να φθείρουν τα αποθέματα των ενήλικων βλαστοκυττάρων προκαλώντας περαιτέρω κυτταρική διαίρεση από το κανονικό. Ετσι τα βλαστοκύτταρα φθάνουν γρηγορότερα στο όριό τους, δηλαδή στις διαδοχικές διαιρέσεις τους, και από τη στιγμή που τα ενήλικα βλαστοκύτταρα δεν είναι διαθέσιμα για την επιδιόρθωση τραυματισμών, ο συνολικός τραυματισμός θα συσσωρευθεί γρηγορότερα.</p>
<p style="text-align: justify;">Νεοφοβία και φαγητό</p>
<p style="text-align: justify;">Μια άλλη έκφανση της νεοφοβίας εντοπίζεται στις διατροφικές προτιμήσεις: υπάρχουν άτομα που φοβούνται να δοκιμάσουν οποιαδήποτε νέα τροφή. H επιστημονική ομάδα των Galloway, Lee και Birch βρήκε μια σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στη διατροφική νεοφοβία και στο άγχος, εντοπίζοντας ότι τα άτομα που φοβούνται να δοκιμάσουν νέα φαγητά και γεύσεις έχουν περισσότερο άγχος από τα άτομα που δεν κάνουν τέτοιες διατροφικές διακρίσεις.</p>