Πονοκέφαλος σε παιδιά και εφήβους. Τι μπορεί να κρύβει;

26/02/2014
Ομάδα Σύνταξης
Παιδιατρική

Αν και οι πονοκέφαλοι είναι καταστάσεις που συχνά θεωρείται πως μπορεί να αφορούν μόνο ενήλικες, δεν είναι καθόλου σπάνιο έφηβοι ή παιδιά να παραπονιούνται για κεφαλαλγία. Επειδή μία κεφαλαλγία σε παιδί ή έφηβο μπορεί να κρύβει ακόμη και ένα σοβαρό υποκείμενο νόσημα, πρέπει πάντα να γίνεται σωστή και έγκαιρη αξιολόγηση από γιατρό, ώστε να αναγνωρίζονται οι περιπτώσεις που πρέπει να γίνει περαιτέρω έλεγχος, αλλά και να χορηγείται σε όλες τις περιπτώσεις που πρέπει η σωστή θεραπεία. Κάθε παιδί με κεφαλαλγία θα πρέπει να εξετάζεται από τον παιδίατρό του, ο οποίος στη συνέχεια ίσως αποφασίσει την παραπομπή σε ειδικό ιατρό (παιδονευρολόγο, ωτορινολαρυγγολόγο).
Γράφει ο κ. Μιχάλης Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD, 
Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας 
 
Η βασική διάκριση που πρέπει να γίνει λοιπόν είναι αν η κεφαλαλγία μπορεί να έχει μία υποκείμενη αιτία ή όχι. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει κάποια υποκείμενη αιτία, πρόκειται συνήθως για ημικρανία ή για κεφαλαλγία τάσεως, οπότε απλά χρειάζεται να συστηθεί η κατάλληλη αγωγή. Αντίθετα, μια κεφαλαλγία αν έχει κάποια υποκείμενη αιτία, η οποία μπορεί να είναι ή να μην είναι σοβαρή, αυτή η αιτία σε κάθε περίπτωση πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Η κεφαλαλγία τάσεως στα παιδιά και τους εφήβους περιγράφεται συνήθως σαν «κάτι να μου σφίγγει το κεφάλι» ή σαν «βάρος ή πίεση στο κεφάλι». Η κεφαλαλγία τάσεως έρχεται κατά επεισόδια που διαρκούν ώρες ή και μέρες. Εντοπίζεται είτε στους δύο κροτάφους είτε στο πίσω μέρος του κεφαλιού, είναι πόνος σταθερός και συνήθως μετρίας εντάσεως. Δεν επηρεάζει το επίπεδο δραστηριότητας του παιδιού σας και δε συνοδεύεται από εμετούς.
Η ημικρανία στα παιδιά, ειδικά αν είναι μικρά, μπορεί να είναι ένα δύσκολο αίνιγμα, καθώς τα παιδιά συχνά δυσκολεύονται να δώσουν με ακρίβεια, ικανοποιητική περιγραφή της κεφαλαλγίας τους. Οι γονείς, στην περίπτωση που το παιδί τους πάσχει από ημικρανία, συνήθως παρατηρούν ότι το παιδί μπορεί να λέει πως πονάει, ζαλίζεται ή νυστάζει, ενώ δεν έχει διάθεση να παίξει. Πολλές φορές το παιδί έχει ναυτία ή μπορεί και να κάνει εμετό, ενώ ίσως παραπονιέται πως ενοχλείται από το φως και τους δυνατούς ήχους. Ο ύπνος συχνά έχει θετική επίδραση στην ημικρανία, καθώς μπορεί να σταματήσει ή να μειώσει σημαντικά την ένταση μιας κρίσης. Σε μερικά παιδιά, μπορεί μερικές φορές πριν από την κρίση να υπάρχουν συμπτώματα από τα μάτια, που ονομάζονται αύρα. Λάμψεις, γραμμές χρωματιστές, θόλωση της όρασης μπορεί να είναι συμπτώματα ημικρανικής αύρας. Στους εφήβους, η ημικρανία συνήθως έχει πια την τυπική εικόνα που έχει στους ενήλικες.
Οι κρίσεις ημικρανίας ή κεφαλαλγίας τάσεως σε παιδιά και εφήβους αντιμετωπίζονται με τη χορήγηση αναλγητικής αγωγής, δηλαδή με αναλγητικά όπως η παρακεταμόλη ή η ιβουοπροφαίνη, αλλά παράλληλα και με ξεκούραση και ύπνο. Παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν τις κεφαλαλγίες, όπως είναι το σωματικό και ψυχολογικό στρες, και η κατάχρηση τηλεόρασης, υπολογιστή και ηλεκτρονικών παιχνιδιών καλό είναι να αποφεύγονται.
Στις σημαντικές κεφαλαλγίες που έχουν υποκείμενη αιτία και που σχετικά συχνά εμφανίζονται στην παιδική και εφηβική ηλικία περιλαμβάνονται η κεφαλαλγία που σχετίζεται με μία εμπύρετη λοίμωξη, η κεφαλαλγία που οφείλεται με φλεγμονή των παραρρίνιων κόλπων και η κεφαλαλγία που οφείλεται σε νεοπλάσματα του εγκεφάλου.
Η φλεγμονή των παραρρινίων κόλπων (π.χ. ιγμορίτιδα, μετωπιαία κολπίτιδα) αποτελεί συχνή αιτία κεφαλαλγίας στα παιδιά. Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει πυρετός, πόνος στην περιοχή της φλεγμονής, ευαισθησία κατά την ψηλάφηση της περιοχής και αίσθηση πίεσης, ενώ συχνά ευρήματα είναι ο επίμονος βήχας και οι ρινικές εκκρίσεις.
Οι λοιμώξεις που συνοδεύονται με πυρετό, πολύ συχνά συνοδεύονται και από κεφαλαλγία. Έτσι, συχνά, κατά τη διάρκεια ενός εμπύρετου νοσήματος τα παιδιά παραπονούνται για κεφαλαλγία, η οποία είναι μέτριας έντασης και φυσικά διαρκεί μόνο όσο διαρκεί ο πυρετός, ενώ υποχωρεί με την υποχώρηση του. Σημαντικό στην περίπτωση αυτή είναι το να γίνει αποκλεισμός της μηνιγγίτιδας, όπου επίσης συνυπάρχει πυρετός και κεφαλαλγία. Ο παιδίατρος, με βάση την κλινική εξέταση και το ιστορικό μπορεί έγκαιρα να υποπτευθεί τη μηνιγγίτιδα και να κατευθύνει το παιδί για περαιτέρω έλεγχο και θεραπεία.
Τα νεοπλάσματα του εγκεφάλου, αν και σπάνια, συνιστούν σημαντική αιτία ανησυχίας, τόσο για τους γονείς, όσο και για τον παιδίατρο. Η κεφαλαλγία που προκαλούν οφείλεται κυρίως στην αύξηση της πίεσης μέσα στο κρανίο, και στα αρχικά στάδια δεν έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στην πορεία όμως αποκτούν πιο τυπική εικόνα που περιλαμβάνει εμφάνιση κατά τις πρωινές ώρες, ξύπνημα του παιδιού μέσα στη νύχτα λόγω της κεφαλαλγίας και κυρίως προοδευτική και διαρκή επιδείνωση τόσο της συχνότητας όσο και της έντασης. Σε υποψία τέτοιας κεφαλαλγίας, η εξέταση από παιδίατρο πρέπει να γίνει άμεσα. Γενικά, σε περίπτωση που κριθεί σκόπιμο από τον γιατρό, η εξέταση που συνιστάται είναι η μαγνητική τομογραφία, καθώς δεν έχει ιονίζουσα ακτινοβολία και με την εφαρμογή των σύγχρονων τεχνικών είναι απολύτως ασφαλής, αλλά και λεπτομερής στην εικόνα που παρέχει. 
<a href="http://www.headaches.gr">www.headaches.gr</a>