<p>Παραστάσεις για τα εγκλήματα των δικτατόρων Τσαουσέσκου και Αντονέσκου, σέρβικη noise και ρουμάνικη φασματική μουσική, αναρχικά καμπαρέ για τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας και η αειθαλής ιέρεια της περφόρμανς Μαρίνα Αμπράμοβιτς δίνουν το «παρών» στο πολυσυλλεκτικό φεστιβάλ Transitions 1.Balkans (5-16/3 ). Είκοσι δύο ανατρεπτικά θεάματα μας καλούν να ανακαλύψουμε τα αβανγκάρντ Βαλκάνια</p>
<p><strong>Έχετε προσέξει την αφίσα του Transitions 1.Balkans</strong> στους δρόμους της Αθήνας; Ο συμβολισμός της είναι σαφής: ένα τσιρότο έχει αφαιρεθεί από μια αιμάτινη πληγή με το σχήμα της χερσονήσου των Βαλκανίων και την Ελλάδα σε σημαίνουσα θέση. Γιατί, όπως τονίζει και η εκτελεστική υποδιευθύντρια της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση Αφροδίτη Παναγιωτάκου: «Τα Βαλκάνια δεν είναι μόνο οι ροδώνες της Βουλγαρίας και τα χάλκινα. <br />Είναι και ο Τσαουσέσκου, και οι σφαγές στη Σρεμπρένιτσα. Και αυτό που γίνεται τώρα στη Στέγη είναι ένα φεστιβάλ που αφορά τη γειτονιά μας – γιατί εδώ είναι Βαλκάνια. Θεωρούμε πρέπον και καθήκον μας να δώσουμε χώρο στη δική μας γεωπολιτική σφαίρα, που προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές της προβάλλοντας ορισμένους σπουδαίους και άγνωστους σε εμάς καλλιτέχνες της». Πράγματι στο 1ο Transitions (Μεταβάσεις ), εκτός από τη Σερβίδα ιέρεια της περφόρμανς, την 67χρονη Μαρίνα Αμπράμοβιτς, η οποία θα μας διδάξει μέσω μιας lecture performance (7/3 ) την ψυχο-σωματική της μέθοδο για να αντέχουμε τις πολύωρες παραστάσεις (! ), από τη Στέγη θα παρελάσουν ακόμη­ 22 ρηξικέλευθοι καλλιτέχνες της νεότερης γενιάς, προερχόμενοι από χώρες όπως η Σερβία, η Κροατία, η Σλοβενία, το Μαυροβούνιο, η ΠΓΔΜ, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Μολδαβία. Βασικός κορμός του φεστιβάλ είναι το θέατρο, ο χορός και η περφόρμανς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απουσιάζουν η μουσική ή οι θεωρητικές συζητήσεις και οι ημερίδες δημόσιου διαλόγου</p>
<h3> </h3>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl02_PnlImage">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/1003108/113.jpg" alt=" «Just the beginning»" />
<div class="lezada">«Just the beginning»</div>
</div>
</div>
<p><strong>«Δεν θα δείτε πρωτοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες</strong> –έχουν όλοι τους σημαντική πορεία εντός κι εκτός των συνόρων τους, με θεάματα που φέρουν μια διακριτή ιστορική και γεωπολιτική ταυτότητα», δηλώνει η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ Κάτια Αρφαρά. «Πρόκειται για καλλιτέχνες που γεννήθηκαν στα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού, έγιναν μάρτυρες του χάους της μετα-σοσιαλιστικής περιόδου, έζησαν ακραία κοινωνικά φαινόμενα και καθεστωτικές αλλαγές και βίωσαν την άγρια μετάβαση στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο, το οποίο τώρα ναυαγεί. <br />Το φεστιβάλ αρθρώνεται, λοιπόν, γύρω από ζητήματα ιδιαίτερης βαρύτητας σε σκοτεινές ιστορικές συγκυρίες όπως η σημερινή: διάσπαση και διαφθορά, κρίση ταυτότητας, εθνικισμός, μετανάστευση κι επείγουσα­ ανάγκη διαμόρφωσης μιας­ ισχυρής­ κοινωνίας πολιτών». Η μελέτη της Βουλγάρας­ ιστορικού και φιλοσόφου Μαρία Τοντόροβα «Βαλκάνια­, η δυτική φαντασίωση» αποτέλεσε­ το εφαλτήριο για τη γεωγραφική και την ιδεολογική τοποθέτηση του Transitions 1.Balkans. Γιατί η Τοντόροβα, στην οποία ανήκει η περίφημη­ φράση «ένα φάντασμα στοιχειώνει τη Δυτική Ευρώπη: τα Βαλκάνια», ξορκίζει με το έργο της συστηματικά τα δυτικά στερεότυπα που μιλούν απαξιωτικά για «βαλκανοποίηση» και παρουσιάζουν τη βαλκανική χερσόνησο σαν «ζώνη-φάντασμα». <br />Σύμφωνα με την ίδια, η αλήθεια είναι πως «τα Βαλκάνια λειτουργούν ως χώρος απόθεσης αρνητικών χαρακτηριστικών στα οποία αντιπαρατίθεται και κατασκευάζεται η θετική εικόνα μιας Ευρώπης και ­μιας Δύσης που συγχαίρει εαυτήν για την ανωτερότητά της».</p>
<h3> </h3>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl03_PnlImage">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/1003108/114.jpg" alt=" «Damned be the
traitor of his homeland!»" />
<div class="lezada">«Damned be the traitor of his homeland!»</div>
</div>
</div>
<p><strong>Αποτινάσσοντας τη ρατσιστική ετυμηγορία εις βάρος των Βαλκανίων,</strong> το Transitions 1.Balkans στοχεύει επίσης στο να ξεχάσουμε το κακώς εννοούμενο φολκλόρ και να ανακαλύψουμε τα Βαλκάνια της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας. Οι νέες τεχνο­λογίες, η διαδραστικότητα­ και η ακραία σωματικότητα είναι ορισμένα από τα κυρίαρχα συστατικά των παραστάσεων που μας φέρνει, αρχής γενομένης με το αναρχικό καμπαρέ «Damned be the traitor of his homeland!» («Καταραμένος να είναι ο προδότης της πατρίδας του!» ) την πρώτη ημέρα του φεστιβάλ (5/3 ). <br />Θέμα του η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και το εμφύλιο μίσος. Δημιουργός του ο 37χρονος διεθνώς αναγνωρισμένος σκηνοθέτης Όλιβερ Φραλίτς – ένα μέρος της παράστασης, μάλιστα, αφορά την Ελλάδα κι έχει προετοιμαστεί σε συνεργασία με την Ελληνίδα σκηνοθέτιδα Αργυρώ Χιώτη. Σκοπός, εξάλλου, της Στέγης είναι οι Βαλκάνιοι προσκεκλημένοι και οι Έλληνες ομότεχνοί τους να γνωριστούν και να συνεργαστούν σε κοινά projects. Σε αυτήν τη λογική η Χιώτη συνεργάστηκε και με τους Σλοβένους Via Negativa στην περφόρμανς «Just the beginning» (16/3 ), στην οποία ο θίασος θέτει το ερώτημα «πόσο ευτυχισμένοι είμαστε με τη δημοκρατία που έχουμε» και μας διαβάζει λόγους κι εξαγγελίες Ελλήνων γνωστών πολιτικών. Άλλοι δύο Έλληνες καλλιτέχνες της νεότερης θεατρικής γενιάς, ο Πρόδρομος Τσινικόρης και η Γκίγκη Αργυροπούλου, έχουν συνεργαστεί με τους Σέρβους δημιουργούς του διαδραστικού χάπενινγκ «On trial together» (12/3 ), με θέμα τη δημοκρατία και τους μηχανισμούς προπαγάνδας, το δημόσιο διάλογο και τη συλλογικότητα. Εξίσου διαδραστική είναι και η περφόρμανς «Who is next?» του Σλοβένου Γιάνες Γιάν­τσα, ο οποίος μας καλεί να μοιραστούμε τη σκηνή με τους ηθοποιούς και να αναρωτηθούμε για το status quo της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας όσο και του μεταμοντέρνου θεάτρου (14/3 ).</p>
<h3> </h3>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl04_PnlImage">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/1003108/115.jpg" alt=" «Η νύχτα
των περφόρμανς»" />
<div class="lezada">«Η νύχτα των περφόρμανς»</div>
</div>
</div>
<p>Η διακεκριμένη κολεκτίβα Badco από το Ζάγκρεμπ διερευνά στην περφόρμανς «1poor and one0» (9/3 ) τη «μετάλλαξη» του ανθρώπινου σώματος σε μηχανή παραγωγής. Αν, πάλι, θέλετε να δείτε έναν ανατρεπτικό συνεχιστή της παράδοσης των Βιενέζων αξιονιστών, μη χάσετε το αυτοβιογραφικό σόλο­ «Som Faves» (14/3 ) του ακραίου σόουμαν Ίβο Ντίμτσεβ από τη Βουλγαρία. Ακόμη ένα σόλο, πιο ποιητικό κι εξπρεσιονιστικό, είναι το «Sad Sam lucky» του Κροάτη χορογράφου και χορευτή Ματίγια Φερλίν (15/3 ). <br />Κι αν σας αρέσει η stand up comedy, τώρα είναι η ώρα να δείτε και «stand up tragedy», όπως χαρακτηρίζει το δικό της σόλο «A short history of crying» («Μια σύντομη ιστορία των δακρύων» ) –με θέμα την έκφραση του συλλογικού πένθους– η γεννημένη το 1978 στην πρώην Γιουγκοσλαβία σκηνοθέτις και περφόρμερ Σάνια Μίτροβιτς (8/3 ). Το ίδιο βράδυ μια δραματουργός και σκηνοθέτις από την –εντελώς άγνωστη καλλιτεχνικά σε εμάς– Μολδαβία, η Νικολέτα Εσινένκου, θα μας αποκαλύψει στην περφόρμανς «Clear History» τις αντισημιτικές ενέργειες του δικτάτορα Ίον Αντονέσκου, και συγκεκριμένα το «άγνωστο» ολοκαύτωμα που προκάλεσε στην περιοχή της Τρανσνίστρια, όπου και δημιούργησε το –δεύτερο μεγαλύτερο μετά το Άουσβιτς– ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. <br />Εξίσου αποκαλυπτική είναι η περφόρμανς «Typographic capital letters» της Ρουμάνας συγγραφέως και σκηνοθέτιδας Τζιανίνα Καρμπουνάριου, η οποία ανοίγει τους μυστικούς φακέλους της Σεκουριτάτε και ρίχνει φως στις ανακρίσεις εφήβων που γίνονταν στην πατρίδα της μέχρι την ανατροπή του Νικολάε Τσαουσέσκου το 1989 (15/3 ). Παραμένοντας στο θέμα, αξίζει να δείτε την προβολή του θεατρικού ντοκιμαντέρ «Οι τελευταίες ημέρες του Τσαουσέσκου» του Μίλο Ράου για την καταδίκη κι εκτέλεση του Ρουμάνου δικτάτορα και της συζύγου του (10/3 ).</p>
<h3> </h3>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl05_PnlImage">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/1003108/116.jpg" alt=" «Sad Sam lucky»" />
<div class="lezada">«Sad Sam lucky»</div>
</div>
</div>
<p><strong>Ωραία έκπληξη συνιστούν, τέλος, οι δύο βαλκανικές μουσικές προτάσεις</strong> που επιμελήθηκε ο εκτελεστικός διευθυντής της Στέγης Χρήστος Καρράς. Το σέρβικο σχήμα Experimental Belgrade θα μας συστήσει τη noise μουσική της Σερβίας (9/3 ) και το Hyperion Ensemble την υπερφασματική μουσική κορεσμού από τη Ρουμανία (12/3 ).</p>
<h3> </h3>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl06_PnlImage">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/1003108/117.jpg" alt=" Μαρίνα Αμπράμοβιτς" />
<div class="lezada">Μαρίνα Αμπράμοβιτς</div>
</div>
</div>
<p><strong>Εκτός από παραστάσεις, ένα γευσιγνωστικό χάπενινγκ</strong> περιμένει το κοινό στο εστιατόριο της Στέγης «Hytra» στις 5/3. Είναι το εκπαιδευτικό δείπνο «Invasive Species» («Χωροκατακτητικά είδη» ), που θα δώσουν γεωπόνοι, βιολόγοι και οικολόγοι σε καλλιτεχνική επιμέλεια του Ζβόνιμιρ Ντομπρόβιτς, προέδρου της μεγαλύτερης κροατικής ΜΚΟ για τις εναλλακτικές τέχνες. Το «δείπνο» αφορά είδη χλωρίδας και πανίδας που έχουν μεταφερθεί εκτός του φυσικού τους περιβάλλοντος. όπως ίσως υποψιά­ζεστε, πρόκειται για μια οικο-γευσι­γνωστική αλληγορία στο μεταναστευτικό. <br />Ο Ντομπρόβιτς θα είναι ο συνομιλητής της Αμπράμοβιτς στην ομιλία της αλλά και ο επιμελητής της «Νύχτας των περφόρμανς» που θα γίνει επίσης στις 7/3, με 6 καλλιτέχνες να παρουσιάζουν τα ολιγόλεπτα χάπενίνγκ τους σε διάφορους χώρους της Στέγης ξανά και ξανά, από το απόγευμα μέχρι το βράδυ. Άλλη μία lecture performance μεγάλου ενδιαφέροντος είναι εκείνη του Ρουμάνου Νταν Περζόφσκι με τον παιγνιώδη τίτλο «Από τον τοίχο του μουσείου στον τοίχο του facebook» (10/3 ). Το φεστιβάλ κλείνει στις 16/3 με ένα πάρτι έπειτα από την ημερίδα την οποία οργανώνει μια κολεκτίβα θεωρητικών με θέμα «Η τέχνη συναντά τη θεωρία σε συλλογική δράση». Τις επόμενες δύο χρονιές, τέλος, θα φιλοξενηθούν στη Στέγη αντίστοιχα φεστιβάλ αφιερωμένα στη Λατινική Αμερική (2015 ) κι ένα στην Κεντρική Ευρώπη (2016 ). <br /><br /><em><strong>To φεστιβάλ Transitions 1.Balkans θα πραγματοποιηθεί στη Στέγη μεταξύ 5 και 16/3. Προπώληση: www. sgt.gr.</strong></em></p>