O αποκλεισμός του Αλεξάνταρ Τζόρτζεβιτς από τη δωδεκάδα της Εθνικής Γιουγκοσλαβίας ήταν μία από τις λίγες επιλογές του Ντούσαν Ίβκοβιτς που προκαλούσαν αντιδράσεις και ίντριγκες στους οπαδούς της ”Dream Team της Ευρώπης” Στα τέλη της δεκαετίας του 90,  ο νεαρός playmaker ήταν ήδη το αστέρι της Παρτίζαν και ο  σχεδόν τριαντάρης τότε Ομπράντοβιτς είχε αποδεχτεί το ρόλο του αναπληρωματικού του.  Ο Ντούντα,  παρότι γνωστός  λάτρης  της ανανέωσης και της δημιουργίας  ομάδων με χαμηλό μ.ο. ηλικίας,   είχε ”κόψει” τον Αλεξάνταρ από το τελικό ρόστερ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ (’88),  το Eurobasket του ”89,  και το Mundobasket του ”90 !

Η προτίμηση του Ίβκοβιτς στον Ομπράντοβιτς ξένιζε τους μπασκετικούς, φαινομενικά ο Ζέλικο έμοιαζε με τους πολλούς – απλά καλούς – playmaker του Γιουγκοσλαβικού Πρωταθλήματος : Ύψος   1.80m,  αδύνατος,  με σχετικά καλή τεχνική κατάρτιση,  γρήγορος αλλά με μέτρια αθλητικά προσόντα, καλά ποσοστά στα σουτ από μέση και μακρινή απόσταση,  όταν ( σπανίως ) χρειαζόταν να εκτελέσει στις περιπτώσεις που δεν ”έβγαινε” το σύστημα.  Φαινομενικά,  γιατί η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική…

Ο Ζότς ερωτεύθηκε την προπονητική τη διετία  1979 – 1980 όταν κόουτς  στην τότε ομάδα του,  την ”μπασκετομάνα” Μπόρατς Τσάτσακ ανέλαβε ο ”πατριάρχης του γιουγκοσλαβικού μπάσκετ”, ο γκουρού της προπονητικής Αλεξάνταρ Νίκολιτς (http://www.hoophall.com/hall-of-famers/tag/aleksandar-aca-nikolic).  Αυτός όχι μόνο καθιέρωσε τον Ομπράντοβιτς σαν βασικό playmaker,  αλλά του  κόλλησε  και τον ”ιό” του κοουτσαρίσματος !

Ο 20χρονος Ζέλικο ανέλαβε παράλληλα   μία από τις ομάδες των ακαδημιών της Μπόρατς,  ενώ μετά από κάθε προπόνηση του ”προφέσορα”  κρατούσε σημειώσεις,  τις οποίες συνήθως μελετούσε ως τα χαράματα ! Αυτή η συνήθεια συνεχίστηκε κατά όλη τη διάρκεια της (αγωνιστικής) καριέρας του! Ο Ομπράντοβιτς πιθανότατα να γνώριζε τα περισσότερα από τα συστήματα του Σλάβνιτς και του  Βουγιόσεβιτς,  πριν ακόμα οι αξιόλογοι προπονητές τα δείξουν στους παίκτες της Παρτίζαν,  στην οποία μεταγράφηκε το 1984.  Σίγουρα πάντως ήξερε όλες τις ”εναλλακτικές”,  καθώς και τη χρηστικότητα κάθε μπασκετικής τακτικής.

Ο Ίβκοβιτς καταλάβαινε  ότι ο Ζέλικο δεν θα ”στράβωνε” ακόμα κι αν τον χρησιμοποιούσε μόνο για δύο   λεπτά σαν μπακ απ του Ζντοβτς ή του Πέτροβιτς.  Ήταν επίσης σίγουρος ότι ο Ομπράντοβιτς  – όποτε χρειαζόταν – θα καθοδηγούσε σαν έμπειρος playmaker  με τον πιο ενδεδειγμένο τρόπο  την εθνική ομάδα. 

Οι παλαιότεροι μπασκετικοί πιθανότατα θα θυμούνται ότι στη σύνθεση της Γιουγκοσλάβίας  που κέρδισε την Εθνική μας στον τελικό του Eurobasket 1989 δεν υπήρχε Τζόρτζεβιτς,  αλλά ούτε και Ομπράντοβιτς ! Ο Ζέλικο εκείνη τη χρονιά εξαφανίστηκε  από το  μπασκετικό στερέωμα.  

Ο Ντούντα όμως,  αγύριστο κεφάλι,  θα ”κόψει” ξανά τον Τζόρτζεβιτς από τη δωδεκάδα,  αν και ο ”Σάσα” ήταν  πια κατά γενική παραδοχή ο καλύτερος γκάρντ του Γιουγκοσλαβικού Πρωταθλήματος ! Η ηλικία του ας μη θεωρηθεί αποτρεπτικός παράγοντας,  για τους γιουγκοσλάβους  στα 22 του  δε θεωρείται κάποιος  ”ανερχόμενο” ταλέντο,  άλλωστε ο Κρέζιμιρ Τσόσιτς δεν είχε διστάσει να τον συμπεριλάβει στο ρόστερ της ομάδας δύο χρόνια νωρίτερα (Eurobasket 1987). Tι είχε συμβεί όμως με τον Ομπράντοβιτς;

Παράδεισος -  Κόλαση  με επιστροφή
Το 1989 ήταν πραγματικά για μαύρη χρονιά για τον Ζότς,  που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της διάρκειάς της ανάμεσα σε δικαστήρια και φυλακή ! Αρχικά θεωρήθηκε λιποτάκτης,  για ελλιπή εκπλήρωση στρατιωτικής θητείας. Αργότερα,  οδηγώντας  τραυμάτισε (άθελά του)  θανάσιμα μία γυναίκα,  σε  δρόμο  του Βελιγραδίου.

Η δύναμη του χαρακτήρα του,  καθώς και η υποστήριξη των κοντινών του προσώπων βοήθησαν τον Ομπράντοβιτς  να ξεπεράσει τη στεναχώρια και τα ψυχολογικά προβλήματα εκείνης της χρονιάς. 

Ο – ελεύθερος πια  – Ζέλικο επέστρεψε με πολύ όρεξη για μπάσκετ,  είχε δε σημαντική συμβολή σε αρκετές νίκες της Γιουγκοσλαβίας στην πορεία της προς το χρυσό στο Mundobasket της Αργεντινής (1990).  Οι παλαιότεροι φίλοι της Εθνικής μας θα θυμούνται την πολύ καλή εμφάνιση του  εναντίον της Ελλάδας,  όταν οργάνωσε άλλα και σκόραρε τις λίγες φορές που  χρειάστηκε (9π.,  3/5τρ.) στην επίθεση,  ενώ στην άμυνα περιόρισε   τον Παναγιώτη  Γιαννάκη που βρισκόταν σε δαιμονιώδη φόρμα εκείνες τις μέρες ( 31π. με Ισπανία,  25 π. με ΕΣΣΔ,  38π. με Βραζιλία,  36π. με Αργεντινή, κτλ )

Η ”αρπαγή” του ταλαντούχου Ντανίλοβιτς !
Η σχέση του Ομπράντοβιτς με την προπονητική συνεχίστηκε όλα αυτά τα χρόνια.  Δεν ήταν μόνο η καθημερινή μελέτη μετά τις προπονήσεις,  ο Ζοτς παρακολουθούσε με ιδιαίτερη επιμέλεια προπονητικές σχολές και σεμινάρια. Σε ένα από αυτά,  που έτυχε να γίνεται παράλληλα με καλοκαιρινό κάμπ νέων παικτών στο βουνό του Ζλάτιμπορ (1986),  εντυπωσιάστηκε από το ταλέντο ενός 16χρονου ψιλόλιγνου γκαρντ,  του Πέντραγκ Ντανίλοβιτς.  Ζήτησε επιτακτικά από τον Προπονητή της Παρτίζαν  την απόκτηση του ”Σάσα”,  που τότε άνηκε στην παιδική ομάδα της Μπόσνα Σεράγεβο ! Ο μικρός ενθουσιάστηκε,  πήγε ”τρέχοντας” στο Βελιγράδι,  όπου άρχισε ατομικές προπονήσεις με Βουγιόσεβιτς και Ομπράντοβιτς ! Οι βόσνιοι αντέδρασαν,  και η Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία,  όπως ήταν φυσικό δεν έκδωσε νέο δελτίο για τον παίκτη.  Τελικά μετά από περιπέτειες δυο χρόνων,  ο Ντανιλοβιτς κάνει ντεμπούτο με την ασπρόμαυρη φανέλα την περίοδο 1988 – 1989,  και πριν καλά καλά  καθιερωθεί σαν βασικός,  καλείται από τον Ιβκοβιτς και είναι μέλος της 12αδας που κατέκτησε το Eurobasket του 1989 !!!

Λέμε και κανένα αστείο
Στις αρχές του καλοκαιριού του 1991 ο Ντούσκο Βουγιόσεβιτς δέχεται τη δελεαστική πρόταση του Ερυθρού Αστέρα   και ο παλιός θρυλικός γκάρντ των ”πλάβι”,  ο Ντράγκαν Κιτσάνοβιτς (http://youtu.be/FTapzH7du6E),  Γενικός Διευθυντής πια της Παρτίζαν,  ψάχνει για νέο προπονητή. Ο παλαίμαχος άσος ήταν ο παίκτης – πρότυπο για τον Ζοτς,  αλλά και αυτός που τον είχε φέρει από τη Μπόρατς στην Παρτίζαν.   Δεν δίστασε λοιπόν να εκμυστηρευτεί τον προβληματισμό του στον πιο έμπειρο τότε παίκτη της ομάδας του :

– δεν έχω προπονητή για την επόμενη περίοδο, 

– λοιπόν,  έχω εγώ έναν κόουτς για σένα,  απάντησε χαμογελώντας ο Ζότς

– και ποιος είναι αυτός;

– εγώ !

Ο Ομπράντοβιτς,  όπως εκμυστηρεύτηκε αργότερα σε δημοσιογράφο φίλο του,  δεν πίστευε ούτε και ο ίδιος ότι υπήρχε πιθανότητα να του ανατεθεί – τόσο πρώιμα -  από  τον  Κιτσάνοβιτς η τεχνική ηγεσία της Παρτίζαν. Χαιρέτησε τον Διευθυντή της ομάδας  του,  κι αυτός με την σειρά του τού ευχήθηκε ”καλή προετοιμασία με την εθνική”.  Την επομένη ο έμπειρος playmaker θα ενσωματωνόταν με τους υπόλοιπους παίκτες της Εθνικής Γιουγκοσλαβίας για τον πρώτο κύκλο των προπονήσεων ενόψει  του Eurobasket 1991.

Αυτή τη φορά ο Ντούσαν Ίβκοβιτς είχε αποφασίσει να αποκαταστήσει την ”καθεστηκυία τάξη ”  της Παρτίζαν,  καλώντας τον Αλεξάνταρ Τζόρτζεβιτς στην ομάδα.  Θα έδινε το χρίσμα του αρχηγού στον Ομπράντοβιτς,  ενώ ελλείψει του Ντράζεν Πέτροβιτς [*2] θα χρησιμοποιούσε τον Ντανίλοβιτς (21 χρόνων τότε) σαν βασικό 2αρι !

Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου της προετοιμασίας ο ”σοφός” έδωσε στους παίκτες ολιγοήμερη άδεια,  και όρισε το επόμενο ραντεβού τους στο αεροδρόμιο του Βελιγραδίου.  Το δεύτερο στάδιο της προετοιμασίας περιλάμβανε φιλικούς αγώνες με άλλες εθνικές ομάδες.  Την παραμονή της αναχώρησης της ομάδας  για το πρώτο φιλικό τουρνουά,  ο Κιτσάνοβιτς κάλεσε τον Ζοτς στο γραφείο του και του ανακοίνωσε ότι θα είναι ο νέος προπονητής της Παρτίζαν,  με μία όμως προϋπόθεση : τον άμεσο τερματισμό της αγωνιστικής του καριέρας ! 

Ο 31χρονος Ζέλικο δεν μπόρεσε να κοιμηθεί εκείνο το βράδυ,  σταθμίζοντας  τι θα σήμαινε γι αυτόν να μην ξαναπαίξει μπάσκετ,  και βέβαια να χάσει την ευκαιρία να σηκώσει την κούπα του Eurobasket ως ο τελευταίος αρχηγός των ”πλάβι”.  [*2]

[*1] Πολύτιμες οι πληροφορίες που πήρα από : εφημερίδα ”ΤΟ ΒΗΜΑ”, euroleague.net,  περιοδικό ”Τρίποντο”

[*2] όλοι διαισθάνονταν ότι σε λίγο η ενωμένη Γιουγκοσλαβία θα ήταν μακρινή ανάμνηση – Πέτροβιτς,  Βράνκοβιτς και λίγο αργότερα ο Ζτνόβς, εγκατέλειψαν για πολιτικούς λόγους την ομάδα