Αφιέρωμα στην Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ από τον Θανάση Λάλα

<p>Κυκλοφόρησε το 5ο τεύχος της σειράς «Portait Documentaries», το οποίο έχει ως τιμώμενο πρόσωπο την Ελένη Γλυκατζή Αρβελέρ. Στο εκπληκτικό αυτό αφιέρωμα η Ελένη Γλυκατζή Αρβελέρ αποκαλύπτει στον Θανάση Λαλά τη ζωή της, αλλά και στιγμές της με ιστορικά πρόσωπα όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.</p>
<p>Σας παρουσιάζουμε μερικά αποσπάσματα από το «Portait Documentaries: Αρβελέρ»:</p>
<p><strong>[…]</strong></p>
<div><strong><span><br /></span></strong></div>
<div><strong><span>- Αλήθεια, τι είναι αμαρτία για σας; Υπάρχει αμαρτία;</span></strong></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: Κοιτάξτε, για μένα αμαρτία είναι αυτό ττου έλεγαν οι Αρχαίοι: Να αστοχήσεις στη ζωή σου!</span></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span>« Ημαρτον τοϋ σκοπού», δηλαδή αστόχησα στον σκοπό. Όταν ήρθε ο χριστιανισμός και η σωτηρία της ψυχής έγινε ο μόνος στόχος για τον χριστιανό, «ημαρτον του στόχου» σήμαινε, «έχασα την ψυχή μου» και αυτό αποτελούσε και αποτελεί για τον χριστιανισμό αμαρτία. Για μένα, όμως, αμαρτία είναι μόνο να χάσεις τον στόχο της ζωής σου, όποιος κι αν είναι ο στόχος για τον καθένα.</span></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span>Όταν η ανάγκη σε σπρώχνει να κάνεις κάτι με ένα τρόπο που δεν επιτρέπει η κοινωνία, είναι αμαρτία; Όταν κλέβεις από ανάγκη, δεν κλέβεις…(γέλια) Κλέφτης είναι αυτός που κλέβει από επιθυμία πλούτου. Προσέξτε, είναι διαφορετικό αυτό, πολύ διαφορετικό. Οι πλούσιοι κλέβουν γιατί ό,τι κλέβουν δεν το κλέβουν για να επιβιώσουν, αλλά για να πλουτίσουν.</span></div>
<div> </div>
<div><strong>[…]</strong></div>
<div><span><br /></span></div>
<div>
<div>- <strong>Χρειάστηκε ποτέ να κάνετε μια άσχετη δουλειά για να ζήσετε;</strong></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: Αυτό είναι κάτι που δεν το </span>ξέρετε —το ξέρουν ελάχιστοι— αλλά θα σας το πω. Τότε που ήμουν στο Πανεπιστήμιο, είχα τους δύο γέρους γονείς μου και τη Φωτεινή σχεδόν στην πλάτη μου… Για να ζήσουμε έπρεπε να κάνω το οτιδήποτε. Ακούω λοιπόν στην τάξη μου από έναν καθηγητή μας ότι η βασίλισσα ζητούσε για τον «Έρανο της βασιλίσσης» κάποιον που να ξέρει γαλλικά και καλά ελληνικά. Όλες οι συμφοιτήτριές μου τότε δεν είχαν ανάγκη να δουλέψουν. Σηκώνω εγώ το χέρι μου και με παίρνουν… ΕΠΟΝίτισσα, κομμουνίστρια -δεν ήμουν ποτέ στο κόμμα αλλά ήμουν αριστερή— και βρίσκομαι μπροστά στη Φρειδερίκη και γύρω- γύρω όλες οι φίλες της βασιλίσσης…</div>
<div><span>Μεγαπάνου, Λελούδα, Κορυζή… όλες εκεί! Σχεδιάζανε πώς θα γίνει ο έρανος του παιδιού. Οπότε εγώ άρχισα και έγραφα τι έλεγε η καθεμιά κατά τη διάρκεια της συζήτησης ότι επρόκειτο να κάνει, να αναλάβει. Όταν τελειώσαμε την πρώτη συνάντηση, δίνω από ένα χαρτί στην καθεμιά, με το τι θα είχε να κάνει για την επόμενη φορά. Και δίνω και ένα αντίστοιχο χαρτί στη βασίλισσα, με το τι θα έπρεπε να κάνει και η ίδια για την επόμενη φορά. Με κοιτάει καλά- καλά… και μου λέει: «Μπράβο σου!». Αυτή ήταν η αρχή… Ο «Έρανος της βασιλίσσης» τότε ήταν εκεί που στεγάζεται σήμερα του Μαξίμου. Δεν περνάνε δυο-τρεις μέρες από τη στιγμή που ξεκίνησα και φτάνει ένα γράμμα από μια συμφοιτήτριά μου -δεν θα πω το όνομα, γιατί ίσως ζει— που έλεγε τα εξής: «Μεγαλειοτάτη, έχετε πάρει κοντά σας τη μεγαλύτερη κομμουνίστρια που υπάρχει». Το διαβάζω — γιατί η αλληλογραφία έφτανε και την άνοιγα εγώ πρώτη— και ήταν η Μελά και η Σινιόσογλου μπροστά που το διάβασα και τους λέω: «Θα το δώσω στη βασίλισσα». Μου λένε: «Μα τρελή είσαι;». Λέω: «Όχι, θα το δώσω στη βασίλισσα». Το δίνω στη βασίλισσα και αυτή μού λέει: «Να της γράψεις ότι εγώ αποφασίζω ποιος είναι κομμουνιστής σε αυτή τη χώρα». Λέω:   «Μεγαλειοτάτη,</span></div>
<div><span>αυτό θα το γράψετε εσείς, δεν θα το γράψω εγώ». Δεν ξέρω τι απέγινε, αν της έγραψε ή όχι… Περνάει όμως ο καιρός και ο Παύλος, ο βασιλιάς, είχε κάνει κάτι σχολειά στη Στυλίδα, στην Λαμία…</span></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><strong>- Είχατε άλλη γνώμη για τη βασίλισσα πριν την συναντήσετε;</strong></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: Μα εγώ δεν την ήξερα </span>καθόλου.</div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span>—<span>    </span></span><strong>Ναι, αλλά ζούσατε μέσα σε μια οικογένεια βενιζελική…</strong></div>
<div><span><strong><br /></strong></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: Και όχι μόνο αυτό. Όταν μπήκα στην Αντίσταση, με πλησίασε μια Νταουντάκη -αυτή αποδείχθηκε εκ των υστέρων ότι ήταν με τη βασίλισσα— και με έβαλε σε μια οργάνωση που λεγόταν «Σπίθα». Εγώ δεν ήξερα τι ήταν αυτή η οργάνωση και μου είχαν δώσει κάτι περιοδικά να τα πάω στο Μέγαρο Σταθάτου. Πριν τα πάω, τα διάβασα και είδα ότι ήταν υπέρ του βασιλιά. Τα πάω και, αμέσως με το που τα δίνω, τους λέω: «Φεύγω». Και έφυγα από τη «Σπίθα», εξαιτίας του ότι ήταν με τον βασιλιά. Να μην σας τα πολυλογώ, λοιπόν, στο σπίτι, έχετε δίκιο, λέγαμε διάφορα για τη βασίλισσα πριν την συναντήσω, δεν την συμπαθούσε κανείς στο περιβάλλον μου… Ούτε την είχα δει ποτέ από κοντά μέχρι τότε. Και όταν βρέθηκα να κάνω αυτή τη δουλειά, την έκανα όσο καλύτερα μπορούσα. Ποτέ δεν έγινε η σχέση μου με την βασίλισσα πιο κοντινή… Και αυτά που διηγούμαι είναι αυτά που έτυχε να ζήσω, να ακούσω και να δω με τα μάτια μου. Δεν ήξερα τίποτα άλλο για τη βασίλισσα και η σχέση εργασίας που είχα μαζί της ποτέ δεν μου άλλαξε την άποψή μου για την μοναρχία. Ό,τι πίστευα εξακολουθώ να το πιστεύω και σήμερα.</span></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span>— <strong>Τα αυτιά σας και τα μάτια σας μόνο αυτά είδαν και άκαυσαν;</strong></span></div>
<div><span><strong><br /></strong></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: (γέλια) Μια μέρα μού λέει η Κατίνα η 2ύδη, η οποία ήταν αδερφή τηςΧαρτουλάρη, η οποία Χαρτουλάρη ήταν η ιδιαιτέρα του Τσάτσου. «Πρέπει να πάμε απέναντι, να υπογράψει κάτι χαρτιά η βασίλισσα». Πάμε, κράταγε τα χαρτιά η 2ύδη, βλέπουμε τη Φρειδερίκη στον κήπο να κάθεται και να πλέκει. Βλέπει τα χαρτιά, υπογράφει και μετά, μπροστά μας, κάνει ένα νεύμα. Έρχεται ένας μπόμπιρας, στέκεται μπροστά της και, χωρίς να του πει κάτι, του ρίχνει τέσσερα φοβερά σκαμπίλια, από κείνα που δεν μπορείτε να φανταστείτε. Φεύγει τρέχοντας ο μπόμπιρας, κρύβεται πίσω από ένα θάμνο και αρχίζει να της φωνάζει δυνατά, κορόΐδεύοντάς την: «Κάπα Κάπα Ε… Κάπα Κάπα Ε»! (γέλια) Τελικώς κατάλαβα ότι © μπόμπιρας ήταν ο Κωνσταντίνος! (γέλια) Χρόνια μετά, μεγάλη πια εγώ, μου ζητούν οι Αγγλοι να κάνω μια διάλεξη για την Ευρώπη στη Βουλή των Λόρδων. «Θα έρθω, αρκεί να μην καλέσετε τον Κωνσταντίνο», τους λέω, «γιατί ούτε μπορώ να τον αγνοήσω, ούτε μπορώ να τον πω μεγαλειότατο…». «Ναι, ναι, εντάξει, κυρία Αρβελέρ», μου υπόσχονται. Είμαστε στο </span><span lang="EN-US">Clar</span><span>- </span><span lang="EN-US">idges</span><span lang="EN-US"> </span><span>και, ενώ κάθομαι εκεί με τον άντρα μου, έρχεται μια κυρία από το διπλανό τραπέζι και μου ζητάει να της δώσω μια πρόσκληση για την εκδήλωση που θα μιλήσω το βράδυ. </span></div>
<div> </div>
<div>Λέω: «Ξέρετε, αυτό που μου ζητάτε δεν γίνεται, γιατί μιλώ στην Βουλή των Λόρδων». Μου λέει: «Ζέρετε ποιος κάθεται δίπλα σας; Ο Μεγαλειότατος. Θα ήθελε πολύ να έρθει να σας ακούσει». Λέω του άντρα μου: «Δεν θα το κουνήσουμε από δω, γιατί Θα πρέπει να περάσουμε από μπροστά τους και δεν θέλω να του μιλήσω». Μετά από λίγη ώρα έρχεται ο ίδιος ο Κωνσταντίνος και μου λέει: «Μου είπε η κυρία ότι είστε εδώ και ήρθα να σας πω μια καλησπέρα και να σας παρουσιάσω τη γυναίκα μου». Και αρχίζει ο άντρας μου να τραγουδάει το γαλλικό τραγούδι: «<span lang="EN-US">Le</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">roi</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">et</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">le</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">petit</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">prince</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">sont</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">venus</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">chez</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">moi</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">pour</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">me</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">serrer</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">la</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">pince</span>…». Του λέω: «Σώπαί». Σηκώνομαι να φύγω και φεύγοντας ο Κωνσταντίνος σηκώνεται και με παρουσιάζει στην Άννα-Μαρία. Τότε αρχίζω να του διηγούμαι τη σκηνή που σας διηγήθηκα πριν. Μου λέει: «Το τι σκαμπίλι έχω φάει στη ζωή μου από την μητέρα μου, δεν μπορείτε να φανταστείτε! Όσο για το ΚΚΕ… εγώ ήθελα να το αναγνωρίσω, ο Παπανδρέου, ο Γέρος της Δημοκρατίας, δεν με άφησε, γιατί δεν ήθελε να χάσει τις ψήφους της ΕΔΑ».<strong> </strong></div>
<div><strong><br /></strong></div>
<div><strong>[…]</strong></div>
<div><strong><br /></strong></div>
<div>
<div><strong><span>- Τι είναι αυτό που κλέβει το μυαλό των ανθρώπων και τους οδηγεί στην κόλαση;</span></strong></div>
<div><span><strong><br /></strong></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: Ο φασισμός έχει κάτι που κλέβει το μυαλό των ανθρώπων: δίνει σημασία στον καθένα. Σε κάνει να νιώθεις ότι είσαι ίδιος, και το ίδιο άξιος με τον διπλανό σου. Το ισάξιο, το ισότιμο, που δημαγωγικά προβάλλει</span></div>
<div><span>ως ιδεολογία, τον κάνει αρχικά γοητευτικό. Αυτό το αυτονόητο το έχουμε ανάγκη όλοι σε εποχή κρίσης αξιών και βιοτικού επιπέδου. Και αφού καταφέρει να επιβληθεί, καταλήγουμε να έχουμε στον σβέρκο μας μόνο πέντε από δαύτους που διοικούν τα πάντα χωρίς να ρωτούν κανένα. Όποιον διαφωνεί, τον τρώει η μαρμάγκα. Ισοπέδωση… Αυτό είναι το μεγάλο όπλο του φασισμού. Η διάχυτη άποψη ότι κανείς δεν είναι καλύτερος από τον άλλο και αυτό που θεωρούμε εμείς δίκιο, είναι το μόνο δίκιο. Είναι το δίκιο που θεωρούμε όλοι όσοι ανήκουμε όπου ανήκω κι εγώ. Όλοι το ίδιο σκεφτόμαστε, όλοι τα ίδια βλέπουμε, όλοι είμαστε ένα. Δηλαδή αυτό το μαζικό… Η θεοποίηση της μάζας! Η μάζα ως το καλύτερο όλων. Δεν είσαι πια ένας άγνωστος μεταξύ αγνώστων, αλλά μια οντότητα που συνιστά μέρος της ένδοξης μάζας. Στον φασισμό δεν υπάρχει η έννοια της μονάδας, της διάκρισης, αλλά του μέλους της μάζας.</span></div>
<div><strong><br /></strong></div>
<div><strong>- Είναι παγίδα ο φασισμός;</strong></div>
<div><span><strong><br /></strong></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: Δεν είναι μόνο παγίδα. Όταν αρχίζει η ρητορική του φασισμού, γίνεται ακόμη μεγαλύτερο κακό από απλή παγίδα.</span></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><strong>[…]</strong></div>
<div>
<p><strong>- Κλονίζεται η ίδια η δημοκρατία τη στιγμή που επιτρέπουμε, για το προσωπικό μας β συμφέρον, να ξεπερνάμε το όριο;</strong></p>
<p><strong>ΕΑ</strong>: Μπράβο, ωραία ερώτηση. Κλονίζονται οι σχέσεις ζωής, που βασίζονται στην αμοιβαία ανοχή και εμπιστοσύνη. Για μένα, το μεγαλύτερο μάθημα ζωής μού το έδωσε κάποτε η Μέλπω Μερλιέ. Μια μέρα ήμουν σε ένα σπίτι και λέει μία από τις παρευρισκόμενες κυρίες στη Μέλπω: «? Ημουν στους τάδε και ο τάδε μίλησε άσχημα για σένα». Και αυτή, χωρίς δεύτερη σκέψη, της απαντάει: «Περίεργο, μπροστά σε μένα κανείς δεν έχει τολμήσει να μιλήσει άσχημα για σένα ή για κάποιον άλλο». Εγώ ξέρω έναν άνθρωπο στη ζωή μου που δεν τον έχω ακούσει ποτέ να πει κακό για κανέναν άλλον: Η Μαριάννα Βαρδινογιάννη. Αυτό το θεωρείτε πολύ σημαντικό στοιχείο στον χαρακτήρα ενός ανθρώπου;<br />ΕΑ: Φοβερό. Αιτία φιλίας. Γι' αυτό και την Μαριάννα τη θεωρώ φίλη μου, και μάλιστα από τις καλές μου φίλες… Εξαιτίας αυτού του σεβασμού και της έμφυτης ευγένειας που την διακρίνει.</p>
<p><strong>— Εσείς πώς συναναστρέφεστε ανθρώπους που αντιπροσωπεύουν την άλλη πλευρά της αριστερής σας ιδεολογίας;</strong></p>
<p><strong>ΕΑ</strong>: Δε με νοιάζει τι πιστεύει ο απέναντι. Εγώ κρίνω τους ανθρώπους από τις συμπεριφορές τους προς τους άλλους ανθρώπους. Για μένα, φίλοι μου δεν είναι αυτοί που πιστεύουν στις ίδιες λύσεις με μένα. Για να είμαστε φίλοι, αρκεί να είναι άνθρωποι. Κάνω παρέα με όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως τι Θεό πιστεύουν, πλην των φασιστών… Γιατί αυτοί μισούν τους ανθρώπους.<br />Μια μέρα μού λέει ο Καραμανλής: «Βρε Ελένη, πάψε να κάνεις την κουμουνίστρια», γιατί τού είπα ότι τον δέχομαι πολιτικά χωρίς να εκνευρίζομαι από το '74 και μετά. Πριν, ούτε ν' ακούσω για Καραμανλή. Όχι ότι μετά το '74 συμφωνούσα μαζί του, αλλά μπορούσα να συνομιλήσω μαζί του. (γέλια)</p>
<p><strong>[…]</strong></p>
<div><strong><span><br /></span></strong></div>
<div><strong><span>- Βλέπετε και την λαοφιλία της ακροδεξιάς στη Γαλλία, που </span></strong><strong><span>κυρίως είναι ενάντια στους μετανάστες;</span></strong></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: Δεν ξέρω αν αλλάζει για τους νέους που έρχονται τώρα πια. Από τη στιγμή όμως που φτάνεις εδώ, δε νιώθεις ξένος, εκτός κι αν είσαι άξεστος ή κάνεις την δική σου «ομάδα» εναντίον των άλλων. Προσέξτε! Όταν ήμουν πρύτανης στο Πανεπιστήμιο -γιατί εδώ ο πρύτανης της Σορβόννης είναι υπεύθυνος όλων των σχολείων—είχαμε πρόβλημα στα σχολεία που είχαν πολλούς μουσουλμάνους, Αραβες… Αυτοί έκαναν «ομάδα» μεταξύ τους και έκαναν τους Γάλλους να νιώθουν ξένοι μέσα στο σχολείο τους. Αυτό ήταν μεγάλο πρόβλημα. Θυμάμαι, μια μέρα ήρθε στο γραφείο μου ο </span><span lang="EN-US">Jos</span><span>­</span><span lang="EN-US">pin</span><span lang="EN-US"> </span><span>— ήταν τότε απλός βουλευτής. Μου λέει: «Κυρία Αρβελέρ, αν δεν αλλάξετε τον νόμο, δεν θα ξαναεκλεγώ ποτέ βουλευτής». Εκλεγόταν στο ενδέκατο… Του λέω:         «Γιατί; Τι</span></div>
<div><span>συμβαίνει;». Μου λέει:         «Όλα τα</span></div>
<div><span>παιδιά των Γάλλων έχουν βρεθεί εκτός σχολείου, που λέει ο λόγος». Είχαν κάνει ομάδες οι μουσουλμάνοι και είχαν αποκλείσει τους Γάλλους από κάθε δραστηριότητα του σχολείου. Αυτό δεν συνέβη ποτέ με τους Κινέζους, που ήταν επίσης πολλοί. Οι Κινέζοι ήταν καλοί στα μαθήματα, κυρίως στα μαθηματικά, και μάθαιναν εύκολα ξένες γλώσσες. Τ ο μόνο πρόβλημα με τους Κινέζους ήταν ότι ήταν πιο μεγάλοι στην ηλικία</span></div>
<div><span>από τις τάξεις που τους δέχονταν και είχαμε προβλήματα σεξουαλικής, ας πούμε, διαγωγής με τα άλλα, νέα παιδιά… Τέλος πάντων, αυτό που ήθελα να πω για να τελειώνω με αυτό το θέμα, είναι ότι το Παρίσι δεν ανήκει στους Γ άλλους, όπως και η Ακρόπολη δεν είναι μόνο ελληνική.</span></div>
<div><strong><span><br /></span></strong></div>
<div><strong><span>— Πώς σάς επηρέαζαν οι δημόσιες θέσεις που πήρατε κατά καιρούς στην έρευνα που κάνατε γύρω από την επιστήμη σας;</span></strong></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>:      Πρώτα-πρώτα ποτέ δεν </span>πολυκατάλαβα πώς έπαιρνα αυτές τις θέσεις που λέτε… Θέλω να πω ότι εγώ ποτέ δε επιδίωξα μια θέση που θα έπρεπε να εγκαταλείψω την έρευνά μου για να την διεκδικήσω. Ποτέ δεν έκανα στόχο ζωής κάτι άλλο πέρα από την έρευνά μου για το Βυζάντιο. Πάντα, ό,τι κι αν μου ανέθεταν, εγώ συνέχιζα κι έκανα τη δουλειά μου και η δουλειά μου ήταν βυζαντινολόγος. Τη δουλειά μου, φαίνεται, την έκανα καλά στα βυζαντινά και γι' αυτό ακόμη είμαι πρόεδρος των βυζαντινολόγων διεθνώς. Το ότι ως βυζαντινολόγος διεκδίκησα την πρυτανεία στη Σορβόννη ή την προεδρία του <span lang="EN-US">Beau</span>- <span lang="EN-US">bourg</span><span lang="EN-US"> </span>-και διάφορα άλλα— το θεωρώ σημαντικό, αλλά και σχεδόν φυσικό να έχω διάθεση να κάνω πράγματα. Δεν ένιωσα όμως, όλα αυτά τα χρόνια, ότι εγκαταλείπω ένα στόχο μου για να κάνω κάτι άλλο…</div>
<div><strong><span><br /></span></strong></div>
<div><strong><span>-Αναλαμβάνοντας όλες αυτές τις θέσεις, ποιο ήταν το κέρδος σας;</span></strong></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>:      Συμμετοχή… και ποτέ η </span>διάκριση. Γι' αυτό και η αρχή μου — σε ό,τι κι αν αναλάμβανα—ήταν: «Η επιτυχία δική σας… Στις αποτυχίες, σας καλύπτω». Οι άνθρωποι γύρω μου νομίζω ότι δεν με ένιωσαν ποτέ σαν αφεντικό. Ποτέ! Εγώ δεν πάω στην πρυτανεία της Σορβόννης τώρα πια, ούτε στο <span lang="EN-US">Beaubourg</span>, γιατί αρχίζουν όλοι να μου λένε:  «Α, κυρία Αρβελέρ, όταν ήσασταν εδώ εσείς, τι ωραία που ήταν για όλους μας… Δυστυχώς τώρα…». Έρχομαι σε πολύ δύσκολη θέση και τους επαναλαμβάνω συνεχώς:   «Παιδιά, αφήστε τα αυτά…». Βέβαια, τότε στο <span lang="EN-US">Beaubourg</span>, ήμασταν όλοι παρόντες στη μεγάλη αρχή… Εγώ ήμουν και κλητήρας και αφεντικό. Δεν υπήρχε μια δουλειά που να μην ήξερα να κάνω. Και το κυριότερο: Όπου κι αν βρέθηκα, δεν έπαψα να αποφασίζω… Δεν φοβόμουν να αποφασίσω, ούτε φοβόμουν να υποστηρίξω τις απόψεις μου, με όποιο κόστος και ρίσκο. Πιστεύω ότι από αυτό πάσχουν οι περισσότεροι άνθρωποι που αναλαμβάνουν μια δημόσια θέση — κυρίως στην Ελλάδα… Φοβούνται μη χάσουν τη θέση τους και υποχωρούν σε κάθε εκβιασμό ή πίεση.</div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span>Μια και μιλάμε για τα ελληνικά πράγματα θα σας πω μια ιστορία που είναι άξια να καταγραφεί στις σελίδες της νεότερης ελληνικής Ιστορίας. Ίσως έχετε ακούσει ότι όταν ο Κωσταντίνος Καραμανλής διεκδικούσε να μπούμε σαν χώρα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, όλοι οι ηγέτες των μεγάλων χωρών ήταν εναντίον της Ελλάδας, δεν θέλανε να μπει η Ελλάδα στην Κοινότητα. Πάει </span>λοιπόν ο Καραμανλής να συναντήσει τον <span lang="EN-US">Schmidt</span><span lang="EN-US"> </span>—τον Καγκελάριο της Γερμανίας— και αυτός τού λέει: «Ξέρετε, κύριε Καραμανλή, δεν έχετε τη δυνατότητα να μπείτε στην Κοινότητα, δεν έχετε τις οικονομικές προϋποθέσεις…». Και ο Καραμανλής -όπως μού είπε— του απάντησε: «Εσείς που έχετε αιματοκυλήσει την Ευρώπη δυο φορές, έχετε το δικαίωμα να είστε μέσα στην Κοινότητα και εμείς που δώσαμε τα φώτα σε όλους εσάς, θα είμαστε εκτός; Να ξέρετε, αυτό που σας λέω μεταξύ μας, τώρα που θα σταθούμε μπροστά στους δημοσιογράφους που μας περιμένουν έξω, θα το πω δημοσίως!». Βγήκανε έξω, σταθήκανε μπροστά στους δημοσιογράφους — μου λέει ο Καραμανλής— και, πρώτος, δηλώνει ο <span lang="EN-US">Schmidt</span>: «Είμαστε υπέρ της Ελλάδας, πρέπει να μπει στην Κοινότητα». Όταν μού το διηγήθηκε αυτό ο Καραμανλής, νόμιζα ότι έχει ωραιοποιήσει λίγο τα πράγματα… Περνάει ο καιρός, πρύτανης εγώ στη Σορβόννη, και μετά από χρόνια, με πιάνει ο <span lang="EN-US">Mitterand</span><span lang="EN-US"> </span>και μου λέει: «Κυρία Αρβελέρ, θα κάνω μια συνάντηση των αρχηγών της Ευρώπης, θέλω να την κάνω στην Σορβόννη, σας παρακαλώ να προεδρεύσετε» -δεν επιτρέπαμε να προεδρεύσει μέσα στη Σορβόννη κανείς που δεν είχε σχέση με τη Σορβόννη. Έρχονται οι αρχηγοί των κρατών και σε μια στιγμή διαλείμματος με πιάνει ο <span lang="EN-US">Kohl</span><span lang="EN-US"> </span>–ήταν αυτός καγκελάριος τότε — και μου λέει: Έχω ανάγκη από ένα ήσυχο γραφείο… πολύ ήσυχο, για μια ιδιωτική συνάντηση με τον <span lang="EN-US">Lubbers</span>. Θέλω ένα γραφείο να είμαστε μόνοι μας, οι δυο μας». Του λέω, «Ακούστε, το μόνο γραφείο που είναι σίγουρο, είναι το δικό μου. Πάρτε το γραφείο μου». Του δίνω το γραφείο μου και βγαίνω έξω και βλέπω όλους αυτούς τους μεταφραστές και τους παρατρεχάμενους του <span lang="EN-US">Kohl</span><span lang="EN-US"> </span>να συζητούν και να περιμένουν τον Καγκελάριο να τελειώσει την συνάντησή του. Για να τους κάνω παρέα, πιάνω την κουβέντα μαζί τους και δεν ξέρω πώς, έρχεται η κουβέντα και μου λέει ο βασικός μεταφραστής του <span lang="EN-US">Kohl</span>:  «Κυρία Αρβελέρ, έχετε ακούσει την ιστορία με τον <span lang="EN-US">Schmidt</span><span lang="EN-US"> </span>και τον δικό σας, τον Κωσταντίνο Καραμανλή;». «Ναι», του λέω και αρχίζω να του την διηγούμαι όπως την είχα ακούσει από τον Καραμανλή. Τελειώνοντας, γυρίζει ο μεταφραστής και μου λέει: «Ακριβώς έτσι έγινε. Εγώ ήμουν αυτός που μετέφρασα αυτή την φράση του Καραμανλή»!</div>
<div><strong><span><br /></span></strong></div>
<div><strong><span>— Λένε ότι ο Κωσταντίνος Καραμανλής είχε τη δύναμη… Αποφάσιζε και κυρίως δεν φοβόταν…</span></strong></div>
<div><span><br /></span></div>
<div><span><strong>ΕΑ</strong>: Μα γι' αυτό σας το διηγήθηκα. Προήδρευσα στην Αμερική, στο Διοικητικό Συμβούλιο ενός πολύ μεγάλου Μουσείου, και μάλιστα, μεταξύ των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν και η κυρία </span><span lang="EN-US">Obama</span><span>, </span><span>τότε απλώς σύζυγος γερουσιαστή. Η βοηθός που είχα εκεί, ήταν η γυναίκα του προέδρου του </span><span lang="EN-US">Appropriation</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Com</span><span>- </span><span lang="EN-US">mitee</span><span lang="EN-US"> </span><span>της Αμερικανικής Γερουσίας. Δικηγόρος. Το όνομά της ήταν ΚάΘυ. Θυμάμαι ότι η Κάθυ -που ήταν πολύ φίλη με τον </span><span lang="EN-US">Carter</span><span>— </span><span>σε ένα διάλειμμα της σύσκεψης μου είχε πει ότι ο </span><span lang="EN-US">Carter</span><span lang="EN-US"> </span><span>τής είπε μια μέρα: «ίΗρΘε ο Καραμανλής και… </span><span lang="EN-US">he</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">made</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">me</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">a</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">hole</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">in</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">the</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">stomach</span><span>»! </span><span>Αυτός ήταν ο Καραμανλής, δεν φοβόταν τίποτα, είχε άποψη….</span></div>
<p><strong>[…]</strong></p>
<p><strong>Το 5 τεύχος της σειράς «Portait Documentaries: Αρβελέρ» κοστίζει 10 ευρώ και κυκλοφορεί στα εξής βιβλιοπωλεία:</strong></p>
<p><strong>Αρμός</strong></p>
<table style="width: 100%;" border="0">
<tbody>
<tr>
<td class="txt">
<p>Μαυροκορδάτου 11, 10678 Αθήνα<br />Τηλ: 210 3304196, 210 3830604 – Fax: 210 3819439</p>
<p>Πρασακάκη 5, 54622 Θεσσαλονίκη</p>
<p>Τηλ: 2310 220992 – Fax: 2310 220910</p>
</td>
<td class="txt">
<p> </p>
<p> </p>
</td>
</tr>
</tbody>
</table>
<p><strong>Ευριπίδης </strong></p>
<p>Λεωφόρος Κωνσταντίνου Τσαλδάρη 11, 113 63, Αθήνα</p>
<p><strong>Ιανός</strong></p>
<p>Σταδίου 24, 10564 Αθήνα, τηλ:2103217917, fax: 210 3217686</p>
<p>Μητροπόλεως 73, Θεσσαλονίκη τηλ. 2310268682</p>
<p><strong>Λίμπρο (Libro)</strong></p>
<p>Πατριάρχου Ιωακείμ 8 Κολωνάκι, Αθήνα</p>
<p><strong>Παπασωτηρείου </strong></p>
<p>Γραβιάς 3-5, ΤΗΛ. 210 -3801591</p>
<p><strong>Πολιτεία</strong></p>
<p>Ασκληπιού 1, 106 79, ΑΘΗΝΑ, Tηλ. 210-3600235 – Fax 210-3604462</p>
<p><strong>Πρωτοπορεία</strong></p>
<p>Στουρνάρη 35, 106 82, ΑΘΗΝΑ, Tηλ. 210-3323300 – Fax 210-3848254</p>
<p><strong>Free Thinking Zone</strong></p>
<p>Σκουφά 64 και Γριβαίων, 106 80, Αθήνα, 210-3617641 </p>
<p><strong><img src="/contentfiles/Politistika/arveler.jpg" alt="" width="500" height="750" /></strong></p>
</div>
</div>
</div>

Σχετικά άρθρα