Σχιζοφρένεια: Οι ψευδαισθήσεις, τα θετικά και τα αρνητικά συμπτώματά της

<p style="text-align: justify;"><strong>Σχιζοφρένεια…</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>μια λέξη που σίγουρα όλοι μας έχουμε ακούσει, μια λέξη που έχει περάσει στη γλώσσα της καθημερινότητας. Τη χρησιμοποιούμε συνήθως για να περιγράψουμε μια κατάσταση ακραία, παράξενη, αντιφατική ή υπερβολική. Είναι ίσως άλλη μια λέξη που τους περισσότερους από εμάς δεν μας προβληματίζει, που δεν μας αφορά προσωπικά. Μια λέξη που αναφέρουμε συχνά, ως σχήμα λόγου, χωρίς να αναλογιζόμαστε την πραγματικότητα στην οποία αντιστοιχεί.</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Από την <strong>Mαρίνα Οικονόµου-Λαλιώτη. Επικ. Καθηγήτρια Ψυχιατρικής και το </strong><strong>Πρόγραμμα «αντι-στίγμα» </strong><strong>Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ)</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><a class="no-eff img-link lightbox" href="/uploads/2013/07/oikonomou.jpg"><img class="alignnone size-thumbnail wp-image-70025" title="oikonomou" src="/uploads/2013/07/oikonomou-150×150.jpg" alt="" width="150" height="150" /></a></p>
<p style="text-align: justify;">Ωστόσο, για εκατομμύρια ανθρώπους η σχιζοφρένεια είναι μια πραγματικότητα, μια σοβαρή ψυχική ασθένεια. Μια ασθένεια που τρομάζει και απομονώνει, εν μέρει γιατί εμείς, οι «υγιείς», την έχουμε παρερμηνεύσει και της έχουμε προσδώσει άλλα νοήματα, σκοτεινά.</p>
<p style="text-align: justify;">Φανταστείτε να χρειαζόταν να μπείτε στο νοσοκομείο για μια επέμβαση: ασφαλώς φίλοι και συγγενείς θα έρχονταν να σας επισκεφθούν. Αν όμως η αιτία της νοσηλείας σας ήταν ψυχιατρικής φύσης, οι φίλοι ή ακόμα και κάποιοι συγγενείς σας θα αισθάνονταν αμήχανα και ίσως να κρατούσαν αποστάσεις. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του στιγματισμού που συνοδεύει τη σοβαρή ψυχική διαταραχή και ειδικά τη σχιζοφρένεια.</p>
<p style="text-align: justify;">Οι «μύθοι» και οι παρανοήσεις που, ακόμη και σήμερα, υπάρχουν γύρω από τη σχιζοφρένεια, είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα των ανθρώπων που πάσχουν από αυτήν. Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια βιώνουν καθημερινά την κοινωνική απόρριψη, τον στιγματισμό και τις διακρίσεις εξαιτίας της ασθένειάς τους. Έρχονται αντιμέτωποι με τις συνέπειες του στίγματος σχεδόν σε όλους τους τομείς της ζωής τους, στις προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις τους, αλλά και στη στέγαση, στην απασχόληση, στη φροντίδα υγείας. Έτσι, ενώ σίγουρα δεν φταίνε οι ίδιοι για την ασθένειά τους, την αντιμετωπίζουν με ντροπή και ενοχές, επειδή ταυτίζονται με αυτό που τόσο αβασάνιστα πολλοί από μας, τους «φυσιολογικούς», απορρίπτουμε, διακωμωδούμε ή χλευάζουμε. Αναπόφευκτα λοιπόν, κλείνονται στον εαυτό τους, απομονώνονται και αποκόπτονται από την κοινωνία.</p>
<p style="text-align: justify;">Το στίγμα είναι μια δεύτερη νόσος, μια κοινωνική «παθολογία», που προστίθεται στις προκλήσεις μιας ασθένειας χρόνιας και δύσκολης. Πολλοί ασθενείς, μάλιστα, υποστηρίζουν πως, ακόμα κι όταν η κατάστασή τους βελτιωθεί και αισθανθούν καλύτερα, η κοινωνία συνεχίζει να μην τους αποδέχεται και να τους αντιμετωπίζει με δυσπιστία και προκατάληψη.</p>
<p style="text-align: justify;" align="center"><strong>Τι είναι η σχιζοφρένεια</strong></p>
<p style="text-align: justify;" align="center">Η σχιζοφρένεια είναι μια νόσος του εγκεφάλου. Τα συμπτώματά της αποτελούν την εξωτερική έκφραση διαταραχών που συμβαίνουν στη λειτουργία του εγκεφάλου, κατά παρόμοιο τρόπο όπως και ο σακχαρώδης διαβήτης είναι αποτέλεσμα διαταραχής της λειτουργίας του παγκρέατος. Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα θετικά και τα αρνητικά.</p>
<p style="text-align: justify;">Τα <strong>θετικά συμπτώματα</strong> είναι εκείνα που θα έκαναν τους περισσότερους από μας να χαρακτηρίσουν κάποιον «τρελό». Περιλαμβάνουν τις παραληρητικές ιδέες, τις ψευδαισθήσεις, τις διαταραχές της συμπεριφοράς και την αλλοίωση της αίσθησης της πραγματικότητας. Ονομάζονται θετικά όχι γιατί είναι «καλά», αλλά γιατί αφορούν βιώματα που προστίθενται στις συνήθεις εμπειρίες της ζωής, ενώ φυσιολογικά θα έπρεπε να απουσιάζουν. Είναι τα συμπτώματα που κάνουν τον ασθενή να χάνει την επαφή με την πραγματικότητα και εμφανίζονται συνήθως στην οξεία φάση της νόσου.</p>
<p style="text-align: justify;">Οι <strong>παραληρητικές ιδέες</strong> είναι λανθασμένες, αναληθείς πεποιθήσεις, για τις οποίες όμως ο ασθενής είναι ακράδαντα πεπεισμένος ότι ισχύουν. Ο ασθενής μπορεί να πιστεύει ότι υπάρχει κάποια συνομωσία εναντίον του, ότι τον σχολιάζουν, τον κατασκοπεύουν ή τον καταδιώκουν, ότι θέλουν να βλάψουν τον ίδιο ή την οικογένειά του, ή, ακόμα, μπορεί να πιστεύει πως διαθέτει υπερφυσικές δυνάμεις και μπορεί να επικοινωνεί με το Θεό. Οι <strong>ψευδαισθήσεις </strong>είναι διαταραχές της αντίληψης και αφορούν και τις πέντε αισθήσεις. Οι ασθενείς ακούνε, βλέπουν, ή ακόμα μυρίζουν, γεύονται και αισθάνονται πράγματα που δεν υπάρχουν. Οι πιο συνηθισμένες ψευδαισθήσεις είναι οι ακουστικές: οι ασθενείς συνήθως ακούνε ήχους, θορύβους, μουσική ή φωνές, ενώ δεν υπάρχει το αντίστοιχο ερέθισμα γύρω τους. Αυτές οι εσφαλμένες εντυπώσεις είναι τόσο αληθοφανείς και πειστικές για τους ασθενείς όσο και οι φυσιολογικές αντιληπτικές αισθήσεις για τους υγιείς.</p>
<p style="text-align: justify;">Τα <strong>αρνητικά συμπτώματα</strong> της σχιζοφρένειας ονομάζονται έτσι γιατί η ασθένεια φαίνεται να αφαιρεί μέρος από τα ενδιαφέροντα, τα κίνητρα, τις ικανότητες, την ενεργητικότητα και τις συναισθηματικές αντιδράσεις του ατόμου. Περιλαμβάνουν δυσκολίες στον λόγο και την αφηρημένη σκέψη, άμβλυνση των συναισθημάτων, απάθεια, κοινωνική απόσυρση και τάση για απομόνωση. Συνήθως εμφανίζονται πριν από τα θετικά, αλλά τις περισσότερες φορές δεν είναι εύκολο να αναγνωριστούν από το περιβάλλον του ασθενή ως πρώιμες ενδείξεις της σχιζοφρένειας. Τα αρνητικά συμπτώματα στιγματίζουν και δυσκολεύουν τη ζωή των ατόμων που πάσχουν από σχιζοφρένεια εξίσου έντονα με τα θετικά.</p>
<p style="text-align: justify;">Υπάρχουν πολλές κλινικές μορφές της σχιζοφρένειας, που χαρακτηρίζονται από διαφορετικό τρόπο έναρξης και από ποικιλία στα συμπτώματα, την ένταση και τη βαρύτητά τους, αλλά και την πορεία και την πρόγνωση της νόσου.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;" align="center"><strong>Πώς αντιμετωπίζεται</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Αν και δεν είναι ακόμη πλήρως ιάσιμη σε όλες τις μορφές της, η σχιζοφρένεια είναι μια ασθένεια που αντιμετωπίζεται, αρκεί να παρέμβουμε με τους κατάλληλους τρόπους:</p>
<p style="text-align: justify;">• με <strong>φαρμακευτική αγωγή</strong>, η οποία οδηγεί στην υποχώρηση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη των υποτροπών.</p>
<p style="text-align: justify;">• με <strong>ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις</strong>, που παρέχουν ενημέρωση, εκπαίδευση και υποστήριξη στον ασθενή και την οικογένεια, έτσι ώστε όλα τα μέλη της να μπορούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το στρες, τις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής και τα προβλήματα που δημιουργεί η ασθένεια.</p>
<p style="text-align: justify;">• με <strong>προγράμματα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης</strong>, που βοηθούν τον ασθενή να ενισχύσει τις κοινωνικές και επαγγελματικές του δεξιότητες έτσι ώστε να μπορέσει να  ενταχθεί πλήρως στην κοινωνία.</p>

Σχετικά άρθρα