<div><span style="font-size: small;"> </span></div>
<div><span style="font-size: small;"><strong><br /></strong></span></div>
<div><span style="font-size: small;">Το Διεθνές Συνέδριο υπέρτασης που διεξάγεται στην Αθήνα συνιστά τη σημαντικότερη επιστημονική εκδήλωση, παγκοσμίως, σε ότι αφορά την υπέρταση και σχετιζόμενους με αυτή κινδύνους. Διεξάγεται μια φορά κάθε 6 χρόνια και ανακοινώνονται τα <strong>πορίσματα όλων των ερευνών που γίνονται διεθνώς </strong>για την υπέρταση και είναι η πρώτη φορά που διεξάγεται στην Ελλάδα. <br /><br />Η διοργάνωση του συνεδρίου αποτελεί <strong>συνεργασία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης, της Διεθνούς Εταιρείας Υπέρτασης, της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης και του Καρδιολογικού τμήματος του Ασκληπιείου Βούλας</strong>. <br />Στη συνέντευξη τύπου ο <strong>πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του Διεθνούς Συνεδρίου Υπέρτασης της Αθήνας κ. Αθανάσιος Ι. Μανώλης </strong>έδωσε κατ’ αρχήν τα στοιχεία της διοργάνωσης. Στο συνέδριο της Αθήνας συμμετέχουν 5.120 επιστήμονες από 87 χώρες και των πέντε ηπείρων. Στη διάρκεια των τεσσάρων ημερών του συνεδρίου θα γίνουν <strong>2.300 επιστημονικές ανακοινώσεις</strong> σε 40 παράλληλες συνεδρίες καθημερινά, αριθμός ο οποίος αποτελεί <strong>ρεκόρ στα χρονικά </strong>αυτής της διοργάνωσης. <br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span style="text-decoration: underline;"><strong><br /></strong></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><strong>Πληροφοριακά στοιχεία για την υπέρταση</strong></span></div>
<div><span style="font-size: small;"> </span></div>
<div><span style="font-size: small;">Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η υπέρταση προσβάλλει έναν στους τρεις ενήλικες στον βιομηχανικά αναπτυγμένο κόσμο και αποτελεί την βασική αιτία για περίπου 9,4 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως. Η Διεθνής Εταιρεία Υπέρτασης εκτιμά ότι περισσότερα από 1,5 δισεκατομμύρια άτομα θα έχουν διαγνωστεί με τη νόσο έως το 2025.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br />Στην Ελλάδα, η υπέρταση αφορά περισσότερα από 2.000.000 άτομα και ο αριθμός αυτός αυξάνεται.<br />Το πρόβλημα είναι σημαντικό καθώς η υπέρταση είναι ένας από τους <strong>βασικούς</strong> <strong>παράγοντες κινδύνου </strong>για καρδιαγγειακά νοσήματα, τα οποία αποτελούν κύρια αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο, καθώς στις ανεπτυγμένες χώρες σχεδόν ένας στους δύο θανάτους οφείλεται σε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα μυοκαρδίου ή καρδιακή ανεπάρκεια.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br />Τα καρδιαγγειακά επεισόδια οφείλονται σε φθορά των αρτηριών με αποτέλεσμα αρτηριοσκλήρυνση, θρόμβωση και απόφραξη, ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας δράσης μη τροποποιήσιμων παραγόντων, όπως η ηλικία, το φύλο και η κληρονομικότητα, αλλά και τροποποιήσιμων παραγόντων, όπως η υπέρταση, ο διαβήτης, η υπερχοληστερολαιμία, το κάπνισμα και η παχυσαρκία. Τα επόμενα χρόνια αναμένεται σημαντική αύξηση της υπέρτασης και των καρδιαγγειακών επεισοδίων λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης των παραγόντων κινδύνου, κυρίως λόγω κακής διατροφής και έλλειψης άσκησης.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br />Η αυξημένη αρτηριακή πίεση, <strong>η υπέρταση</strong>, αποτελεί τον ισχυρότερο <strong>τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου</strong> για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους τροποποιήσιμους παράγοντες για έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια και απόφραξη των αρτηριών των ποδιών.<br />Είναι γνωστό εδώ και μισό αιώνα ότι η αντιϋπερτασική θεραπεία μπορεί να εξουδετερώσει σχεδόν πλήρως τον κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο που αποδίδεται στην υπέρταση και να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο για έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρική βλάβη.<br />Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τον αποτελεσματικό έλεγχο της υπέρτασης είναι ότι 1 στους 4 <strong>δεν</strong> γνωρίζει ότι έχει υψηλή αρτηριακή πίεση καθώς η υπέρταση <strong>δεν </strong>έχει συμπτώματα αντιληπτά από αυτόν που πάσχει. Πονοκέφαλοι, θάμπωμα όρασης ή αιμορραγία της μύτης σπανίως οφείλονται σε πολύ υψηλή πίεση. Έντονο ροχαλητό την νύχτα με επεισόδια άπνοιας κατά τον ύπνο και υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας μπορεί να είναι σύμπτωμα υπέρτασης, μπορεί και όχι.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><img src="/contentfiles/photos/ygeia/kardiologia/ypertash1.jpg" alt="" width="483" height="296" /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><span style="text-decoration: underline;">Ο μόνος τρόπος να διαπιστωθεί η υπέρταση είναι με μετρήσεις με το πιεσόμετρο.</span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br />Η μέτρηση είναι σημαντική διότι η «βουβή» δράση της υπέρτασης φθείρει έντονα τον οργανισμό -αν δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά- γι’ αυτό και η υπέρταση λέγεται και «σιωπηλός δολοφόνος».<br />Οι άνθρωποι <strong>με μη διαγνωσμένη ή εκτός θεραπείας υπέρταση </strong>αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή. Αν η υπέρταση δεν αντιμετωπιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια και σε απώλεια της όρασης. Επίσης διογκώνει το μέγεθος της καρδιάς και καθιστά πιο δύσκολη τη λειτουργία της (υπερτροφία της αριστερής κοιλίας). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια, οπότε η καρδιά αδυνατεί να συνδράμει επαρκώς στην κυκλοφορία του αίματος στο σώμα.<br />Σύμφωνα με στοιχεία της <strong>Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης το ποσοστό των πασχόντων από υπέρταση οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν, αυξάνεται. </strong>Επίσης αυξάνεται το ποσοστό αυτών που<strong> δεν </strong>λαμβάνουν αγωγή ή τη <strong>διακόπτουν. </strong>Καθώς και αυτών που δε ρυθμίζουν την πίεσή τους αποτελεσματικά από αδράνεια δική τους ή των γιατρών.<br />Ένα σημαντικό πρώτο βήμα είναι να γίνει γνωστό ότι καθένας πρέπει κατά περιόδους να κάνει την πολύ απλή μέτρηση της πίεσης ώστε να ξέρει που κυμαίνεται. Εάν διαπιστώσει σταθερή αύξηση της πίεσης σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις θα πρέπει να απευθυνθεί στο γιατρό. Αλλαγές στον τρόπο, σε πολλές περιπτώσεις αρκούν για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα πολύ ικανοποιητικά.<br />Αν παρά τον υγιεινό τρόπο ζωής, η υπέρταση επιμένει ή όταν υπάρχει διαβήτης ή άλλη συναφής πάθηση ή και βλάβη οργάνου θα πρέπει να χορηγηθεί και φαρμακευτική αγωγή.<br />Είναι μεγάλης σημασίας για την ζωή την ίδια αλλά και για την ποιοτική διατήρησή της να αντιμετωπίζεται ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος έγκαιρα και σωστά. Επομένως, τόσο η <strong>αλλαγή τρόπου ζωής όσο και η απλοποίηση της φαρμακευτικής αγωγής θεωρούνται απαραίτητα στοιχεία για τη καλή συνεργασία γιατρού και υπερτασικού ασθενούς.</strong> Σήμερα υπάρχουν σταθεροί συνδυασμοί δύο ή και τριών θεραπευτικών κατηγοριών φαρμάκων σε ένα δισκίο, τα οποία προσφέρουν τόσο αποτελεσματική ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης όσο και προστασία από τις επιπλοκές της νόσου.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><span style="text-decoration: underline;"><strong>Τι είναι η υπέρταση ;</strong></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span style="text-decoration: underline;"><strong><br /></strong></span>Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση με την οποία το αίμα κινείται από την καρδιά προς το υπόλοιπο σώμα. Απαιτείται συγκεκριμένη πίεση ώστε το αίμα να κινείται συνεχώς.<br />Η υψηλή πίεση, δηλαδή η υπέρταση δημιουργείται όταν τα τοιχώματα των μεγάλων αρτηριών του σώματος χάσουν την ελαστικότητα τους και οι μικρότερες αρτηρίες στενέψουν σε διάμετρο.<br />Η καρδιά είναι μια αντλία που συνεχώς συστέλλεται και χαλαρώνει. Έτσι στη μέτρηση με το πιεσόμετρο, η υψηλότερη πίεση που λέγεται συστολική , είναι η πίεση με την οποία η καρδιά ωθεί το αίμα στο υπόλοιπο σώμα. Η διαστολική είναι η πίεση της καρδιάς μεταξύ των χτύπων της, όταν χαλαρώνει. Έτσι, κάθε μέτρηση δίνει δύο τιμές, τη «μεγάλη», συστολική και την «μικρή», διαστολική πίεση.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><span style="text-decoration: underline;"><strong>Μέτρηση πιέσεως</strong></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span style="text-decoration: underline;"><strong><br /></strong></span>Την πίεση μπορεί να μετρήσει ο γιατρός σου, το νοσηλευτικό προσωπικό, ο φαρμακοποιός, κάθε πεπειραμένος ή ο καθένας μόνος του με το πιεσόμετρο. Οι συσκευές που μετρούν την πίεση στον καρπό ή στα δάχτυλα δεν είναι τόσο ακριβείς όσο αυτές που μετρούν την πίεση στον βραχίονα, ως εκ τούτου συνιστάται η αποφυγή της χρήσης τους. Αποδεκτά είναι και τα aneroid πιεσόμετρα, τα πιεσόμετρα σαν ρολόγια.<br />Τα πιεσόμετρα σαν ρολόγια όσο και τα αυτόματα (ηλεκτρονικά) χρειάζονται ανά περιοδικά διαστήματα μηχανολογικό έλεγχο. Για τη <strong>μέτρηση</strong>, προηγείται ξεκούραση 5 λεπτών και για 30 λεπτά πριν την μέτρηση να μην έχει καταναλωθεί καφές ή τσιγάρο.<br />Αν υπάρχει λόγος ο γιατρός θα συστήσει 24ωρη καταγραφή της πιέσεως. Η σχετική συσκευή, έχει μέγεθος φορητού ραδιοφώνου, δένεται γύρω από τη μέση και συνδέεται με ένα καλώδιο στη περιχειρίδα γύρω από το μπράτσο του ατόμου καθώς αυτό εκτελεί τις συνηθισμένες δραστηριότητες του.<br />Κατά την 24ωρη καταγραφή γίνεται μέτρηση της πίεσης κάθε 15–20 λεπτά την ημέρα και κάθε 20–30 λεπτά τη νύχτα. Έτσι γίνονται πολλές μετρήσεις της πίεσης στις καθημερινές συνθήκες του σπιτιού και της εργασίας.<br /><br />Η 24ωρη καταγραφή αρτηριακής πίεσης θεωρείται σημαντική στις περιπτώσεις που:</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br />•Υπάρχει μεγάλη μεταβλητότητα της αρτηριακής πίεσης ιατρείου<br />•Μετρείται υψηλή πίεση ιατρείου σε ασθενείς χαμηλού συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου<br />•Υπάρχει μεγάλη απόκλιση τιμών αρτηριακής πίεσης ιατρείου και τιμών αρτηριακής πίεσης στο σπίτι<br />•Θεωρείται πιθανή η αντίσταση στην φαρμακευτική αγωγή<br />•Είναι πιθανά τα υποτασικά επεισόδια, όπως σε ηλικιωμένους ή διαβητικούς ασθενείς<br />•Σε έγκυες γυναίκες οι οποίες εμφανίζουν συχνά υψηλή αρτηριακή πίεση ιατρείου<br /><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;">Η αρτηριακή πίεση μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ημέρας ή από ημέρα σε ημέρα. Μπορεί να βρεθεί αυξημένη κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης ή σε περιόδους stress οπότε και η καρδιά δουλεύει πιο έντονα και γρήγορα.<br />Αντίθετα, συνήθως η πίεση «πέφτει» σε περιόδους χαλάρωσης ή κατά την διάρκεια του ύπνου όταν η καρδιά δεν καλείται να καταβάλει έργο. Η πίεση μεταβάλλεται και μόνο με την αλλαγή της στάσης του σώματος πχ αλλάζει καθώς το σώμα σηκώνεται σε όρθια θέση. Η πίεση, όπως και πολλές άλλες λειτουργίες του οργανισμού, ακολουθεί μία κιρκάδια (νυχθημέρια) διακύμανση κατά την διάρκεια του 24ώρου. Τις πρώτες πρωινές ώρες μετά το ξύπνημα η πίεση συνήθως είναι αυξημένη. Σταδιακά σταθεροποιείται κατά την διάρκεια της ημέρας μέχρι τις νυκτερινές ώρες του ύπνου όπου συνήθως μειώνεται στα χαμηλότερα επίπεδά της. Αυτή η φυσιολογική μείωση της πίεσης κατά τις ώρες του ύπνου σε σχέση με την πίεση της ημέρας παρατηρείται στο 60-70% των υπερτασικών, οι οποίοι καλούνται dippers ενώ αυτοί που δεν παρουσιάζουν αυτή την μείωση καλούνται non-dippers.<br />Οι τελευταίοι φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς να υποστούν αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ανωτέρω δεδομένα αλλάζουν και η πίεση τείνει να συγχρονιστεί με το πρόγραμμα των ωρών εργασίας και αναπαύσεώς όσων εργάζονται σταθερά τη νύχτα.<br />Για όλους αυτούς τους λόγους οι μετρήσεις της πιέσεως πρέπει να γίνονται σε τακτές ώρες, με προσεκτική καταγραφή και να αξιολογούνται σε συνεργασία με το γιατρό.<br />Κάθε υγιής ενήλικας θα πρέπει να μετρά την πίεσή του τουλάχιστον μία φορά κάθε<br />6-12 μήνες. Αν βρεθεί αυξημένη, ο γιατρός έχει τις περαιτέρω οδηγίες.<br />Ο υπερτασικός που μόλις άρχισε φαρμακευτική αγωγή τις πρώτες 3-4 εβδομάδες πρέπει να μετρά την πίεσή του δύο φορές την ημέρα, πρωί και βράδυ, πριν την λήψη των φαρμάκων. Όταν η πίεσή του ρυθμισθεί, θα πρέπει να την παρακολουθεί μία ή δύο φορές την εβδομάδα, εκτός έχει διαφορετικές οδηγίες από τον γιατρό του.<br /><span style="text-decoration: underline;"><strong><br /></strong></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span style="text-decoration: underline;"><strong>Τιμές πιέσεως</strong></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /></span>
<ul>
<li><span style="font-size: small;">Σύμφωνα με την ταξινόμηση της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Υπέρτασης, άριστη αρτηριακή πίεση είναι ως 12 η μεγάλη και 8 η μικρή.<br /></span></li>
<li><span style="font-size: small;">Φυσιολογική παραμένει αν κινείται ανάμεσα στο 12-13 η μεγάλη και 8-8,5 η μικρή. Οριακή θεωρείται αν πλησιάζει το 14 η συστολική και το 9 η διαστολική.</span></li>
<li><span style="font-size: small;">Μεταξύ 14-16 η συστολική και 9-10 η διαστολική είναι υπέρταση α σταδίου, χαμηλού κινδύνου. Μεταξύ 16-18 η μεγάλη και 10-11 η μικρή είναι β σταδίου, μετρίου κινδύνου. Πάνω από 18 η μεγάλη και από 11 η μικρή είναι γ σταδίου, υψηλού κινδύνου.</span></li>
</ul>
</div>
<div><span style="font-size: small;">Σημαντικό είναι ότι οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας για την πρόληψη και την θεραπεία της υπέρτασης εισάγουν τον όρο <strong>προϋπέρταση</strong>. Αφορά όσους χωρίς να παίρνουν φάρμακα έχουν μέσο όρο επαναλαμβανόμενων μετρήσεων, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, 120-139 την μεγάλη και 80-89 την μικρή.<br />Στους νεαρούς και μέσης ηλικίας υπερτασικούς, συνήθως, είναι περισσότερο αυξημένη η διαστολική και λιγότερο η συστολική πίεση. Αντίθετα, στους ηλικιωμένους συνήθως αυξάνει η συστολική πίεση ενώ η διαστολική μπορεί να βρεθεί μειωμένη. Αυτού του τύπου η συστολική υπέρταση οφείλεται στο γεγονός ότι με το πέρασμα της ηλικίας η αορτή χάνει την ελαστικότητά της.<br />Στην πράξη οι παθολογικές τιμές της πιέσεως πρέπει να ελεγχθούν ξανά και ξανά ώστε να αποκλεισθεί το να έχουν προκληθεί από τυχαίο συμβάν ή από το άγχος της μέτρησης αυτό καθ’ εαυτό.<br />Μετά, οι χαμηλού κινδύνου υπερτασικοί για διάστημα 6-12 μηνών θα πρέπει να δοκιμάσουν να ρυθμίσουν την πίεσή τους -σε συνεργασία με το γιατρό- με απώλεια βάρους, σωστή διατροφή και άσκηση. Αν αυτό δεν επιτύχει το αναμενόμενα αποτελέσματα, χορηγούνται και φάρμακα.<br />Οι ασθενείς των άλλων δύο σταδίων ξεκινούν φαρμακευτική αγωγή παράλληλα με τις απαραίτητες αλλαγές τρόπου ζωής.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><span style="text-decoration: underline;"><strong>Φάρμακα για την άριστη ρύθμιση της υπέρτασης</strong></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span style="text-decoration: underline;"><strong><br /></strong></span>Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό από τους ανθρώπους που πάσχουν από υπέρταση ότι η λήψη φαρμάκων <strong>δεν</strong> έχει στόχο να «κατεβάζει» περιστασιακά μια αυξημένη τιμή πίεσης. <strong>Στόχος της θεραπείας είναι να ρυθμίσει πολύ ικανοποιητικά και με σταθερότητα στο χρόνο τις τιμές της αρτηριακής πίεσης του πάσχοντος. Μόνο έτσι αποσοβείται ο κίνδυνος για καρδιαγγειακό επεισόδιο.</strong><br />Γενικά, ικανοποιητική ρύθμιση της υπέρτασης θεωρείται η μείωση της πίεσης -με τη θεραπεία- σε επίπεδα κάτω από 140 mmHg η συστολική πίεση (μεγάλη) και κάτω από 90 mmHg η διαστολική (μικρή), όταν η πίεση μετριέται στο ιατρείο.<br />Στο σπίτι και σε συνθήκες μεγαλύτερης ηρεμίας το πιεσόμετρο αποδεικνύει ότι η θεραπεία είναι επιτυχής αν δείχνει συστολική κάτω από130 mmHg και διαστολική κάτω από 80 mmHg.<br />Υπάρχουν πολλά άρμακα για τη μείωση της πίεσης και μόνος αρμόδιος να καθορίσει ποιά είναι κατάλληλα για ποιόν, χωρίς να υπάρξουν παρενέργειες, είναι ο γιατρός. Ο στόχος είναι η ρύθμιση να επιτευχθεί σταδιακά, σε διάστημα λίγων εβδομάδων ή μηνών.<br />Τα αντιϋπερτασικά φάρμακα μπορεί να αλληλοεπηρεάζονται με άλλα φάρμακα ή και βότανα. Είναι πολύ σημαντικό να <strong>μην</strong> διακόπτεται η θεραπεία όταν η πίεση ρυθμίζεται στα φυσιολογικά όρια.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Θεραπεία a la carte</strong></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><strong><br /></strong>Ο σύγχρονος σχεδιασμός της αντιυπερτασικής θεραπείας βασίζεται στους κανόνες της εξατομικευμένης θεραπείας, δηλαδή η θεραπεία προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε υπερτασικού. Κάθε κατηγορία φαρμάκου επιλέγεται για κάποια συγκεκριμένη ανάγκη και «προφίλ» ασθενούς λαμβάνοντας υπ’ όψιν σχετικές και απόλυτες ενδείξεις και αντενδείξεις.<br />Για την επιλογή της αυτού του τύπου αντιυπερτασικής θεραπείας είναι απαραίτητο ο γιατρός να γνωρίζει με λεπτομέρειες όλο το ιατρικό ιστορικό του ατόμου. Κάποια φάρμακα έχουν ειδική ένδειξη για νοσήματα της καρδιάς, ή των νεφρών, ή του διαβήτη κοκ και κάποια άλλα αντενδείκνυνται σε καταστάσεις όπως άσθμα, αρρυθμίες, διαβήτης, κλπ.<br />Ακόμα και πληροφορίες που ίσως φαίνονται δευτερεύουσες, όπως π.χ. δυσκοιλιότητα, ημικρανία, ψωρίαση, ποδάγρα, κατάθλιψη, υπερτροφία προστάτη, κα κατευθύνουν τον γιατρό στην επιλογή ή αποφυγή συγκεκριμένων φαρμάκων.<br />Στο 50% των υπερτασικών η χορήγηση ενός φαρμάκου αρκεί για να επιτευχθεί άριστη ρύθμιση της πίεσης. Στο 30 % των ασθενών απαιτείται συνδυασμός δύο φαρμάκων και περίπου στο 20-30% απαιτείται η χορήγηση τριών ή περισσοτέρων φαρμάκων. Κύριος στόχος της συνδυασμένης θεραπείας είναι η επίτευξη μεγαλύτερης και ταχύτερης μείωσης της πίεσης. Έχει αποδειχθεί ότι η προσθήκη ενός δεύτερου φαρμάκου μειώνει πολύ περισσότερο την πίεση από όσο ο διπλασιασμός της δόσης του πρώτου φαρμάκου.<br />Ένα σημαντικό επιπρόσθετο όφελος είναι ότι η επιλογή κατάλληλων συνδυασμών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο των παρενεργειών των φαρμάκων.<br />Σήμερα γενικά προτιμάται η συνδυασμένη θεραπεία σε μικρές δόσεις αντί της μονοθεραπείας σε μεγάλη δόση. Έτσι επιτυγχάνεται καλύτερο αντιυπερτασικό αποτέλεσμα με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Εξαίρεση αποτελούν οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου και οι αποκλειστές αγγειοτασίνης που έχουν ελάχιστες και κατά κανόνα μη δοσοεξαρτώμενες παρενέργειες και οι μεγαλύτερες δόσεις φαίνεται ότι παρέχουν αποτελεσματικότερη προστασία.<br />Τα τελευταία χρόνια οι περισσότερες ευρωπαϊκές και αμερικανικές επιστημονικές εταιρείες υπέρτασης προτείνουν <strong>πέντε</strong> κατηγορίες φαρμάκων ως θεραπεία πρώτης επιλογής για την υπέρταση: τους αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου, τους αποκλειστές της αγγειοτασίνης, τους ανταγωνιστές του ασβεστίου, τα διουρητικά και τους β-αποκλειστές.<br />Η καθημερινή λήψη φαρμάκων για την υπέρταση απαιτεί <strong>στενή, καλή και μακροχρόνια συνεργασία του πάσχοντος με το γιατρό </strong>ώστε ο πρώτος να προστατευθεί αποτελεσματικά από επιπλοκές της υπέρτασης στο μέλλον αλλά και για να αποφευχθεί επιδείνωση άλλων νοσημάτων που τυχόν συνυπάρχουν, όπως χοληστερίνη, διαβήτης, οστεοπόρωση, υπερτροφία προστάτη κα.<br />Οι σταθεροί συνδυασμοί φαρμάκων που λαμβάνονται μια φορά την ημέρα απλοποιούν την καθημερινότητα των υπερτασικών ασθενών και έτσι αυξάνεται η πιθανότητα να διατηρήσουν σταθερή τη θεραπεία τους δια βίου.<br />Με την μείωση της πίεσης, μειώνεται κατά 40% ο κίνδυνος για αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και κατά 16% ο κίνδυνος εμφράγματος του μυοκαρδίου.<br />Επίσης σημαντικά μειώνεται ο κίνδυνος καρδιακής ανεπάρκειας, νεφρικής ανεπάρκειας και ανευρυσμάτων. Τα οφέλη αυτά είναι το ίδιο και περισσότερο σημαντικά στα ηλικιωμένα άτομα.<br />Σε ένα ποσοστό 5-10% των υπερτασικών ατόμων μπορεί να παρατηρηθεί σημαντική δυσκολία μείωσης της πίεσης. Τροποποιήσεις των συνδυασμών φαρμάκων, προσθήκη κάποιων άλλων, αλλαγή δοσολογίας, υπομονή, επιμονή και πίστωση χρόνου θα φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα για όσους πάσχουν από ανθεκτική υπέρταση.<br />Όπως όλα τα φάρμακα, έτσι και τα αντιυπερτασικά δεν στερούνται κάποιων <strong>παρενεργειών</strong> ή ανεπιθύμητων δράσεων. Οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες από τα φάρμακα αυτά είναι σπάνιες και στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρούν με την διακοπή λήψης του φαρμάκου.<br />Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα διουρητικά μπορεί να μειώσουν το κάλιο και να προκαλέσουν αίσθημα αδυναμίας. Οι β αναστολείς μπορεί να μειώσουν σημαντικά τους παλμούς της καρδιάς, να προκαλέσουν δύσπνοια, κόπωση ή κρύα άκρα.<br />Οι ανταγωνιστές ασβεστίου μπορεί να προκαλέσουν εξάψεις και οιδήματα στα πόδια. Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου μπορεί να προκαλέσουν ξηρό και επίμονο βήχα που δεν προκαλείται από τους αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτανσίνης. Τα αντιυπερτασικά φάρμακα με κεντρική δράση συνήθως προκαλούν υπνηλία και ξηροστομία. Συνηθισμένες παρενέργειες είναι η εμφάνιση δερματικού εξανθήματος, η ζαλάδα, ιδιαίτερα από την καθιστή σε όρθια θέση, η αϋπνία, ο ξηρός βήχας, το πρήξιμο των ποδιών.<br />Ορισμένα από τα αντιυπερτασικά (β αναστολείς, διουρητικά κλπ ) μπορεί να προκαλέσουν σεξουαλικές διαταραχές στους άνδρες, που όμως είναι μικρού βαθμού και συνήθως αναστρέψιμες με την διακοπή του φαρμάκου. Επίσης, οι γυναίκες θα πρέπει να ενημερώνουν τον θεράποντα ιατρό για το ενδεχόμενο κύησης καθώς ορισμένα αντιυπερτασικά φάρμακα είναι πιο κατάλληλα από άλλα σε αυτή την περίπτωση.<br />Τα φάρμακα που συνταγογραφεί ο γιατρός <strong>δεν πρέπει να αλλάζουν </strong>με οποιοδήποτε παραπλήσιο σκεύασμα. Είναι απαραίτητη η επικοινωνία μαζί του αν γιατρός άλλης ειδικότητας συνταγογραφήσει φάρμακα για άλλη πάθηση. Τα αποσυμφορητικά της μύτης, τα αντιβηχικά ή τα αντιφλεγμονώδη ενδέχεται να ανεβάσουν την πίεση. Τα αντιφλεγμονώδη για την αρθρίτιδα ή την οσφυαλγία μπορεί να προκαλέσουν αύξηση της πίεσης και να εμποδίσουν την δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων. Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να αυξήσουν λίγο την πίεση γιατί περιέχουν σημαντικές δόσεις οιστρογόνων. Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του έλκους, στην αρθρίτιδα ή στην κατάθλιψη, μπορεί να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση. Άρα είναι <strong>απαραίτητο να ενημερώνεται για το πρόβλημα κάθε γιατρός που επισκέπτεται ο υπερτασικός </strong>καθώς και ο φαρμακοποιός. Ο ίδιος ο πάσχων πρέπει να ελέγχει το φύλλο οδηγιών κάθε φαρμάκου για τυχόν παρενέργειες σχετιζόμενες με την υπέρταση. Τα βότανα που χορηγούνται συστηματικά για θεραπεία πάθησης πρέπει να ελέγχονται επίσης.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><span style="text-decoration: underline;"><strong>Τι συμβάλει στην υπέρταση ;</strong></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span style="text-decoration: underline;"><strong><br /></strong></span>Ο λόγος που 9 στους 10 υπερτασικούς εμφανίζουν πρόβλημα μεγάλης πιέσεως είναι άγνωστος. Αυτό, άλλωστε, υποδηλώνει ο όρος «ιδιοπαθής υπέρταση».<br />Πάντως υπάρχουν μερικοί παράγοντες που σχετίζονται με το ενδεχόμενο εκδήλωσης. Τα γονίδια είναι ένας και κάποιες φορές το πρόβλημα περνάει από τους γονείς στα παιδιά. Σε ένα πάρα πολύ μικρό ποσοστό υπερτασικών αίτιο μπορεί να αποτελεί η στένωση της νεφρικής αρτηρίας, ή η ανώμαλη παραγωγή ορμονών από τα επινεφρίδια ή η νεφρική νόσος.<br />Όποιος και αν είναι ο λόγος υπάρχουν μερικοί, κοινοί για όλους τους υπερτασικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την πίεση θεραπευτικά.<br />•Διατήρηση φυσιολογικού βάρους<br />•Απώλεια βάρους σε περίπτωση παχυσαρκίας καθώς ο κίνδυνος εκδήλωσης υπέρτασης είναι δύο με έξι φορές μεγαλύτερος όταν το βάρος είναι αυξημένο από ότι όταν το βάρος είναι φυσιολογικό.<br />•Μείωση της πρόσληψης αλατιού από κάθε πηγή. <br />Σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία η ημερήσια πρόσληψη αλατιού δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 1.500 χιλιοστόγραμμα καθώς σε μελέτες φάνηκε ότι αυτή η ποσότητα συνέβαλε στη σημαντική μείωση των επιπέδων της πίεσης, όχι μόνο στα υπερτασικά άτομα, αλλά και στα άτομα με φυσιολογική πίεση. Αυτό όμως σημαίνει ελάχιστο ή καθόλου στην κατσαρόλα, καθόλου αλατιέρα στο τραπέζι, καθώς το ψωμί, πολλά συντηρημένα (όχι στο αλάτι) τρόφιμα, οι ελιές και πολλά άλλα περιέχουν ήδη αρκετό.<br />Έτοιμες τροφές με πολύ αλάτι όπως: αλμυρά σνακ (τσιπς, γαριδάκια, κράκερ) , κονσέρβες, επεξεργασμένα κρέατα (ζαμπόν, μπέικον, λουκάνικα, κ.α.), τροφές διατηρημένες σε αλμυρό νερό (ελιές, πίκλες, σαρδέλες κ.α.), πίτσες, έτοιμα γεύματα και φαγητά των ταχυφαγείων πρέπει να αποφεύγονται εντελώς.<br />Μπαχαρικά, βότανα, λεμόνι μπορούν να υποκαταστήσουν τη γεύση που δίνει το αλάτι. Απαραίτητο είναι να ελέγχονται και οι ετικέτες των τροφίμων για αλάτι.<br />Πολύ προσεκτική πρέπει να είναι η επιλογή των εστιατορίων, δεδομένου, ότι στα εστιατόρια συνηθίζεται η περιεκτικότητα του φαγητού σε αλάτι να είναι υψηλή.<br />Σε πρωτόγονες φυλές που το φαγητό δεν αλατίζεται, ούτε υπάρχουν συντηρημένα προϊόντα, η υπέρταση είναι πολύ σπάνια.<br />Αξιοσημείωτο είναι ότι κάθε οργανισμός αντιδρά διαφορετικά στην ποσότητα αλατιού που προσλαμβάνει. Το ίδιο και η πίεση. Άλλοι (υπερτασικοί και μη) καταναλώνουν αλάτι χωρίς ιδιαίτερες διακυμάνσεις της πίεσης ενώ οι ευαίσθητοι στην επίδραση του αλατιού μπορεί να απορρυθμιστούν πλήρως.<br />Σε κάθε περίπτωση το φυσικό χλωριούχο νάτριο που βρίσκεται μέσα στη σύσταση των ίδιων των φυτών και άλλων ειδών που ο άνθρωπος χρησιμοποιεί ως τροφή είναι απολύτως επαρκές για τις ανάγκες του ανθρώπινου σώματος.<br />- Διατροφή ποικιλίας που όμως βασίζεται κυρίως στα λαχανικά και τα φρούτα.<br />- Σωματική, αεροβική δραστηριότητα 3-4 φορές την εβδομάδα, χωρίς διακοπή εφ’ όρου ζωής.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><img src="/contentfiles/photos/ygeia/kardiologia/ypertash2.jpg" alt="" width="400" height="263" /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><span style="text-decoration: underline;"><strong>Διατροφή</strong></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span style="text-decoration: underline;"><strong><br /></strong></span>•Απώλεια και διατήρηση του βάρους στα φυσιολογικά επίπεδα. Απώλεια 4 περίπου κιλών συνεπάγεται μείωση της πίεσης στο 60% των υπερτασικών ατόμων, γεγονός που σημαίνει ενδεχόμενη αποφυγή ή μείωση των φαρμάκων.<br />•Ποικιλία τροφών με βάση τα λαχανικά και τα φρούτα.<br />•Περισσότερο ψάρι, ιδίως τα «παχιά», πουλερικά χωρίς πέτσα, άπαχα κρέατα.<br />•Όσπρια, δημητριακά.<br />•Ελαιόλαδο με μέτρο.<br />•Γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά ή καθόλου λιπαρά.<br />•Καθόλου ή ελάχιστο αλάτι.<br />•Τροφές πλούσιες σε κάλιο (που είναι ανταγωνιστής του νατρίου στον οργανισμό) όπως: μπανάνες, πορτοκάλια, δαμάσκηνα, γλυκοπατάτες, ψάρια, φασόλια κοκ.<br />•Αλκοόλ με μέτρο. Μία μονάδα αλκοόλ ισοδυναμεί με 250 ml μπύρας ή ένα μικρό ποτήρι κρασιού ή μία μεζούρα οινοπνευματώδους ποτού. 1 με 2 μονάδες ημερησίως προστατεύουν την καρδιά σε άντρες και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Πιο πολύ από αυτό βλάπτει την καρδιά και το κυκλοφορικό προκαλώντας υπέρταση και εγκεφαλικά. Μεγάλες ποσότητες αλκοόλ μπορεί να επηρεάσουν την αντιϋπερτασική θεραπεία.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><img src="/contentfiles/photos/ygeia/kardiologia/ypertash3.jpg" alt="" width="200" height="200" /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Υπολογίστε το φυσιολογικό σας βάρος</strong></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><strong><br /></strong>Για να αξιολογήσετε αν το βάρος σας είναι σωστό υπάρχουν δύο απλοί τρόποι:<br /><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><strong>Α</strong>. να υπολογίσετε τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) διαιρώντας το βάρος σας (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους σας (σε μέτρα). Εάν έχετε φυσιολογικό βάρος αυτός θα κυμαίνεται ανάμεσα σε 19 και 25. Αν ο δείκτης σας είναι από 25 ως 30, τότε είστε υπέρβαροι και βρίσκεστε σε αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.<br />Παχύσαρκο θεωρείται το άτομο με δείκτη μάζας σώματος 30 ή παραπάνω.<br />Για την πρόληψη της υπέρτασης όμως αλλά και γενικότερα των καρδιαγγειακών νοσημάτων σημασία δεν έχει μόνο το πόσα κιλά ζυγίζετε αλλά και η κατανομή του λίπους, δηλαδή το σημείο όπου συγκεντρώνεται το περισσότερο λίπος στο σώμα.<br /><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><strong>Β</strong>. Έτσι για να μάθετε εάν έχετε επιπλέον λίπος γύρω από τη μέση σας (μια και η συσσώρευση ειδικά εκεί είναι ένδειξη καρδιαγγειακού κινδύνου), πρέπει να μετρήσετε την περίμετρό της. Περίμετρος μέσης που είναι μεγαλύτερη από 102 εκατοστά στους άντρες και 88 εκατοστά στις γυναίκες δείχνει ότι το άτομο έχει αυξημένο κίνδυνο για προβλήματα υγείας, ειδικά αν έχει και δείκτη μάζας σώματος πάνω από 25.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Κάπνισμα<br /></strong>Το κάπνισμα ενός τσιγάρου συμβάλλει ώστε η πίεση να αυξηθεί κατά 10mm Hg (1 μονάδα) και να παραμείνει αυξημένη για περίπου 30 λεπτά. Καθώς ελαττώνονται τα ποσοστά της νικοτίνης στο αίμα, η πίεση μειώνεται σταδιακά. Συνεχής κατανάλωση καπνού διατηρεί σταθερά αυξημένη την πίεση. Επίσης, η βλαπτική επίδραση του καπνού στα αγγεία πολλαπλασιάζει τη δράση της υπέρτασης σε αυτά.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Άσκηση<br /></strong>Η τακτική άσκηση συντελεί στην διατήρηση της αρτηριακής πίεσης του αίματος σε φυσιολογικά επίπεδα και η επίδρασή της μπορεί να συγκριθεί, σε κάποιες περιπτώσεις, με τη δράση των φαρμάκων.<br />Με την άσκηση καρδιά και περιφερικοί μύες συνεργάζονται καλύτερα, επέρχεται διαστολή των αρτηριών και έτσι η καρδιά μπορεί να αντλεί το απαιτούμενο αίμα καταβάλλοντας μικρότερη προσπάθεια, με συνέπεια να ασκείται μικρότερη πίεση στις αρτηρίες. Παράλληλα η άσκηση συμβάλλει στη μείωση του βάρους και τη ρύθμιση του σακχάρου και της χοληστερόλης.<br />Οι άνθρωποι που ασκούνται περισσότερες από τέσσερις ώρες την εβδομάδα έχουν, σύμφωνα με μελέτες έως και <strong>20% μικρότερο κίνδυνο να εκδηλώσουν υπέρταση, </strong>συγκριτικά με εκείνους που δεν γυμνάζονται ή ασκούνται περιστασιακά. Τα οφέλη δεν αφορούν (τα αντίθετο μάλιστα) την κοπιαστική, χειρωνακτική εργασία και την άρση βαρών για λόγους είτε εργασιακούς, είτε άθλησης. Η άσκηση που ωφελεί είναι η αεροβική και… ψυχαγωγική, όπως περπάτημα μακριά από έντονους θορύβους, κολύμπι, ποδήλατο, χορός, μη ανταγωνιστικό ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϋ κοκ.<br />Οι υπερτασικοί χωρίς καρδιακά προβλήματα καλόν είναι να φτάνουν τα 30 λεπτά μετρίως έντονης άσκησης, 3-4 μέρες την εβδομάδα. Τα 30 λεπτά άσκησης μπορούν εξ ίσου καλά να μοιραστούν σε τρία 10λεπτα μέσα στη μέρα.<br />Όσοι πάσχουν από καρδιά θα πρέπει να ασκούνται επίσης αλλά το μέτρο και τα όρια θα τα συζητήσουν με το γιατρό τους και θα προσαρμόσουν το πρόγραμμα σταδιακά.<br />Κάθε υπερτασικός, ανεξαρτήτως ηλικίας και ύπαρξης προβλημάτων καρδιάς ή όχι πρέπει να <strong>αποφεύγει την άρση βάρους </strong>διότι αυξάνει την πίεση. Άρση βάρους είναι κάθε σημαντικό βάρος που σηκώνουμε ακόμα και στο σπίτι ή τα ψώνια, όπως και η ισομετρική άσκηση, η άσκηση δηλαδή με αντιστάσεις.<br />Προς αποφυγήν είναι και τα αθλήματα εκείνα που έχουν ανταγωνιστική χροιά.<br />Σε περίπτωση πόνου στο στήθος, μουδιάσματος στα χέρια ή το σαγόνι, δυσφορίας, αρρυθμίας, ζαλάδας, λιποθυμίας ή ‘ανακατέματος’ στο στομάχι η επικοινωνία με τον γιατρό είναι απαραίτητη.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Αποφυγή στρες<br /></strong>Το άγχος ανεβάζει την πίεση αλλά η πίεση επιστρέφει στο φυσιολογικό μόλις το στρεσογόνο ερέθισμα υποχωρήσει. Το στρες που οφείλεται σε χρόνιες καταστάσεις π.χ οικονομικές δυσκολίες, δεν αυξάνει την πίεση.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Οι εξετάσεις<br /></strong>Οι απαραίτητες εξετάσεις καθορίζονται σε συνεννόηση με τον γιατρό. Συνήθως ελέγχεται η καλή λειτουργία του κυκλοφορικού, τα μάτια ώστε να διαπιστωθεί η κατάσταση των αγγείων τους, γίνονται εξετάσεις αίματος, ούρων και ηλεκτροκαρδιογράφημα.<br />Στο αίμα ελέγχονται τα επίπεδα της χοληστερίνης, του σακχάρου και η νεφρική λειτουργία.<br />Στα ούρα ελέγχεται η ύπαρξη ή όχι μικροποσοτήτων αίματος ή πρωτεϊνών. Με το ηλεκτροκαρδιογράφημα καταγράφεται ο ρυθμός και την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Ο παραπάνω έλεγχος συμπληρώνεται ιδανικά με tripplex καρδιάς και τεστ κοπώσεως .</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Υπέρταση, οδήγηση και διακοπές<br /></strong>Η υψηλή πίεση έχει λίγα συμπτώματα, οπότε δεν επηρεάζει την ικανότητα οδήγησης. Εάν τυχόν τα φάρμακα που επηρεάζουν τα αντανακλαστικά, ο γιατρός μπορεί να προτείνει άλλες επιλογές.<br />Στις διακοπές απαιτείται προσοχή στο βάρος των αποσκευών αλλά και στο στρες. Οι αεροπορικές πτήσεις δεν επηρεάζουν την πίεση. Η ψυχαγωγία πάντα ωφελεί.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Ηλικιωμένοι και υπέρταση<br /></strong>Παλαιότερα υπήρχε η αντίληψη πως στους υπερτασικούς άνω των<br />80 ετών πρέπει να είμαστε πιο ελαστικοί στα όρια που θέτουμε για το φυσιολογικό έλεγχο της πίεσης. Πρόσφατες μελέτες όμως έδειξαν ότι ο αυστηρός έλεγχος της πίεσης και στους ηλικιωμένους, μειώνει κατά 35% τον κίνδυνο εγκεφαλικών και εμφραγμάτων.<br />Οι ηλικιωμένοι είναι σημαντικό να μετρούν την πίεση τους ξαπλωμένοι και όρθιοι, αφού η ορθοστατική υπόταση (δηλαδή η σημαντική πτώση της πίεσης κατά την έγερση) είναι συχνό φαινόμενο στην ηλικία αυτή.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Γυναίκες και υπέρταση<br /></strong>Τα αντισυλληπτικά δισκία μπορεί να προκαλέσουν άνοδο στην πίεση. Οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά πρέπει να ελέγχουν την πίεση τους τουλάχιστον κάθε6 μήνες. Αν διαπιστωθεί υψηλή πίεση πρέπει να τροποποιηθεί η μέθοδος αντισύλληψης.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><img src="/contentfiles/photos/ygeia/kardiologia/ypertash5.jpg" alt="" width="267" height="400" /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br />Η <strong>εγκυμοσύνη</strong> επηρεάζει επίσης την πίεση. Συνήθως αυτή πέφτει τους πρώτους μήνες της κύησης ακόμα και σε υπερτασικές γυναίκες. Μετά επιστρέφει στα προ της κυήσεως επίπεδα, κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Καμιά φορά όμως, η πίεση στους μήνες αυτούς μπορεί να ανέβει πολύ. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται προεκλαμψία και αντιμετωπίζεται με ξεκούραση και φάρμακα. Συνήθως, μετά τον τοκετό η πίεση επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα και δεν είναι απαραίτητο ότι θα προκύψει ξανά το ίδιο πρόβλημα σε μελλοντικούς τοκετούς.<br />Οι γυναίκες που πάσχουν από υπέρταση χρειάζονται πολύ στενή ιατρική παρακολούθηση και κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /><strong>Υπόταση<br /></strong>Οι άνθρωποι με χαμηλή πίεση, δηλαδή με υπόταση, πρέπει κατ’ αρχήν να βεβαιωθούν ότι αυτό δεν οφείλεται σε κάποια πάθηση ή φάρμακο που τους έχει χορηγηθεί για κάποια νόσο. Αν η χαμηλή πίεση είναι απλώς ιδιοσυγκρασιακό χαρακτηριστικό τους μπορούν να χαίρονται διότι στατιστικά ζουν περισσότερο από αυτούς με υψηλή ή ακόμα και κανονική αρτηριακή πίεση. Οι υποτασικοί συνήθως δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Παρ’ όλα αυτά, αν η συστολική πίεση πέσει κάτω από το 9, μπορεί να υπάρξει ζαλάδα, ιδίως στις μεγαλύτερες ηλικίες. Κατανάλωση λίγο περισσότερου νερού ή άλλων υγρών συνήθως βοηθάει.</span></div>