Να κάνω ψυχοθεραπεία; Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις

<p>Πώς “δουλεύει” η ψυχοθεραπεία;</p>
<p>Μία συνέντευξη του Bruce E. Wampold* (2009)</p>
<p>Πηγή: American Psychological Association, www.apa.org</p>
<p>Εισαγωγή και Μετάφραση κειμένου: Βλασοπούλου Αγγελική</p>
<p>Πολύ συχνά συναντώ ανθρώπους που με ρωτάνε τι είναι η ψυχοθεραπεία; Τι σου κάνει ένας ψυχοθεραπευτής και πόσο γρήγορα βλέπεις διαφορά στον εαυτό σου και στις δυσκολίες σου;</p>
<p> Ο κάθε ένας από εμάς μπορεί να απευθυνθεί σε ένα ψυχοθεραπευτή για ποικίλους λόγους: άγχος, κατάθλιψη, συχνά σκαμπανεβάσματα της διάθεσης, έντονος θυμός, χρόνιος πόνος, βίωση τραυματικού γεγονότος, μακροχρόνιο πένθος, συζυγικές δυσκολίες, συμβουλευτική γονέα, υποστήριξη οικογένειας με ένα μέλος ψυχικά ασθενές ….. και άλλα…</p>
<p>Και τι μπορεί να κάνει λοιπόν ένας ψυχοθεραπευτής για όλα τα παραπάνω; Θα σε συμβουλέψει όπως θα σε συμβούλευε ένας φίλος ή ένα οικογενειακό πρόσωπο; με ρωτάνε. Όχι! Αλλά αν εσύ το θέλεις, θα σε καθοδηγήσει για να βρείτε μαζί τις απαντήσεις που σε οδηγούν και διατηρούν αυτές τις δυσκολίες. Ένας ψυχοθεραπευτής έχει τα δικά του εργαλεία για να σε στηρίξει και να σε ανακουφίσει. Τη θέληση και τη δουλειά όμως τη βάζεις εσύ!</p>
<p>Και πόσο εύκολο είναι να μιλάς σε ένα άγνωστο για τα προβλήματά σου; Από τη στιγμή που έχεις απευθυνθεί σε ένα ψυχοθεραπευτή σημαίνει ότι το έχεις ανάγκη! Γνώρισε τον/την ψυχοθεραπευτή/ρια σου μέσα από τη διαδικασία και θα σε βοηθήσει και ο ίδιος να αναπτύξετε την κατάλληλη συμμαχία και εμπιστοσύνη!</p>
<p>Ο Bruce E. Wampold έδωσε το 2009 την παρακάτω συνέντευξη, η οποία απευθύνεται σε όλους εμάς που κάποια στιγμή θα αναζητήσουμε τη βοήθεια και υποστήριξη ενός επαγγελματία, για να αντιμετωπίσουμε προσωρινές ή μακροχρόνιες ανησυχίες ή συναισθηματικές δυσκολίες</p>
<p>(συνέντευξη)</p>
<p>Ε: Πώς ακριβώς βοηθάει η ψυχοθεραπεία τους ανθρώπους;</p>
<p>Α: Οι άνθρωποι έρχονται συχνά για ψυχοθεραπεία μετά από προσωπικές δυσκολίες που τους έχουν αφήσει την αίσθηση ότι η θλίψη ή η δυστυχία θα συνεχιστεί επ 'αόριστον. Κάθε θεραπεία παρέχει τη δική της εξήγηση για κάθε συναισθηματική δυσκολία, προσαρμοσμένη στο άτομο – θεραπευόμενο, ενισχύοντας έτσι την αντίληψη ότι ο ίδιος  μπορεί να κάνει κάτι για τη βελτίωση της κατάστασής του. Αυτό οδηγεί το άτομο σε υγιείς συμπεριφορές, εφόσον η ψυχοθεραπεία βελτιώνει κάποιες πτυχές της ζωής του:  κάνει πιο θετικές σκέψεις, δημιουργεί καλύτερες σχέσεις, εκφράζει πιο σωστά τα συναισθήματα του και θεσπίζει νέες θετικές αλλαγές. Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι ποια θεραπεία λαμβάνει το άτομο, αλλά αν ο ίδιος πιστεύει ότι η συγκεκριμένη θεραπεία είναι αποτελεσματική και λειτουργεί σε συνεργασία με τον θεραπευτή.</p>
<p>Ε: Κάποιοι θεραπευτές τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα από κάποιους άλλους, ανεξάρτητα από το είδος της θεραπείας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του θεραπευόμενου. Για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό;</p>
<p>Α: Οι πιο αποτελεσματικοί θεραπευτές γνωρίζουν την έρευνα ώστε να επιλέγουν την κατάλληλη θεραπεία. Η έρευνα δείχνει ότι οι αποτελεσματικοί θεραπευτές μπορούν και εγκαθιδρύουν μια καλή και δυνατή θεραπευτική συμμαχία με όλους τους ασθενείς τους. Είναι σε θέση να σχηματίζουν ένα δεσμό με τους θεραπευόμενούς τους, ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά των τελευταίων, και να τους ενισχύσουν να δεχτούν την θεραπεία και να λειτουργήσουν συνεργατικά με το θεραπευτή.</p>
<p> Οι αποτελεσματικοί θεραπευτές έχουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται, να κατανοούν και να επικοινωνούν κοινωνικά μηνύματα και συναισθήματα με τους θεραπευόμενους τους. Φαίνεται, επίσης, ότι γνωρίζουν και αντιλαμβάνονται την πρόοδο που κάνουν οι θεραπευόμενοι,  είτε με έναν επίσημο τρόπο (χρήση ερωτηματολογίων και κατάλληλων μεθοδολογικών εργαλείων) είτε ανεπίσημα (φαινομενολογικά). Τέλος, είναι πρόθυμοι να αντιμετωπίσουν ζητήματα που εμποδίζουν την θεραπευτική πρόοδο, συμπεριλαμβανομένης και της σχέσης μεταξύ του θεραπευτή και του ασθενή.</p>
<p>Ε: Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η ψυχοθεραπεία είναι τόσο αποτελεσματική όσο τα ψυχιατρικά φάρμακα για την κατάθλιψη και το άγχος, χωρίς όμως τις δυσάρεστες παρενέργειες αυτών, όπως η αύξηση του σωματικού βάρους, τα προβλήματα ύπνου και η απώλεια της λίμπιντο. Γιατί λοιπόν τόσοι πολλοί άνθρωποι πρώτα συνταγογραφούν φάρμακα, όταν παρουσιάζουν ψυχολογικά προβλήματα, και έπειτα στρέφονται στη ψυχοθεραπεία, αν όχι καθόλου;</p>
<p>Α: Είναι πράγματι περίεργο να γνωρίζουμε ότι, παρά την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της ψυχοθεραπείας, ένας αυξανόμενος αριθμός ασθενών στρέφονται στα  ψυχιατρικά φάρμακα. Η εξήγηση για αυτό το φαινόμενο είναι σύνθετο και συνυφασμένο με το σύστημα ιατρικής περίθαλψης.  Αρχικά, η φαρμακοβιομηχανία ξοδεύει υπερβολικά μεγάλα ποσά για τη διαφήμιση φαρμάκων σε γιατρούς και κοινό, με αποτέλεσμα να υπάρχει η αντίληψη ότι οι ψυχικές διαταραχές οφείλονται σε «χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο» που μπορούν να αποκαθίστανται εύκολα με φάρμακα.</p>
<p>Δεύτερον, ο αυξημένος αριθμός των ψυχικών διαταραχών αντιμετωπίζονται από γιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, οι οποίοι δεν έχουν εκπαιδευτεί και δεν γνωρίζουν αποτελεσματικές ψυχοθεραπείες. Αντιθέτως, έχουν εκπαιδευτεί για να συνταγογραφούν φάρμακα. Τρίτον, τα ψυχοτρόπα φάρμακα δείχνουν ότι το πρόβλημα είναι βιολογικό, κάτι που ανακουφίζει τον ασθενή από το να έχει την ευθύνη για τις πράξεις του. Είναι πιο εύκολο να πάρει κάποιος ένα χάπι και να συνεχίσει έτσι τη ζωή του, από το να αποδεχθεί ότι η αλλαγή απαιτεί εργασία με κίνητρο και στόχους.</p>
<p>Επαγγελματικές οργανώσεις και θεραπευτές πρέπει να προωθήσουν την ψυχοθεραπεία ως μια αποτελεσματική πρακτική. Πολλά άτομα που έχουν επωφεληθεί από την ψυχοθεραπεία, μεταφέρουν την εμπειρία τους από στόμα σε στόμα, και είναι αυτοί που αποτελούν την καλύτερη διαφήμισή μας. Αλλά πρέπει να είμαστε πιο σκεπτόμενοι και για αυτό ένας καλός τρόπος είναι να ξεκινήσουμε να εκπαιδεύουμε τους  γιατρούς, οι οποίοι πρέπει να κατανοήσουν τη σημασία της Υγείας, που επηρεάζεται από τη συμπεριφορά, και της Ψυχοθεραπείας.</p>
<p>Ε: Αν ήμουν ένας πελάτης που αναζητά θεραπεία για πρώτη φορά, πώς θα ξέρω αν κάποιος είναι αποτελεσματικός φροντιστής και προσφέρει την κατάλληλη θεραπεία; Πόσο καιρό θα πρέπει να κάνω θεραπεία για αντιμετωπίσω ένα συγκεκριμένο πρόβλημα;</p>
<p>Α: Ξεκινώντας την αναζήτηση, το άτομο θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι ο ψυχολόγος, στον οποίο θα απευθυνθεί, έχει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος από το κράτος. Στη συνέχεια και σε μια ιδανική περίπτωση, θα γνωρίζει αν ο θεραπευτής είναι αποτελεσματικός μέσα από αποδεδειγμένες εμπειρίες προηγούμενων θεραπευομένων. Επειδή τέτοιες πληροφορίες σπάνια μπορεί κάποιος να συλλέξει, τα άτομα συχνά βασίζονται σε αντίστοιχες  που μεταφέρονται από στόμα σε στόμα, από φίλους που έχουν επωφεληθεί από τη θεραπεία με έναν συγκεκριμένο θεραπευτή.</p>
<p>Αφού ξεκινήσει η θεραπεία, η καλύτερη ένδειξη είναι η ίδια η εμπειρία που βιώνει το άτομο: Νιώθω ότι ο θεραπευτής με καταλαβαίνει; Αυτό το σχέδιο φροντίδας και θεραπείας έχει νόημα σε εμένα; Πιστεύω ότι ο θεραπευτής θα με βοηθήσει; Και το πιο σημαντικό – Έχω πρόοδο; Οι ασθενείς εμφανίζουν συνήθως μια θετική απάντηση στην ψυχοθεραπεία αρκετά γρήγορα. Εάν κάποιος δεν έχει κάνει αξιοσημείωτη πρόοδο σε αρκετές συνεδρίες, ο θεραπευόμενος θα πρέπει να το συζητήσει με τον θεραπευτή του (και, ομοίως, ο θεραπευτής θα πρέπει να ξεκινήσει αυτή τη συζήτηση με τον ασθενή αν δεν υπάρχει επαρκής πρόοδος). Μαζί, ο ασθενής και ο θεραπευτής καθορίζουν τους στόχους και τη λήξη της θεραπείας, που σε κάποιες περιπτώσεις συμβαίνει σχετικά γρήγορα. Φυσικά, ορισμένα προβλήματα απαιτούν μεγαλύτερη διάρκεια θεραπείας.</p>
<p>Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το είδος των προβλημάτων, τους στόχους και το ιστορικό του ασθενούς, τα κύρια χαρακτηριστικά του ατόμου, τα γεγονότα που συμβαίνουν εκτός της θεραπείας (π.χ., διαζύγιο, αλλαγή στο καθεστώς απασχόλησης), και την ίδια τη θεραπευτική πρόοδο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η θεραπεία συνήθως τερματίζεται όταν ο ασθενής είναι πλέον λειτουργικός. Συνήθως, η πιο σύντομη ψυχοθεραπεία διαρκεί 6  έως 12 συνεδρίες, με τις πιο σύνθετες δυσκολίες να επωφελούνται από μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία.</p>
<p>*Ο Bruce E. Wampold (Ph.D) είναι καθηγητής συμβουλευτικής ψυχολογίας και κλινικής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison. Έχει εκδώσει πάνω από 100 επιστημονικά άρθρα και είναι ο συγγραφέας του αναγνωρισμένου βιβλίου “The Great psychotherapy Debate”.</p>

Σχετικά άρθρα