<div><span style="font-size: small;"><br class="Apple-interchange-newline" /><br /><br /><br />ΠΕΡΙΛΗΨΗ</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br />Εισαγωγή: Τα ατυχήματα στα παιδιά αποτελούν μέρος της καθημε- ρινότηταςτων Βρεφονηπιακών σταθμών. Κυριότερα αίτια αποτελούν η άγνοια του κινδύνου, η ελλιπήςεπαγρύπνηση εκ μέρουςτων παιδαγωγών και οι πιθανές παγίδες στους σταθμούς. Σκοπόςτης εργασίας μας ήταν να διερευνήσουμε τη συχνότητα και σοβαρότητα των παιδικών ατυχημάτων στους χώρους των Βρεφονηπιακών σταθμών.<br />Υλικό και Μέθοδοι: Μελετήσαμε, στη διάρκεια 15 μηνών, 11.124 παιδιά, σε 180 Βρεφονηπιακούς σταθμούς του Νομού Αττικής. Η εργασίας μας είναι προοπτική βάσει ανοικτού πρωτοκόλλου.<br />Αποτελέσματα: Από τα αποτελέσματα μας φάνηκε ότι σε 2.123 (18%) παιδιά που φοιτούσαν στους 180 σταθμούς, είχαν συμβεί διάφορα ατυχήματα. Σε 1.761 (83%) παρατηρήθηκαντραυματισμοί των μαλακών μορίων της κεφαλής, σε 181 (8,5%) τραύματα που χρειάστηκαν ράμματα, σε 2(0,1%) τραυματισμοί που προκάλεσαν διάσειση, σε 172 (8%) μικροτραυματισμοί και αμυχές και σε 6 (0,3%) παιδιά κατάγματα. Επίσης υπήρχε 1 (0,1%) περιστατικό κατάποσης χαλικιού. Δεν υπήρξε κανένα περιστατικό δηλητηρίασης ή εγκαύματος.<br />Από τα παραπάνω ατυχήματα στην αυλή είχαν συμβεί 640 (30%), στο εσωτερικότηςτάξης857 (40%), στηντουαλέτα 235 (11%), στη σκάλα 99 (5%), στα καλοριφέρ 159 (8%) και στον υπόλοιπο χώρο του σταθμού 133 (6%). Τα αγόρια ήταν περισσότερο επιρρεπή στα ατυχήματα, με ποσοστό 79%.<br />Συμπεράσματα: Η συχνότητα των ατυχημάτων στους Βρεφονηπιακούς σταθμούς δεν είναι μικρή, αν και συνήθως πρόκειται για όχι σοβαρού βαθμού βλάβες. Παρόλα ταύτα, πιστεύουμε ότι με την αύξηση της προσοχής εκ μέρους του προσωπικού, τη βελτίωση της υποδομήςτων σταθμών και την εξάλειψη των πιθανών παγίδων μπορεί να αποσοβηθούν οι μικρότεροι ή μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τα παιδιά (Δελτ Α' Παιδιατρ Κλιν Πανεπ Αθηνών 20Ί Ί, 58(Ί):38-4Ί).<br />Λέξεις κλειδιά: Ατυχήματα, δηλητηριάσεις, βρεφονηπιακοί σταθμοί.<br />  <br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark2" name="bookmark2"></a><span lang="EL" xml:lang="EL">ΕΙΣΑΓΩΓΗ</span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span lang="EL" xml:lang="EL">Τα διάφορης αιτιολογίας και σοβαρότητας ατυχήματα στα παιδιά αποτελούν μέρος της καθημερινό- τηταςτων Βρεφονηπιακών σταθμών^1,2. Κυριότερα αίτια πρόκλησής τους αποτελούν η άγνοια του κινδύνου, λόγω της ηλικίας των παιδιών, η ελλιπής επαγρύπνηση εκ μέρους των παιδαγωγών καθώς και των υπολοίπων εργαζομένων, δεδομένου ότι ο βαθμός της εκπαίδευσης και της εξειδίκευσης </span>του προσωπικού στους χώρους αυτούς ποικίλλει, αλλά και οι πιθανές μικρές ή μεγάλες παγίδες στην κτιριακή ή υπόλοιπη υποδομή των σταθμών^{3 5}.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark3" name="bookmark3"></a><span lang="EL" xml:lang="EL">ΣΚΟΠΟΣ</span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark3" name="bookmark3"></a><span lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να διερευνηθούν η αιτιολογία, η συχνότητα και η σοβαρότητα των παιδικών ατυχημάτων που συμβαίνουν στο χώρο των Βρεφονηπιακών σταθμών.</span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark4" name="bookmark4"></a><span lang="EL" xml:lang="EL">ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ</span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark4" name="bookmark4"></a><span lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Στη διάρκεια 15 μηνών μελετήθηκαν 11.124 παιδιά που φοιτούσαν σε 180 Βρεφονηπιακούς σταθμούςτου Νομού Αττικής. Η εργασία είναι προοπτική βάσει ανοικτού πρωτοκόλλου με συμπλήρωση στοιχείων σε συνεργασία με τους παιδαγωγούς αλλά και προσωπική αυτοψία των χώρων. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων, έγινε σε ηλεκτρονικό υπολογιστή με τη βοήθεια του προγράμματος SΡSS.</span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark5" name="bookmark5"></a><span lang="EL" xml:lang="EL">ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ</span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark5" name="bookmark5"></a><span lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι 84 (46%) σταθμοί στεγάζονταν σε κτίρια που είχαν κατασκευαστεί για αυτή τη χρήση ενώ οι υπόλοιποι 96 (54%) σε ενοικιασμένους χώρους, κυρίως παλιές (75%) μονοκατοικίες (69%). Οι υπαίθριοι χώροι παιχνιδιού ήταν η αυλή σε 130 (71%) σταθμούς, το μπαλκόνι σε 28 (15%), οι ταράτσες σε 8 (4%) ενώ οι υπόλοιποι 18 (10%) σταθμοί δεν είχαν εξωτερικούς χώρους παιχνιδιού.</span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Σε 154 (86%) σταθμούς υπήρχαν ελλείψεις προσωπικού, κυρίως κατάλληλα εκπαιδευμένων και εξειδικευμένων παιδαγωγών, ενώ αντίθετα σε όλους υπήρξε συνοδός για τη μεταφορά των παιδιών με το λεωφορείο. Σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις 105 (58 %) συστεγάζονταν Ελληνόπουλα με παιδιά οικονομικών μεταναστών.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span lang="EL" xml:lang="EL">Τα παιχνίδια στη συντριπτική πλειοψηφία (95%) ήταν κατάλληλα για την ηλικία των παιδιών, όπως και τα έπιπλα των εσωτερικών χώρων. Η αποθήκευση των απορρυπαντικών και των άλλων παρόμοιων δυνητικά επικίνδυνων ουσιών σε 176 (82%) σταθμούς ήταν ασφαλής, ακόμα δε περισσότερο αυστηρή και επιμελημένη ήταν για τα φάρμακα (99%) και τα αιχμηρά αντικείμενα π.χ. μαχαίρια, ψαλίδια κ.λπ. Οι πρίζες ήταν καλυμμένες σε 97 (54%) σταθμούς ενώ σε 53 (29%) ήταν τοποθετημένες ψηλά στους τοίχους σε σημεία που τα παιδιά δεν μπορούσαν να φτάσουν. Σε 53 (29%) από τους 147 (82%) σταθμούς που είχαν σκάλες υπήρχαν προστατευτικές πόρτες και κιγκλιδώματα. Σε 1 77 </span>(98%) σταθμούς υπήρχε κουτί πρώτων βοηθειών με υλικό κυρίως για την αντιμετώπιση τραυμάτων (γάζες, αντισηπτικά υγρά, επίδεσμοι, το τηλέφωνο του κέντρου δηλητηριάσεων) ενώ μόνο δύο στις τρεις παιδαγωγούς ανέφεραν ότι έχουν κάποιο επίπεδο γνώσης πρώτων βοηθειών.</span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Ατυχήματα είχαν συμβεί σε 2.123 (18%) παιδιά από τα 11.124 που φοιτούσαν στους 180 βρεφονηπιακούς σταθμούς που παρακολουθήσαμε. Από αυτά σε 1.761 (83%) παιδιά παρατηρήθηκαν τραυματισμοί των μαλακών μορίων της κεφαλής, σε 181 (8,5%) τραύματα που χρειάστηκαν ράμματα, σε 2 (0,1%) τραυματισμοί που προκάλεσαν διάσειση, σε 1 72 (8%) μικροτραυματισμοί και αμυχές και σε 6 (0,3%) παιδιά κατάγματα στα άνω ή κάτω άκρα. Επίσης υπήρχε 1 (0,1%) περιστατικό κατάποσης χαλικιού. Δεν υπήρχαν περιστατικά δηλητηριάσεων ή εγκαυμάτων.</span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Από τα ατυχήματα που αναφέρθηκαν, στην αυλή είχαν συμβεί 640 (30%), στο εσωτερικό της τάξης 857 (40%), στην τουαλέτα 235 (11%), στη σκάλα 99 (5%), στο καλοριφέρ 159 (8%) και στον υπόλοιπο χώρο του σταθμού 133 (6%). Τα παραπάνω ποσοστά στηρίζονται στην καταγραφή των συμβάντων στο πρωτόκολλο καθώς και τις πληροφορίες που ανέφερε το προσωπικό των σταθμών. Τα αγόρια ήταν περισσότερο επιρρεπή στα ατυχήματα, σε ποσοστό 79% σε σύγκριση με τα κορίτσια.</span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark6" name="bookmark6"></a><span lang="EL" xml:lang="EL">ΣΥΖΗΤΗΣΗ</span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark6" name="bookmark6"></a><span lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><span lang="EL" xml:lang="EL">Όπως φαίνεται </span>από τα παραπάνω, περίπου ένα στα πέντε παιδιά, κυρίως αγόρια, από αυτά που πήγαιναν στους Βρεφονηπιακούς σταθμούς της Αττικής είχε τουλάχιστο ένα ατύχημα στη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς^6,7. Αναφέρεται «το ελάχιστο» διότι πάντα υπάρχει η εντύπωση ότι ορισμένα, κυρίως ελαφρά περιστατικά, για ευνόητους λόγους, δεν δηλώνονται. Τα περισσότερα ατυχήματα εντοπίζονταν στο κεφάλι⁸ και ήταν ελαφρά τραύματα που δεν προκαλούσαν σοβάρές επιπλοκές^9,'°. Συχνότερα συνέβαιναν μέσα στην τάξη και σπανιότερα στους εξωτερικούς χώρους, πιθανότατα λόγω της ύπαρξης περισσότερων «παγίδων» μέσα στα κτίρια αλλά και της ευκολότερης επόπτευσηςτων παιδιών στην αυλή¹¹. Η κτιριακή υποδομή των σταθμών και οι υπαίθριοι χώροι όπως διαπιστώθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν ικανοποιητικοί, όπως και τα παιχνίδια, σε αντίθεση με τις κατά περιόδους διατυπωμένες απόψειςτων γονέων για την ακαταλληλότητα των χώρων. Επίσης η φύλαξη των δυνητικά επικίνδυνων αντικειμένων ήταν απόλυτα ασφαλής κάτι που γίνεται αντιληπτό και από το ότι δεν υπήρχαν τέτοιου είδους ατυχήματα^12,13. Η επιδημιολογία των ατυχημάτων δε διαφέρει από αυτήν που παρουσιάζει στην έρευνα του ο Αλεξόπουλος και συν¹⁴. Φάνηκε πάντως ότι υπάρχουν κάποιες ελλείψεις όπως η κάλυψη των πριζών, κάτι που πολύ εύκολα διορθώνεται. Το σοβαρότερο όμως πρόβλημα, όπως και σε προηγούμενη μελέτη μας έχει επισημανθεί¹⁵ εντοπιζόταν στη στελέχωση όληςτης προσχολικής αγωγής με το κατάλληλο προσωπικό και όχι όπως έχει ήδη τονιστεί με νοσηλεύτριες, μαίες, κοινωνικές λειτουργούς κ.λπ.ϋ Επιπλέον το επίπεδο εκπαίδευσης όλων των εργαζομένων και κυρίως των παιδαγωγών όπως και οι γνώσεις τους στις πρώτες βοήθειες θα πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτερα, κάτι που δεν είναι βέβαια πολύ εύκολο να επιτευχθεί¹⁶”²⁰.</span></div>
<div><span style="font-size: small;"> </span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark7" name="bookmark7"></a><span lang="EL" xml:lang="EL">ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ</span></span></div>
<div><span style="font-size: small;"><a id="bookmark7" name="bookmark7"></a><span lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Συμπερασματικά φαίνεται ότι με την ικανοποιητική φύλαξη των αντικειμένων που ενέχουν κινδύνους για τα παιδιά, την καλή οργάνωση των σταθμών καθώς και τις προσπάθειες των εργαζομένων, οι περισσότεροι κίνδυνοι εκτός των τραυματισμών έχουν μειωθεί²¹. Παρόλα ταύτα η συχνότητα των ατυχημάτων στους Βρεφονηπιακούς σταθμούς δεν είναι μικρή, αν και συνήθως πρόκειται για μικρο- τραυματισμούς με όχι σοβαρού βαθμού βλάβες. Πιστεύουμε ότι με την εγρήγορση και αύξηση της προσοχής εκ μέρουςτου προσωπικού, την καλύτερη εκπαίδευση όλων των εργαζομένων, τη βελτίωση της υποδομήςτων σταθμών και την ακόμα περισσότερο αποτελεσματική εξάλειψη των πιθανών παγίδων, μπορεί να ελαχιστοποιηθούν οι μικρότεροι ή μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τα παιδιά²², κάτι που και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επισημαίνει.</span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Σ. Αντωνιάδης Κ. Πολυζώη Ε. Μακρογκίκα Ε. Διονυσοπούλου Τ. Σιδηροπούλου Ν.Τσαούλα Μ.Ζερβά</span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL"><br /></span></div>
<div><span style="font-size: small;" lang="EL" xml:lang="EL">Πηγή: Επιστημονικό περιοδικό της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Σύνταξης Γεώργιος Π. Χρούσος Παιδίατρος</span></div>