Συνδυασμοί τροφών που προκαλούν αλλεργίες στο παιδί

15/12/2014
Ομάδα Σύνταξης
Παιδιατρική

Τα αλλεργικά νοσήματα συμπεριλαμβανομένου και του άσθματος έχουν αυξηθεί παγκοσμίως τις τελευταίες δεκαετίες και αποτελούν τα συχνότερα χρόνια νοσήματα στα παιδιά. Ο όρος «τροφική αλλεργία» περιλαμβάνει τις τροφικές αντιδράσεις οι οποίες προκαλούνται μέσω ανοσολογικού μηχανισμού. 
Η επιστημονική ομάδα του κυρίου Γιώργου Χρούσου, Καθηγητή και Διευθυντή της Α' Παιδιατρικής Κλινικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, μας εξηγεί όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε. <a class="no-eff img-link lightbox" href="/uploads/2013/01/xroussos1.jpg"><img class="alignnone size-thumbnail wp-image-10289" title="xroussos" src="/uploads/2013/01/xroussos1-150×150.jpg" alt="" width="150" height="150" /></a> Γιώργος Χρούσος, Καθηγητής Παιδιατρικής
Ο επιπολασμός της τροφικής αλλεργίας είναι υψηλότερος στα παιδιά παρά στους ενήλικες. Αναφέρεται ότι αντιστοιχεί στο ποσοστό του 5- 8% στις ηλικίες 0-3 χρονών και 3-4% περίπου στον γενικό πληθυσμό, ενώ το ποσοστό ατόμων που αυτοχαρακτηρίζονται αλλεργικά σε ένα η περισσότερα είδη τροφής μπορεί να φτάνει το 15-35%. Η τροφική αλλεργία αποτελεί επίκαιρο θέμα επιστημονικών ερευνών κατά την τελευταία δεκαετία. Οι συχνότερες αλλεργίες, κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής, είναι η αλλεργία στο γάλα της αγελάδας, στο αυγό και στους ξηρούς καρπούς. Το ψάρι και ο αρακάς, επίσης, μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στα αίτια αλλεργίας αλλά σπανιότερα. Τα άτομα που παρουσιάζουν τροφική αλλεργία σε ποσοστό άνω του 90% εμφανίζουν αλλεργία στο αυγό, στο γάλα, το ψάρι, τη σόγια, τα οστρακοειδή, τις αραχίδες (φυστίκι αράπικο), αλλά και τους άλλους ξηρούς καρπούς των δένδρων και το σιτάρι.
Οι μηχανισμοί μέσω των οποίων προκαλείται τροφική αντίδραση είναι πολλοί, εν μέρει άγνωστοι, ή και δύσκολα να αποσαφηνισθούν. Οι τροφικές αντιδράσεις διαχωρίζονται σε μη αλλεργικές και αλλεργικές. Η κληρονομική οικογενειακή προδιάθεση του ατόμου και προκλητικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες αποτελούν σημαντικά στοιχεία στην έκφραση της νόσου. Από τις μη αλλεργικές τροφικές αντιδράσεις οι πλέον γνωστές είναι εκείνες που οφείλονται σε έλλειψη ενζύμων, όπως η δυσανεξία στην λακτόζη από έλλειψη λακτάσης, ή αντιδράσεις σε βιολογικές αμίνες, όπως π.χ. στην Ισταμίνη. Η τροφική αΧλεργία περιλαμβάνει όλες τις αντιδράσεις υπερευαισθησίας που έχουν ανοσολογική προέλευση. Οι τροφικές αλλεργίες διαχωρίζονται στις IgE και στις μη-IgE μεσολαβούμενες αντιδράσεις. Οι πιο γνωστές και εκείνες που έχουν καλύτερα διερευ- νηθεί, είναι αυτές που βασίζονται στην σύνδεση αντισωμάτων ειδικής ανοσοσφαιρίνης Ε (IgE) με το αντιγόνο της τροφής (η αμέσου τύπου) και βραδέος τύπου. Η σύγχρονη αναθεωρημένη διάκριση των αντιδράσεων υπερευαισθητοποίησης αποτελεί σημαντικό σταθμό εξέλιξης της αλλεργιολογίας. Αφορά σε μηχανισμούς της αλλεργικής φλεγμονής, Th1/Th2 και άλλων τύπων ανοσοαπάντησης, ανάλογα με την παραγωγή κυτταροκινών από τα Τ-κύτταρα. Οι ατοπικές νόσοι χαρακτηρίζονται από Th2 κύτταροκινική παθολογία, με έμφαση εν μέρει στην υπόθεση της δυσλειτουργίας ενεργοποίησης των Τ- ρυθμιστικών κυττάρωνγια την εκδήλωση των διαφόρων τύπων αλλεργίας συμπεριλαμβανομένης και της τροφικής αλλεργίας. Επέκταση των γνώσεων και κατανόηση των μηχανισμών της αλλεργικής φλεγμονής θα βοηθήσει ώστε να βελτιωθεί τόσο η διάγνωση, όσο και η αντιμετώπιση των αλλεργικών νοσημάτων προς όφελος των ασθενών.
Όλες οι τροφές που περιέχουν πρωτεΐνες, ενδέχεται να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις.
Η τροφική αλλεργία συνήθως αφορά αντιδράσεις σε ένα ή δυο είδη τροφών και σπανιότερα σε τρία ή περισσότερα είδη.
Οι διασταυρούμενες αλλεργίες παρατηρούνται σε ασθενείς με αλλεργία π.χ. στην γύρη φυτών οι οποίοι παρουσιάζουν αλλεργικά συμπτώματα κατά την βρώση ωμών φρούτων, λαχανικών. Οι εκδηλώσεις αυτές οφείλονται σε lgE-μεσολαβούμενη αλλεργική αντίδραση. Εμφανίζονται συνήθως μετά την ηλικία των 3-4 ετών, αλλά συνηθέστερα υποχωρούν
κατά την διάρκεια της πρώτης σχολικής ηλικίας. Εξαίρεση, αποτελούν οι αλλεργίες στους ξηρούς καρπούς και τα θαλασσινά, οι οποίες δυνατόν να επιμένουν μέχρι την ενήλικη ζωή.
Διασταυρούμενες αλλεργικές αντιδράσεις παρατηρούνται ως ακολούθως:
Φυσικό λάτεξ (Natural latex rubber) με: κάστανο, avocado, ακτινίδιο, σέλινο, μπανάνα κ.λπ.
Γύρη λεύκας με: μήλο, αχλάδι, βερίκοκο, ακτινίδιο, κεράσι κ.λπ.
Ξηροί καρποί δένδρων με: γύρη δένδρων Ακάρι της σκόνης με (House dust mite): σαλιγκάρια Αυγό με: Ασπράδι, κρόκο, λυσοζύμη, ωοαλβουμίνη (ovalbumin), ovomucoid, αναπνεόμενα αλλεργιογόνα από διάφορα πουλιά Μήλα με: πατάτες, καρότα, γύρη λεύκας Αρακάς με: Καρπούς σόγιας, φασόλια, αραχίδες, φακές, μάραθο
Ροδάκινο με: Βερίκοκο, δαμάσκηνο, μπανάνα Καρότα με: Σέλινο, γλυκάνισο, μήλα, πατάτες, σίκαλη, σιτάρι, ανανά, γύρη λεύκας Σκόρδο με: Κρεμμύδι, σπαράγγι Σιτάρι με: Αλεύρι, σίκαλη, βρώμη, κουάκερ, καλαμπόκι, ρύζι, γύρη αγρωστωδών Μέλι: ΠΡΟΣΟΧΗ! Μόλυνση με γύρη,
Να σημειωθεί ότι πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στο μέλι, διότι ενδέχεται να περιέχει και διάφορα αεροαλλεργιογόνα
Συμπτώματα και κλινικά ευρήματα
Στα αλλεργικά νοσήματα περιλαμβάνονται συμπτώματα μέσω IgE-mediated ανοσοαπάντησης, Άμεσης υπερευαισθησίας ή Οξείας Φάσης της αλλεργικής αντίδρασης, Βραδείας υπερευαισθησίας, ή μικτής που δυνατόν να εκδηλώνονται με συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα: όπως π.χ. άσθμα, από το δέρμα: όπως π.χ. κνησμός, κνιδωτικό εξάνθημα, έκζεμα, συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα: όπως π.χ. έμετοι, διαρρο- ϊκές κενώσεις, κολικοί, κοιλιακό άλγος, αιματηρές κενώσεις, κ.λπ, συμπτώματα από τους οφθαλμούς και το κυκλοφορικό.
Στις αντιδράσεις βραδείας υπερευαισθησίας ανήκουν γενικά το χρόνιο άσθμα, έκζεμα, επιδείνωση εκζέματος, συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα, καθώς και καθυστέρηση ανάπτυξης (ύφους και βάρους), που μπορούν να παρατηρούνται ιδιαίτερα συχνά. Θεωρείται όμως σημαντικό ότι για το έκζεμα δεν ευθύνεται πάντα η τροφική αλλερ-