Πρωτότοκα παιδιά: Τι πρέπει να προσέχετε οι γονείς

22/12/2014
Ομάδα Σύνταξης
Οικογένεια

<a name="bookmark020"></a> Το πρώτο παιδί στην οικογένεια
Αδιάφορο σε ποιά σειρά έχει γεννηθεί ένα παιδί στην οικογένεια, τίθεται αντιμέτωπο με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που προκύπτουν από τη θέση του στη σειρά αυτή*. Δεν μπορεί να υπάρχει σειρά γέννησης παιδιού σε μια οικογένεια χωρίς επιβάρυνση και “χωρίς προβλήματα”, όποια κι αν είναι αυτή. Το πρωτότοκο παιδί πρέπει ν’ αντιμετωπίσει το άγχος του και το θυμό του μετά τον ερχομό του δεύτερου. Ανάλογα με την ηλικία του πρωτότοκου (κατά τον ερχομό του δεύτερου), αυτές οι διαδικασίες προχωρούν ασυνείδητα, υποσυνείδητα ή ακόμα και συνειδητά. Πρώτ’ απ’ όλα, το πρώτο παιδί αρχίζει και αναρωτιέται γιατί οι γονείς του θέλουν και δεύτερο παιδί. Δεν τους φτάνει πια αυτό;Έχει μήπως κάτι κακό πάνω του; Έπειτα εμφανίζεται το άγχος αν θ’ αγαπούν τ’ αδερφάκι του περισσότερο από το ίδιο.Έτσι νομίζει, πάντως: “Η μαμά πρέπει να πάει στο μαιευτήριο και να το παραμελήσει αυτό. Κι ο μπαμπάς πάει κι αυτός εκεί για να ’ναι μαζί της σ’ αυτή τη σημαντική γι’ αυτούς στιγμή της γέννησης”.
Είναι πολύ βοηθητικό για το πρωτότοκο να του επιτραπεί να επισκέπτεται τη μητέρα συχνά, ώστε να μη νιώθει αποκομμένο, και να έρθει σε επαφή με το νεογέννητο αδερφάκι του. Οι γονείς θ’ αναλάβουν αυτή τη φροντίδα τις πρώτες εβδομάδες: Να θεμελιώσουν μια σχέση ανάμεσα στα αδέρφια — να τους δώσουν, δηλαδή, τη δυνατότητα να γνωριστούν. Το πρώτο παιδί θα ζηλεύει πάντα -ακόμα κι αν εμείς δεν το βλέπουμε- και θα είναι θυμωμένο με το μωρό. Αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά, και οι γονείς θα πρέπει να δώσουν στο πρωτότοκο να το καταλάβει και να το αποδεχτεί αυτό το συναίσθημα (της ζήλιας) και να μην έχει καθόλου ενοχές. Τα παιδιά μπορούν να έχουν έτσι μια σημαντική εμπειρία, να καταλάβουν δηλαδή πόσο μπορεί να τα βοηθήσει η φαντασία – όχι όμως και να την μετατρέψουμε αμέσως σε πράξη, δηλαδή, για παράδειγμα, να ξαναγυρίσουμε το μωρό στο μαιευτήριο (επειδή αυτό ζητάει, συνήθως, το πρωτότοκο).
Σε μια τέτοια φαντασίωση του πρωτότοκου -που την ακούμε συχνά- η μητέρα μπορεί ν’ απαντήσει ειλικρινά: “Δεν μπορώ, βέβαια, να δώσω πίσω την αδερφούλα σου – την αγαπώ τόσο πολύ όσο κι εσένα. Κι εσένα δεν θα σε έδινα ποτέ πίσω”. Μια παρόμοια θέση της μητέρας βοηθά το παιδί με δύο τρόπους. Πρώτον, μαθαίνει ότι εξακολουθεί να είναι αγαπητό και επιθυμητό. Δεύτερον, δεν το υποτιμάει με μια απάντηση που θα το φόρτωνε μ’ ένα ηθικό χρέος, όταν αυτό εκφράζει τη ζήλια του. Για παράδειγμα, δεν θα έπρεπε να του πει: “Κάτι τέτοιο δεν θα έπρεπε να το σκεφτείς”. Αν ενεργήσει έτσι, μεταδίδει στο παιδί ότι αυτές οι ιδέες και τα συναισθήματά του είναι λάθος ή ανεπίτρεπτα, κι έτσι του ενισχύει ιην ανησυχία ότι δεν το αγαπούν, ή ότι το αγαπούν λιγότερο απ’ ό,τι πριν.
Οιαν δίνουμε στα πρωτότοκο να καταλάβουν -πριν ακόμα γεννηθεί το δεύτερο ότιη αγάπη των γονιών τους δεν χάνεται με τίποτα και για κανένα παιδί, όσες συγκρούσεις κι αν μεσολαβήσουν, τότε τα αδέρφια έχουν πολλές πιθανότητες να δημιουργήσουν μεταξύ τους μια σχέση δυνατή, γεμάτη σεβασμό και αλληλοκατανόηση.