<p style="text-align: justify;">Μου κόβονται τα γόνατα! Ντροπή ή κοινωνική φοβία;</p>
<p style="text-align: justify;">Όλοι μας έχουμε περάσει στιγμές στις οποίες νιώσαμε τρακ πριν γνωρίσουμε ένα καινούργιο πρόσωπο ή που ανέβηκαν οι χτύποι της καρδιάς μας επειδή έπρεπε να μιλήσουμε μπροστά σε κόσμο. Όλοι μας έχουμε την ανάγκη να γίνουμε αποδεκτοί και φοβόμαστε την αποτυχία. Επίσης πολλοί άνθρωποι είναι γενικά ντροπαλοί, δυσκολεύονται να ανοιχτούν και να εκφραστούν και διστάζουν να πάρουν τον λόγο ή να βρεθούν στο επίκεντρο της προσοχής. Σε κάποιους όμως είναι τόσο μεγάλη αυτή η δυσκολία, που αρχίζουν να αποφεύγουν τις κοινωνικές εκδηλώσεις και απομονώνονται, σιωπούν, αποσύρονται κοινωνικά και υποφέρουν υπέρμετρα με κάθε κοινωνική συναναστροφή.</p>
<p style="text-align: justify;">Μια παθολογική διάσταση λοιπόν της χαμηλής αυτοεκτίμησης είναι αυτό που ονομάζουμε κοινωνική φοβία. Γενικά ο άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό ον, που επιδιώκει τη συναναστροφή με άλλους. Για μια μικρή μερίδα ανθρώπων όμως η επαφή με άλλους μπορεί να γίνει εστία φοβίας. Η φοβία είναι φόβος που παίρνει μεγάλες διαστάσεις δεν στηρίζεται στη λογική, αποτελεί αντικείμενο εμμονής και εμποδίζει ένα άτομο στην καθημερινότη-τά του. Η κοινωνική φοβία τώρα είναι μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο φοβάται διαρκώς ότι θα γίνει αντικείμενο παρατήρησης και κριτικής από τους γύρω του, ότι είναι το επίκεντρο της προοοχής και ότι τον σχολιάζουν όλοι ορνηιικά. Είναι jia ιδεοληψία που προκολι! ιδιαίτερο άγχος και ιπο^ιίνως και ιποφυγή των κοινωνικών ουνανοστροψων. Πρόκειται ουσία-πικά γιο μιο αγχώδη αντίδραση. Οπως το άγχος ικδηλώνεται μ τρία επίπεδα (σωματικό, νοητικό, συμπεριφορά), έτσι και οι Εκδηλώσεις της κοινωνικής φοβίας «χτυπούν» ένα άτομο σε ουρά τα τρία επίπεδα:</p>
<p style="text-align: justify;">• Σωματικά συμπτώματα: ιδρώνουν τα χέρια, κοκκινίζουν τα μάγουλα σφίγγεται το στομάχι, κόβεται η αναπνοή, τρέμουν τα γόνατα, ανεβαίνουν οι σφυγμοί κτλ.</p>
<p style="text-align: justify;">• Νοητικα συμπτώματα: παράλογες σκέψεις στρεβλωμένη εντύπωση ότι όλοι τον παρακολουθούν και τον κριτικάρουν, επίμονη σκέψη ότι θα ρεζιλευτεί.</p>
<p style="text-align: justify;">• Συναισθηματικά συμπτώματα: το άτομο παραλύει συναισθηματικά, φοβάται, δειλιάζει, θέλει να απομονωθεί, νιώθει αμηχανία αγωνία «σφίξιμο».</p>
<p style="text-align: justify;">Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία βιώνουν καταστάσεις που τους προκαλούν αυτό το άγχος και έτσι μειώνεται δραματικά η ικανότητα για φυσιολογική ζωη. Η αποφυγή και η απομόνωση βραχυπρόθεσμα ανακουφίζουν από τα συμπτώματα άγχους αλλά σταδιακά ενισχύουν την αντίληψη ότι δεν μπορούν να τα καταφέρουν σε μελλοντικές κοινωνικές καταστάσεις και έτσι δημιουργείται ένα&lt; φαύλος κύκλος. Οι επιπτώσεις πλήττουν -πέρα από την κοι νωνική ζωή- και τις σχολικές (και αργότερα τις επάγγελμά τικές) επιδόσεις καθώς το άτομο που πάσχει δεν απόδιδε ικανοποιητικά σε δραστηριότητες που βοηθούν κάποιον να εξελιχθεί, όπως οι αξιολογήσεις, εξετάσεις, παρουσιάσεις ή συνεντεύξεις.</p>
<p style="text-align: justify;">Η κοινωνική φοβία μπορεί να σχετίζεται με μία μόνο έκφσν ση της κοινωνικής ζωής, όπως το να τρώμε μπροστά σε άλλους, το να μιλάμε μπροστά or άλλους, να απευθυνόμαστε σε άτομα με κύρος, να συστηνόμαστε κτλ. Μπορεί όμως να είναι και γενικότερη φοβία κατά την οποία το άτομο φοβάται τις αντιδρά σεις των άλλων σε μια πληθώρα περιστάσεων. Οπως και στη διαταραχή κρίσεων πανικού, χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι το στοιχείο της αναμονής. Δηλαδή περισσότερη δυσφορία προκαλείται από την αναμονή του ντροπιάσματος παρά από το ίδιο το ντρόπιασμα.</p>
<p style="text-align: justify;">Τι προκαλεί την κοινωνική φοβία; Στην παιδική ηλικία είναι συνηθισμένο τα παιδιά να περνούν από ένα στάδιο στο οποίο εμφανίζουν συνεσταλμένη στάση και ντρέπονται σε κάποιες κοινωνικές περιστάσεις (π.χ. μπροστά σε κάποιους μεγάλους, την πρώτη μέρα στο σχολείο κτλ.). Είναι μια φυσιολογική φάση που τις περισσότερες φορές ξεπερνιέται με την επίτευξη των νέων κοινωνικών δεξιοτήτων που κατακτά σταδιακα το παιδί. Μπορεί όμως η κοινωνική φοβία να ουνεχιοτεί και να εξελιχθεί κατά τη διάρκεια της εφηβείας και να συνοδεύσει το άτομο στην ενήλικη ζωή του. Μελέτες δείχνουν ότι η επικράτηση της κοινωνικής φοβίας οφείλεται σε τραυματικά γεγονότα που δεν αντιμετωπίστηκαν αποτελεσματικά (π.χ. ένα διαζύγιο στην οικογένεια) ή σε αποθάρρυνση από τους γονείς κατά τις κρίσιμες περιόδους κοινωνικοποίησης των παιδιών (π.χ. υπερπροστασία, κτητικότητα). Επίσης όπως και κάθε μορφή συμπεριφοράς έτσι και η κοινωνική συμπεριφορά αποτελεί σε μεγάλο  ποοοστό αποτίλεσμα μίμησης προτύπων: ένα παιδί που έχει έναν γονιό με συμπεριφορές κοινωνικής φοβίας είναι πολύ πιθανό να τις αντιγράψει και να τις αναπαραγάγει.</p>
<p style="text-align: justify;">Πως ξεπερνιέται η κοινωνική φοβία; Αν τα συμπτώματα είναι πολύ έντονα, τότε θα χρειαστεί η βοήθεια ειδικού ψυχικής υγείας (ενδεχομένως και φαρμακευτική αγωγή για την εξισορρόπηση των λειτουργιών του νευρικού συστήματος που ταράχτηκαν λογω του έντονου άγχους).</p>
<p style="text-align: justify;">Από την εκπαιδευτική συμβουλευτική ψυχολόγο Δρ. Καλλιόπη Εμμανουηλίδου. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο βιβλίο Γυρίζω σελίδα στη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Μεταίχμιο για την ευγενική παραχώρηση του υλικού. </p>