Η καινούργια ταινία παρουσιάζει τις περιπέτειες ενός κανονικού ανθρώπου που μεταμορφώνεται σε έναν αδίστακτο τραπεζίτη που υποδύεται ο  δημοφιλής Γάλλος κωμικός Γκαντ Ελμαλέχ. Σε ομιλία του, στη στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ο διάσημος σκηνοθέτης μίλησε για την ταινία του αλλά και για το σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα.

«Μαζεύουμε χρήματα από τους  φτωχούς που είναι πολλοί για να τα δίνουμε στους πλούσιους που είναι λίγοι».

Αυτή η κυνική φράση ενός στελέχους της Goldman Sacks ήταν η αφορμή για τον Κώστα Γαβρά να δημιουργήσει μια καινούργια ταινία που θα παρουσιαστεί την ερχόμενη βδομάδα: «ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ».

 “Οι τραπεζίτες είναι φαινομενικά γοητευτικοί άνθρωποι, εξαιρετικά μορφωμένοι”, μας είπε ο Κώστας Γαβράς την περασμένη Τρίτη. “Αλλά πίσω από αυτή τη γοητεία, τη μόρφωση και την καλλιέργεια, κρύβεται μια πολύ σκοτεινή πλευρά. Αυτή τη σκοτεινή περιοχή προσπάθησα να περιγράψω στην ταινία μου. Σήμερα ζούμε σε έναν άγριο καπιταλισμό και αυτοί οι άνθρωποι της οικονομικής εξουσίας ζουν σε έναν δικό τους, εντελώς απομονωμένο κόσμο, συνομιλούν όχι με ανθρώπους με σάρκα και οστά, αλλά με εικόνες σε μια ψηφιακή οθόνη… Ο τραπεζίτης είναι  ένας Ρομπέν των Δασών από την ανάποδη, κλέβει τους φτωχούς…”.

Το κοινό που έδειξε μεγάλη ανταπόκριση για την εκδήλωση, έθεσε τα δικά του ερωτήματα στα οποία και απάντησε ο σκηνοθέτης.  «Ζούμε τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο» είπε ο Κώστας Γαβράς, «έναν οικονομικό πόλεμο, που είναι ταυτόχρονα παντού και συγχρόνως λειτουργεί ως εμφύλιος μέσα στις κοινωνίες.

 

«Ζούμε σ’ έναν άγριο καπιταλισμό, οι πλούσιοι γίνονται ολοένα και πλουσιότεροι, γυρίσαμε πάρα πολλά χρόνια πίσω. Οι βασικές αρχές που ίσχυαν στις κοινωνίες μας έχουν αλλάξει και κυρίως έχει παραμεριστεί η ηθική. Αυτό που κυριαρχεί σήμερα είναι η προσωπική επιτυχία, χωρίς κανέναν φραγμό, χωρίς περιορισμούς. Κάθε είδος ηθικής περνάει μέσα από το εγώ και καθορίζεται από το χρήμα».

Τι είναι πολιτικός κινηματογράφος; Ρωτήθηκε…

«Για να απαντήσουμε στο ερώτημα τι είναι πολιτικός κινηματογράφος, πρέπει πρώτα να ορίσουμε τι είναι η πολιτική. Κατά τη γνώμη μου, πολιτική είναι ό,τι κάνει ο καθένας από εμάς κάθε μέρα, καθώς όλοι μας διαθέτουμε μια εξουσία (pouvoir) απέναντι στους άλλους, γύρω μας. Το πώς τη χρησιμοποιούμε, είναι πολιτική. Και φυσικά αυτοί που είναι πιο πάνω απ’ όλους στην κοινωνία έχουν τη μεγαλύτερη εξουσία και την ασκούν σε όλους, ακόμη και διαστρεβλώνοντας τις έννοιες.

Για παράδειγμα, στη Γαλλία, οι ομαδικές απολύσεις στις μεγάλες επιχειρήσεις και στους δημόσιους οργανισμούς γίνονται υπό τον τίτλο του ‘κοινωνικού προγραμματισμού’ (plans sociaux). Έτσι, εμφανίζεται το θέμα στις τηλεοράσεις, στις εφημερίδες, παντού. Η λέξη ‘απολύσεις’ δεν υπάρχει πουθενά. Μιλούν λες και κάνουν κάποιο δώρο σε αυτούς τους ανθρώπους που τους αφήνουν χωρίς δουλειά».

 Μπορεί μια ταινία δώσει λύσεις; Όχι, απάντησε:

«Tη λύση στα τεράστια προβλήματα, δεν θα τη δώσει μια ταινία. Δεν είναι αυτός ο ρόλος ούτε του κινηματογράφου ούτε του σκηνοθέτη.Ο κινηματογράφος δεν είναι Πανεπιστήμιο. Η λύση θα έρθει από τους ανθρώπους που ψηφίζουμε. Πρέπει να ξέρουμε ποιους διαλέγουμε και γιατί τους διαλέγουμε. Αυτό είναι το πρόβλημα. Και κυρίως είναι πρόβλημα ελληνικό, εδώ και πάρα πολλά χρόνια».

Ο Ελληνας δημιουργός του μίλησε και για τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ που πρόσφατα πήρε το ρωσικό διαβατήριο:  «Ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ είναι ο μεγαλύτερος ηθοποιός που έχουμε στη Γαλλία, ο πιο σπουδαίος εδώ και πολλά χρόνια, από την εποχή του Ζαν Γκαμπέν. Είχε πολλά προβλήματα στη ζωή του, από την παιδική του ηλικία, έχασε πριν από λίγα χρόνια και τον γιο του… Αυτή τη στιγμή όλοι έχουν στραφεί εναντίον του. Αλλά κάποια στιγμή θα ξαναγυρίσει στη Γαλλία, το θεωρώ βέβαιο. Τι θα κάνει στη Ρωσία;».

Στις 29 του μήνα ένα μεγάλο αφιέρωμα στη Ταινιοθήκη της Ελλάδος θα παρουσιάσει  το σύνολο σχεδόν του έργου του σκηνοθέτη, ένα αφιέρωμα πλαισιωμένο πάλι με συζητήσεις, ανοιχτές στο ευρύτερο κοινό.