<p style="text-align: justify;"><strong>Μια αληθινή εμπειρία ασθενούς όπως την αποτυπώνει ο Καθηγητής Ψυχιατρικής Πέτροε Σκαπινάκης </strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Η ζωή μου έχει γίνει ένα κουβάρι από καταναγκαστικούς μηχανισμούς. Είναι πια μαρτύριο. Κάθε λίγο θα πρέπει να επιβεβαιώνω και κάτι για να αισθάνομαι ασφαλής. 'Ομως, ακόμη κι αν μου επιβεβαιώνουν κάτι κάποιοι άλλοι, το μυαλό μου με "πιέζει" να "πιστέψω" πως δεν άκουσα καλά, ότι οι αισθήσεις μου με προδίδουν, ότι δεν γνωρίζω το αληθινό νόημα των λέξεων που ακούω. Ακόμα, μου περνά από το μυαλό ότι ο εγκέφαλός μου δεν επεξεργάζεται όπως πρέπει, τα στοιχεία που μου δίνονται κι ότι έχει υποστεί βλάβη. Στην προσπάθειά μου να νιώσω ότι κατάλαβα καλά ό,τι μου λένε, προσπαθώ να θυμηθώ επακριβώς ό,τι μου είπαν. Αυτό είναι δύσκολο να γίνει, "χάνω" κάποιες λέξεις και έτσι δεν είμαι σίγουρος για ό,τι ειπώθηκε*</em></strong><br /><br /><strong><em>Κι αν όντως έχω τρελαθεί ή χαζέψει, και κάνω πράγματα ανομολόγητα ή αντίθετα απ' ό,τι είναι παραδεκτό; Μέσα στη μανία μου να αποδεικνύω τα πάντα και καθώς η σκέψη μου έχει γίνει παράλογα περίπλοκη, έφτασα στο σημείο να αμφισβητώ ότι η γυναίκα μου είναι όντως γυναίκα μου. Αυτό μου φέρνει τεράστια ταραχή. Αν η γυναίκα μου είναι συγγενής μου και κάνω έρωτα μαζί της, θα κάνω αιμομειξία.</em></strong><br /><br /><em>* Τα λόγια που ειπώθηκαν ως φθόγγοι αναπαριστώνται ως γράμματα στη σωστή τους αντιστοιχία? Υπάρχει σωστή αντιστοίχιση γραμμάτων και φθόγγων; Σε τελική ανάλυση η ελληνική γλώσσα είναι τέλειο εκφραστικό όργανο. Οι σκέψεις μου είναι εξαντλητικές κάθε φορά που πρέπει να αποδεικνύω κάτι. Κολλάω στη διαδικασία αυτή σε γράμματα ή λέχειςή φράσεις, πρέπει να επιβεβαιώνω σημασίες σε λεξικά, πολλές φορές δεν με ικανοποιούν και τότε η αυτόματη σκέψη που μου δημιουργείται είναι ότι αφού δεν μπορώ να αποδείξω αυτό που θέλω, τότε ισχύει αυτό που δεν θέλω. Αλλιώς θα πρέπει να αποδείξω το αντίθετο πάλι. 'Ολα αυτά που αναφέρω, τα έδιωχνα εύκολα μέχρι πριν από ενάμιση μήνα, οπότε ένα γεγονός με έκανε να αμφιβάλλω για την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού με τον οποίο έδιωχνα αρνητικές ή σκέψεις σαν κι αυτές που παραπάνω αναφέρω.</em><br /><br /><strong><em>Ενιωσα τέτοια ταραχή για μια ομιλία την οποία έπρεπε να βγάλω στο σχολείο που δουλεύω, που παρ' ό,τι προσπαθούσα να διώχνω με τελετουργικό τρόπο τις αρνητικές σκέψεις που έκανα, αυτό ήταν αδύνατο. Δέκα μέρες άυπνος να προσπαθώ να επιβεβαιώσω: Αυτά που γράφω είναι σωστά; Μήπως δεν είναι για την καταλληλη περίσταση; Μήπως δεν είναι 26η Οκτωβρίου αλλά για άλλη μέρα (γι'αυτην την επέτειο επρόκειτο), μήπως αρχίζω να μιλάω ακαταλαβίστικα, μήπως ο εγκέφαλός μου δεν μεταφράζει σωστά τα όσα βλέπει; Η εκδήλωση έγινε με επιτυχία, αλλά και τότε άρχισαν οι αμφιβολίες: 'Ημουν εγώ εγώ στη γιορτή, ναι ή όχι; Θα έπερεπε να φανταστώ ακριβώς κάποιες σκηνές από την εκδήλωση για να βεβαιωθώ ότι ήμουν εκεί. Ετσι αρχισα να αμφιβάλλω αν ήμουν εκεί.</em></strong><br /><br /><strong><em>Ταυτόχρονα, καταναγκασμοί από το παρελθόν ξεπηδούσαν: Π.χ. ένα είδος "μαγικής σκέψης" που από παλιά το είχα: εάν κάποιο πρόβλημα το μυαλό μου έθετε, θα έπρεπε να βρει λύση, αλλιώς τίποτε δεν θα πήγαινε καλά. Με έπιασε μανία να θυμάμαι ονοματεπώνυμα, πρόσωπα, αριθμούς, αλλιώς τίποτε δεν θα πήγαινε καλά. Φυσικά αυτό με επηρέαζε στη σεξουαλική μου ζωή. Οσο ήμουν σε καλή ψυχολογική κατάσταση μπορούσα να διώχνω τελετουργικά τις κακές σκέψεις, αλλά τώρα ένιωθα ότι οι κακές σκέψεις δεν μπορούσαν να φύγουν γιατί "χάλασε" ο μηχανισμός με τον οποίο το κατάφερνα αυτό. Για να κάνω έρωτα θα έπρεπε τελετουργικά να διώχνω αυτές τις σκέψεις οι οποοίες όμως θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε. Αρχισε να εισχωρεί στο μυαλό μου η ιδέα πως μπορεί να χρειαστώ ψυχίατρο. Την ιδέα αυτή δεν μπορούσα να τη διώξω γιατί ήταν κάτι το πιθανόν κι έτσι, καμιά σκέψη δεν μπορούσα να διώξω. Τις σκέψεις τις "έδιωχνα" πάντα όλες μαζί, αλλιώς δεν έφευγε καμία. Αρχισαν λοιπόν όλες οι σκέψεις που "τελετουργικά" έδιωχνα, να με βομβαρδίζουν συνεχώς, και να πλέω σε ωκεανό από αμφιβιλίες και μαύρες σκέψεις. Οι περισσότερες είχαν σχέση με το σεξ, αλλά και άλλους τομείς της ζωής μου. Λες και πρσπαθούσαν αυτές οι σκέψεις να καταστρέψουν τον γάμο μου και τη δουλειά μου. Ηταν ό,τι πιο παράλογο υπήρχε (βλέπε και ανωτέρω).</em></strong><br /><br /><strong><em>Ο,τι δεν μπορούσα να αποδείξω, θα ίσχυε το αντίθετο. Ετσι το μυαλό μου μέσα σε όλη αυτήν την πίεση γεννούσε και γεννά "τερατουργήματα". Σωματικά ήμουν και είμαι ράκος. Το μυαλό μου προσπαθεί να με πείσει πως έχω παραισθήσεις. Π.χ. πως τάχα βλέποντας το πρόσωπο της γυναίκας μου αυτό να μεταμορφώνρται σε αυτό της αδελφής μου (βλέπε ανωτέρω: φόβος αιμομειξίας). Ακόμα προχθές καταπτοημένος από την κούραση κι ενώ είχα την εντύπωση πως μια συνάδελφος μπήκε σε ένα δωμάτιο άδειο, όταν βγήκε διαπίστωσα πως ήταν άλλη συνάδελφος. Αρχισε να εισβάλλει στο μυαλό μου η ιδέα μήπως τελικά άρχισα να έχω παραισθήσεις. Μια ακόμη παράλογη σκέψη που με βασανίζει και προέκυψε από όλους αυτούς τους μηχανισμούς είναι η εξής: ( ξέρω πως είναι παράλογη, αλλά με βασανίζει: υπάρχω ή όλα όσα ζω είναι παραίσθηση? Μήπως αρχίζω να "χανομαι" από την πραγματικότητα?). Ολη αυτή η κατάσταση με έχει οδηγήσει σε χαμηλότατη αυτοεκτίμηση και το υποσυνείδητό μου μου "πετά" εμπρός μου κάθε μέρα και μια καινούργια φοβία. Τα βράδια δεν ησυχάζω. Τη μια είναι ο φόβος μήπως μπω στην τάξη και μιλώ ακαταλαβίστικα ή φοβούμενος για κάτι τέτοιο, παραμείνω σιωπηλός και ρεζιλευτώ. Την άλλη κάτι διαφορετικό, εξίσου παράλογο και εξωφρενικό. Σήμερα, το κουρασμένο μου υποσυνείδητο "ξέβρασε" έναν άλλο φόβο: μήπως μπερδεύω τα φανάρια στον δρόμο, μήπως έχω αμφιβολία για το τι σημαίνει το πράσινο και το κόκκινο φανάρι και γίνω πρόξενος ατυχήματος. Πρέπει να τη διώξω αυτή τη σκέψη γιατί θα μου δημιουργήσει πρόβλημα. Φανταστείτε, εξαιτίας αυτού του φόβου να μην μπορώ να μετακινηθώ.</em></strong><br /><br /><strong><em>Ακόμα και τα φάρμακα που θα μου δώσετε πιθανότατα το μυαλό μου πάει να "υπονομεύσει". Anafranil και Seroxat είναι πιθανό να δημιουργήσουν σεξουαλική "πτώση" και παθολογική εκσπερμάτιση. Κι εγώ αυτά ειναι τα μόνα που δεν θέλω. Στο μεταξύ, όσο διαβάζω τις παρενέργειές τους (μου είχαν συνταγογραφηθεί για άλλη ιδεοψυχαναγκαστική κρίση που είχα) τόσο θα πρέπει να να αποδεικνύω ότι δεν θα συμβούν τέρατα. Τρομοκρατούμαι όταν διαβάζω λέξεις και εκφράσεις όπως"διαταραχές", "παθολογική εκσπερμάτιση", "μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας" και θα πρέπει στο μυαλό μου μέσα να γίνει ολόκληρος αγώνας για να μην πιστέψω πως κάτι τρομερό θα συμβεί.</em></strong><br /><br /><strong><em>Αν δεν αποδείξω στο μυαλό μου το αντίθετο, τότε θα υποφέρω γιατί το μυαλό μου θα πιέσει να πιστέψω πως ό,τι πιο ασχημο μπορεί να συμβεί. Ετσι, μέσα στο μυαλό μου θα γίνει αποδεκτό το χειρότερο δυνατό ενδεχόμενο, που μπορεί να είναι ό,τι πιο παράλογο "βγάλει" το μυαλό μου. Κι έτσι όπως θα είναι η ψυχολογική μου κατάσταση, θα είναι δύσκολο να νικήσω τέτοιες σκέψεις.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><br /><strong><em>Κι άλλο παράδειγμα καταναγκαστικής σκέψης: "Οι λέξεις, τα γράμματα, οι φράσεις έχουν άμεση σχέση με αυτά τα οποία περιγράφουν. Εάν κάτι σε αυτά (λέξεις, γράμματα, φράσεις) δεν πάει καλά, τότε θα πρέπει να να αποδειχθεί ότι δεν έχουν επηρεαστεί τα πράγματα τα οποία περιγράφουν". Αλλιώς κάτι δεν θα πάει καλά με αυτά. Π.χ. Εάν κάτι δεν μπορώ να εξηγήσω πάνω στην έννοια σεξ, κάτι κακό θα μου συμβεί στον τομέα αυτό. Αλλιώς θα πρέπει μα αποδείξω ότι δεν θα μου συμβεί κάτι κακό. &gt; Περίπλοκες διαδικασίες, σκέψεις, καταναγκασμοί, σύγχυση &gt; Αρα τίποτε δεν θα πάει καλά στον τομέα αυτό.</em></strong><br /><br /><strong><em>Επίσης, οποιοδήποτε θέμα κι αν με απασχολούσε με την παραπάνω διαδικασία απειλούσε τον τομέα τον συγκεκριμένο που ανέφερα (σεξ) ή τον τομέα της εργασίας. (Μαγικός τρόπος σκέψης που ανέφερα). Εχω φτιάξει έναν άκαμπτο, περιχαρακωμένο τρόπο σκέψης, που είναι δύσκολο να ξεφύγω από αυτόν κι έχω υπονομεύσει χωρίς να το θέλω κάθε απόπειρα διαφυγής από αυτόν.</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή</em></strong></p>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span>Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΙΨΔ προσπαθούν να εξουδετερώσουν το άγχος που συνδέεται με τις ιδεοληψίες τους με διάφορες επαναληπτικές και επίμονες πράξεις/συμπεριφορές που ονομάζονται ψυχαναγκασμοί ή καταναγκασμοί. Οι ψυχαναγκασμοί ποτέ δεν προκαλούν από μόνοι τους ευχαρίστηση (όπως π.χ. συμβαίνει όταν ο χαρτοπαίκτης παίζει χαρτιά). Το άτομο όμως νιώθει αναγκασμένο να κάνει την ψυχαναγκαστική πράξη γιατί έτσι θα του φύγει το άγχος που του έχει προκαλέσει η ιδεοληψία. Χαρακτηριστικά οι καταναγκασμοί απαιτούν πολύ χρόνο πράγμα που τους διαχωρίζει από φυσιολογικές επαναληπτικές συμπεριφορές</span></div>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span>Συνήθως, συγκεκριμένοι τύποι ιδεοληψιών ακολουθούνται από συγκεγκριμένου τύπου ψυχαναγκασμούς. Έτσι οι ιδεοληψίες μόλυνσης συνήθως συνοδεύονται από ψυχαναγκαστικό πλύσιμο π.χ. των χεριών. Αυτό μπορεί να πάιρνει τόση διάρκεια που το άτομο να παθαίνει τοξικές δερματίτιδες και τα χέρια του να είναι κόκκινα και ερεθισμένα. Οι ιδεοληψίες αμφιβολίας συνοδεύονται από ψυχαναγκασμούς ελέγχου. Έτσι το άτομο ελέγχει εάν έκλεισε το μάτι, τον θερμοσίφωνα, σε αντίθεση όμως με τον φυσιολογικό έλεγχο, ο ψυχαναγκαστικός έλεγχος παίρνει πολύ χρόνο, π.χ. το άτομο μπορεί να 'χρειάζεται' να ελέγξει 100 φορές ότι έκλεισε την πόρτα πρίν φύγει. Άλλοι συχνοί ψυχαναγκασμοί είναι οι εξής: μέτρημα (που πολλές φορές συνοδεύει άλλους καταναγκασμούς όπως το πλύσιμο των χεριών), επανάληψη συγκεκριμένων λέξεων ή φράσεων, συχνές ερωτήσεις επιβεβαίωσης προς τους άλλους ή ανάγκη για εξομολόγηση, ψυχαναγκασμοί τάξης και συμμετρίας, η ψυχαναγκαστική φύλαξη άχρηστων αντικειμένων κ.λ.π. Κάποιοι πάσχοντες από ΙΨΔ έχουν έναν συγκεκριμένο τύπο καταναγκασμού. Άλλοι όμως έχουν πολλαπλούς καταναγκασμούς που μπορεί να εναλλάσσονται με την πάροδο του χρόνου.</span></div>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span>Κοινό στοιχείο όλων των ψυχαναγκασμών είναι ότι η σύνδεσή τους με την ιδεοληψία που υποτίθεται ότι προσπαθούν να εξουδετερώσουν είναι πολύ χαλαρή. Έτσι, ένα άτομο μπορεί να έχει την ιδεοληψία 'Μπορεί να κόλλησα AIDS από την βρωμιά στο πάτωμα' και να απαντά στο άγχος αυτής της σκέψης με εντατικό πλύσιμο των χεριών, αν και γνωρίζει ότι ο ιός του AIDS ούτε κολλά από το πάτωμα ούτε φεύγει με το πλύσιμο. Επίσης, ο πάσχων από ΙΨΔ γνωρίζει ότι δεν χρειάζεται να ελέγξει 100 φορές τον θερμοσίφωνα, νιώθει αναγκασμένος όμως να το κάνει γιατί αλλιώς πιστεύει ότι δεν θα του φύγει το άγχος.</span></div>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span>Οι πάσχοντες έχουν πλήρη αίσθηση της πραγματικότητας, γνωρίζουν την ματαιότητα αυτών που σκέφτονται και κάνουν είναι όμως παγιδευμένοι στα δίχτυα μιάς αρρώστιας που σε πολλές περπτώσεις δεν γνωρίζουν ούτε την ύπαρξή της.</span></div>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span>Αντίσταση: Οπως αναφέρθηκε οι περισσότεροι πάσχοντες από ΙΨΔ προσπαθούν να αντισταθούν στις σκέψεις τους και να τις απομακρύνουν από το μυαλό τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τους καταναγκασμούς στους οποίους προσπαθούν να μην ενδώσουν. Αρκετοί είναι σε θέση να ελέγχουν τα συμπτώματά τους κατά τις ώρες της δουλειάς τους ή το σχολείο, ή όταν είναι έξω από το σπίτι. Αλλά με την πάροδο των μηνών και των ετών η αντίσταση μπορεί να μειώνεται και όταν συμβαίνει αυτό η ΙΨΔ μπορεί να γινεται πιό εμφανής και πιό σοβαρή. Σε σοβαρές περιπτώσεις που ευτυχώς είναι λίγες η κατανάλωση χρόνου στις καταναγκαστικές πράξεις μπορεί να είναι τόσο μεγάλη που ο πάσχων δεν μπορεί να συνεχίσει τις άλλες του δραστηριότητες.</span></div>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span>Ντροπή και Μυστικότητα: Οι πάσχοντες από ΙΨΔ συχνά προσπαθούν να αποκρύψουν την διαταραχή τους αντί να αναζητήσουν θεραπεία. Αρκετές φορές έτσι κατορθώνουν με επιτυχία να κρύψουν τα συμπτώματά τους από την οικογένειά τους, τους φίλους τους ή τους συναδέλφους τους. Μια ατυχής συνέπεια αυτής της μυστικότητας είναι και το γεγονός ότι πολλοί πάσχοντες δεν παίρνουν την κατάλληλη ιατρική βοήθεια παρά αφού περάσουν πολλά χρόνια από την έναρξη της διαταραχής. Μέχρι τότε μπορεί να έχουν προσαρμόσει την ζωή τους έτσι ώστε να είναι συμβατή με την αρρώστια τους, πληρώνοντας όμως το τίμημα της χαμηλής ποιότητας και των περιορισμών.</span></div>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;" dir="ltr"><span>Χρονιότητα: Η ΙΨΔ συνήθως κρατάει χρόνια, ακόμη και δεκαετίες. Τα συμπτώματα μπορεί να υφεθούν από περίοδο σε περίοδο, και μπορέι να υπάρχουν μεγάλες χρονικές περίοδοι που τα συμπτώματα να είναι πολύ ήπια. Παραμένει ωστόσο το γεγονός ότι η ΙΨΔ είναι μιά χρόνια διαταραχή.</span></div>
<div style="text-align: justify;"><span><br /></span></div>
<p style="text-align: justify;"><em><br /></em></p>