Ο κ. Ιωάννης Δατσέρης, χειρουργός Οφθαλμίατρος, εξηγεί τι είναι η ωχρά κηλίδα και πως η βλάβη της μπορεί να έχει βαριές επιπτώσεις στην όρασή μας.

Τι είναι η ωχρά κηλίδα του ματιού;

Είναι η περιοχή που βρίσκεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς και ευθύνεται για την οξεία κεντρική όραση, που χρειάζεται στην οδήγηση ή το διάβασμα. Όταν η ωχρά κηλίδα προσβάλλεται, η κεντρική όραση θολώνει και σιγά σιγά ο ασθενής οδηγείται σε μη αναστρέψιμη απώλειά της στο ένα ή και στα δυο μάτια.

Μάλιστα, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι η πρώτη αιτία απώλειας της κεντρικής όρασης.

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται αυτή η βλάβη;

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

• Οι ευθείες γραμμές φαίνονται κυματιστές

• Μερικά γράμματα λείπουν κατά την ανάγνωση

• Μειώνεται η ικανότητα διάκρισης των χρωμάτων

• Δυσκολεύεται η όραση στο ημίφως και το σκοτάδι

Τι την προκαλεί;

Η βλάβη στην ωχρά προξενείται από περίσσεια ελεύθερων ριζών, προϊόντων μεταβολισμού, που προσβάλλουν τα κυτταρικά τοιχώματα και επιβαρύνουν σημαντικά το φακό και τον αμφιβληστροειδή.

Διακρίνεται σε δυο τύπους: Την ξηρά μορφή (μη- νεοαγγειακή) και την υγρή μορφή (νεοαγγειακή). Η ξηρά μορφή είναι πιο συχνή και απαντάται στο 85-90% των ασθενών και προκαλείται από τη γήρανση και λέπτυνση του ιστού της ωχράς, από συσσώρευση χρωστικών ή από συνδυασμό των δυο διαδικασιών. Η υγρή μορφή της νόσου συνήθως οδηγεί γρηγορότερα σε ακόμα σοβαρότερη απώλεια της όρασης.

Μπορεί να προληφθεί η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας;

Τα μάτια μας προστατεύονται ήδη από τις ελεύθερες ρίζες, με ένα φυσικό μηχανισμό άμυνας, τα αποκαλούμενα αντιοξειδωτικά, τα οποία προσλαμβάνονται από τη διατροφή μας. Σημαντικό είναι, καθώς μεγαλώνουμε, να φροντίζουμε τον οργανισμό μας, λαμβάνοντας σταθερά όλο και μεγαλύτερες ποσότητες απαραίτητων μικροθρεπτικών ουσιών.

Εκτός από την ανεπάρκεια των απαραίτητων αντιοξειδωτικών στην ωχρά κηλίδα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στους φυσικούς μηχανισμούς άμυνας του ματιού. Οι πιο σημαντικοί είναι : κάπνισμα, παχυσαρκία, έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, κληρονομικότητα, φύλο (οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες), υπέρταση, ανοιχτόχρωμη ίριδα.

Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με αντιοξειδωτικές ουσίες  έχουν προφυλακτική επίδραση , μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης. Οι ουσίες λουτεΐνη και ζεαξανθίνη είναι δυο προστατευτικά καροτινοειδή που βρίσκονται αποκλειστικά στην « κίτρινη χρωστική της ωχράς» και ευθύνονται για την πυκνότητά της. Η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με αντιοξειδωτικές ουσίες, λουτεΐνη και ζεαξανθίνη σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη και πλήρη δίαιτα, προστασία από το ηλιακό φως και υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, αποτελούν τη βάση της πρόληψης έναντι της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.

Πώς αντιμετωπίζεται η πάθηση;

Η προφύλαξη και η πρόληψη παίζουν  τον σημαντικότερο ρόλο,  αφού η πάθηση είναι μη αναστρέψιμη και η χαμένη όραση δεν μπορεί να αποκατασταθεί.

Ο ουσιαστικός  τρόπος αντιμετώπισης της πάθησης μετρά μόλις 12 χρόνια, ξεκίνησε το 2000 με τη φωτοδυναμική θεραπεία η οποία εκμεταλεύεται την ιδιότητα μιας δραστική ουσίας –verteporfin- που αφενός απορροφάται επιλεκτικά από τη νεοαγγειακή μεμβράνη και αφετέρου ενεργοποιείται με τη βοήθεια laser και παράγει τοξικές ενώσεις οι οποίες την καταστρέφουν.

Τα τελευταία  χρόνια υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις στην θεραπεία της πάθησης με τη χρήση  των αντιαγγειογενετικών ουσιών (anti-VEGF).