Κατάθλιψη: 4 πράγματα που αλλάζουν στο σώμα και την ψυχή

30/05/2016
Ομάδα Σύνταξης
Κατάθλιψη

Η λέξη κατάθλιψη χρησιμοποιείται με πολλές διαφορετικές σημασίες: από τη μία μεριά χρησιμοποιείται στην καθημερινή γλώσσα όταν κάποιος "νιώθει λυπημένος", "δεν έχει κέφι", "είναι μελαγχολικός" και από την άλλη μεριά χρησιμοποιείται με πιο ειδικό τρόπο για να περιγράψει το κλινικό σύνδρομο, την ψυχική διαταραχή που χρειάζεται θεραπεία.
 Αγγελική Μενεδιάτου, Ψυχολόγος, Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, Ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του ΔΣ του ΜΑΖΙ- Eλληνική Εταιρεία Διαταραχών διάθεσης
<img src="http://www.mazi.org.gr/images/stories/depression_3.jpg" alt="depression_3" width="278" height="181" /> 
Ο όρος κατάθλιψη όπως συχνά χρησιμοποιείται στην καθημερινή ζωή και γλώσσα είναι μια πανανθρώπινη εμπειρία και εκφράζει ένα βαθμό λύπης, θλίψης. Όλοι έχουμε αισθανθεί στη ζωή μας συναισθηματικές διακυμάνσεις που αφορούν δύο κυρίως συναισθήματα: την χαρά και την λύπη. Η λύπη ή θλίψη είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα και εκλύεται κάτω από ορισμένες ψυχοτραυματικές συνθήκες, όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, ο χωρισμός, η απώλεια της εργασίας, η διάψευση μιας σημαντικής προσδοκίας, η διακοπή μίας στενής φιλίας, η απώλεια αγαθών, η μη επίτευξη ενός στόχου κλπ. Οι φυσιολογικές αυτές αντιδράσεις δεν διαρκούν πολύ, δεν επηρεάζουν σημαντικά την γενική λειτουργικότητα του ατόμου, μεταβάλλονται εύκολα, συνήθως αυτοπεριορίζονται και το άτομο επιστρέφει σύντομα στους φυσιολογικούς ρυθμούς του. Η κατάθλιψη λοιπόν με την κοινή σημασία του όρου είναι μια άσχημη/κακή διάθεση, φυσιολογική απάντηση σε ένα ερέθισμα που εκλαμβάνεται από το άτομο ως απώλεια κάποιου σημαντικού πράγματος και δημιουργεί απογοήτευση.
 Ωστόσο, ο όρος κατάθλιψη όπως χρησιμοποιείται από τους ειδικούς ψυχικής υγείας περιγράφει μια σοβαρότερη κατάσταση, μια πάθηση που έχει σημαντικές επιπτώσεις, οι οποίες ενδέχεται να φτάσουν μέχρι την αυτοκτονία. Επειδή σε βιωματικό επίπεδο η (φυσιολογική) θλίψη και η (παθολογική) κατάθλιψη αποτελούν ποιοτικά παρεμφερείς συναισθηματικές εμπειρίες, υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη πως οφείλονται στις ίδιες αιτίες και υπόκεινται στους ίδιους (θεραπευτικούς) χειρισμούς: όμως, όταν η θλίψη αντί να μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου γίνεται πιο έντονη, διαρκεί περισσότερο από δύο εβδομάδες, επηρεάζει τόσο το σώμα όσο και τον ψυχισμό και τις φυσιολογικές δραστηριότητες του ατόμου (δουλειά, ύπνος, διατροφή, στενές σχέσεις), τότε είναι πιθανόν το άτομο να υποφέρει από καταθλιπτική διαταραχή και να χρειάζεται την βοήθεια κάποιου ειδικού για να την αντιμετωπίσει. Συμπερασματικά, αυτό που διαφοροποιεί την κατάθλιψη από την κακή διάθεση είναι η μεγάλη ένταση και η μακρά διάρκεια των αρνητικών αισθημάτων καθώς και το εύρος των συνοδών συμπτωμάτων. 
Η νόσος κατάθλιψη – η οποία ονομάζεται, επίσης, κλινική κατάθλιψη – είναι μια σοβαρή ασθένεια, όπου το καταθλιπτικό συναίσθημα γίνεται χρόνιο και αποκτά στην πραγματικότητα τη δική του ζωή. Εάν πάσχετε από κατάθλιψη, νιώθετε ότι δεν ελέγχετε πλέον τη διάθεση ή τα συναισθήματά σας. Η νόσος κατάθλιψη επηρεάζει όλους τους τομείς: 
<ul style="text-align: justify;">
<li>συναισθήματα</li>
<li>σκέψεις</li>
<li>συμπεριφορά</li>
<li>λειτουργία του σώματος</li>
</ul>
 Η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει. Τα επεισόδια που αναδύονται κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Μπορεί να εμφανιστεί ένα και μοναδικό επεισόδιο ή η νόσος να μεταπέσει σε χρόνια ή υποτροπιάζουσα μορφή. 
Με τα σύγχρονα θεραπευτικά μέσα η κατάθλιψη είναι μια νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, μόνο το 10-25% των ασθενών υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή. 
Η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια που αντιμετωπίζεται, αλλά αντιμετωπίζεται καλύτερα όταν αντιμετωπίζεται έγκαιρα.
<ul style="text-align: justify;">
<li>Ποια είναι τα συμπτώματα – κριτήρια για την διάγνωση της κατάθλιψης; </li>
</ul>
Το βασικό διαγνωστικό κριτήριο για την κατάθλιψη είναι η ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων Μείζονος Καταθλιπτικού Επεισοδίου. 
Μείζον Καταθλιπτικό Επεισόδιο υφίσταται όταν υπάρχουν τουλάχιστον 5 από τα παρακάτω συμπτώματα (εκ των οποίων οπωσδήποτε το 1 ή το 2): 1. καταθλιπτική διάθεση κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα. 2. έντονη μείωση ή απώλεια του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης σε όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες (που ευχαριστούσαν στο παρελθόν) κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα. 3. σημαντική απώλεια βάρους (χωρίς δίαιτα) ή αύξηση του βάρους (περισσότερο από 5% σε ένα μήνα) ή μείωση ή αύξηση της όρεξης σχεδόν κάθε μέρα. 4. αϋπνία ή υπερυπνία σχεδόν κάθε μέρα. 5. ψυχοκινητική διέγερση/ανησυχία ή επιβράδυνση σχεδόν κάθε μέρα (που την παρατηρούν οι άλλοι, όχι απλά υποκειμενικά αισθήματα διέγερσης ή επιβράδυνσης). 6. κόπωση ή απώλεια ενεργητικότητας σχεδόν κάθε μέρα. 7. αισθήματα – ιδέες αναξιότητας ή υπερβολικής ενοχής. 8. μειωμένη ικανότητα του ατόμου να σκεφτεί (βραδύτητα στη σκέψη) ή να συγκεντρωθεί (δυσκολία συγκέντρωσης) ή να πάρει αποφάσεις (αναποφασιστικότητα) σχεδόν κάθε μέρα. 9. υποτροπιάζουσες (επαναλαμβανόμενες) σκέψεις θανάτου ή υποτροπιάζον αυτοκτονικός ιδεασμός χωρίς σχέδιο ή απόπειρα αυτοκτονίας ή συγκεκριμένο σχέδιο αυτοκτονίας. 
Για να οριστικοποιηθεί η διάγνωση πρέπει τα συμπτώματα να είναι παρόντα συνεχώς για δεκαπέντε τουλάχιστον μέρες, να αντιπροσωπεύουν μια αλλαγή στην προηγούμενη λειτουργικότητα, να προκαλούν κλινικά σημαντική υποκειμενική ενόχληση ή έκπτωση στον κοινωνικό, επαγγελματικό ή άλλους σημαντικούς τομείς της λειτουργικότητας. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να μην αποτελούν αντίδραση πένθους σε μια απώλεια αγαπημένου προσώπου (εκτός και αν επιμένουν περισσότερο από δύο μήνες). Τέλος, θα πρέπει να αποκλεισθούν σωματικές νόσοι (π.χ. υποθυρεοειδισμός) ή η επίδραση κάποιων ουσιών ή φαρμάκων (π.χ. ουσία κατάχρησης, αντιυπερτασικά) που ενδέχεται να προκαλούν συμπτώματα κατάθλιψης. 
Η κατάθλιψη μπορεί να χαρακτηριστεί / προσδιοριστεί ως: - ήπια: τα συμπτώματα δεν είναι περισσότερα από τα μίνιμουμ που απαιτούνται και η έκπτωση της λειτουργικότητας είναι ελάχιστη - μέτρια: συμπτώματα και λειτουργική έκπτωση ανάμεσα στην ήπια και την σοβαρή κατάθλιψη - σοβαρή: αρκετά περισσότερα συμπτώματα από αυτά που απαιτούνται για την διάγνωση και έντονη έκπτωση της λειτουργικότητας