Πώς φανερώνουν τα παιδιά το άγχος τους για την κρίση;

Η σημερινή οικονομική κρίση αγγίζει συθέμελα το κοινωνικό το κοινωνικό σύστημα και αποδομεί αξίες, συνήθειες, ανάγκες και συναισθήματα. Εκτεταμένες μελέτες που δημοσιεύονται σε διεθνή ιατρικά έντυπα (Lancet, B.M.J, Nature) δίνουν αδιάσειστα στοιχεία για την καταστροφική επίδραση που έχουν η οικονομική κρίση με τη φτώχεια, την ανεργία, την ένταση, την κατάθλιψη στην υγεία και την φροντίδα των παιδιών.

Γράφει ο Παιδίατρος και Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νικόλαος Βουδούρης

Τα ευρήματα έχουν αρκετές ομοιότητες με στοιχεία άλλων χωρών που πέρασαν κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις. Διαπιστώνεται σημαντική απώλεια στην υγειονομική φροντίδα και κάλυψη και των πλέον απλών, όπως επισκέψεις στον παιδίατρο ή τον οδοντίατρο. Η παράλειψη εμβολιασμών και προληπτικών εξετάσεων. Η ματαίωση επεμβάσεων αποκατάστασης και χρόνιων θεραπειών.

Πώς βιώνει το παιδί την κρίση;

Κάθε ηλικία βιώνει με διαφορετικό τρόπο την ένταση και εκφράζει το άγχος της: Το παιδί προσχολικής ηλικίας με κυρίαρχα συμπτώματα πιπίλισμα δαχτύλου, νυχτερινή ενούρηση, η προσκόλληση στους γονείς, διαταραχές ύπνου, απώλεια όρεξης, φόβος για το σκοτάδι, παλινδρόμηση στη συμπεριφορά, απομάκρυνση από τους φίλους, αποχή από δραστηριότητες. Το παιδί σχολικής ηλικίας μπορεί να παρουσιάσει ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, προσκόλληση, εφιάλτες, αποφυγή του σχολείου, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης. Οι έφηβοι με υψηλό επίπεδο άγχους παρουσιάζουν διαταραχές στον ύπνο, στη διατροφή, αναστάτωση, περισσότερες συγκρούσεις, παράπονα για σωματικές διαταραχές, παραβατική συμπεριφορά, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της κρίσης στην οικογένεια;

Το μοντέλο της οικογένειας έχει αλλάξει. Οι σχέσεις γονιών- παιδιών αναδιαμορφώνονται. Τα παιδιά παραμελούνται ή υπερπροστατεύονται. Τα διαζύγια έχουν αυξηθεί (~30%), υπογεννητικότητα (1,2 παιδιά κατά μέσο όρο), μονογονεικες οικογένειες και άγαμες μητέρες αυξήθηκαν. Η κρίση φέρνει μεταβολές στη δομή της οικογένειας, σύγχυση ρόλων. Οι γονείς επαναπροσδιορίζουν τις ανάγκες αυτών και των παιδιών τους. Επίσης,  διαπιστώνεται αλλαγή συνηθειών, διατροφή, ένδυση, διασκέδαση, εκπαίδευση (σταματάνε φροντιστήρια ή ιδιωτικά σχολεία).

Οι διαπροσωπικές σχέσεις κλονίζονται. Ανατρέπεται ο τρόπος ζωής της οικογένειας με συνέπεια και των παιδιών χωρίς να μπορούν να το συνειδητοποιήσουν και εκφράζεται είτε με εσωστρέφεια που φτάνει στα όρια της κατάθλιψης είτε με έντονο θυμό και οργή που φτάνει στα όρια της παραβατικής συμπεριφοράς και εκρήξεων στο σχολείο, στο κέντρωσης, απομάκρυνση από τους φίλους, αποχή από τις δραστηριότητες.

Πώς πρέπει να αντιμετωπίζουν οι γονείς τα παιδιά μέσα στην κρίση;

1. Μπορούμε να κάνουμε μια συζήτηση με τα παιδιά και με απλά λόγια που αρμόζουν στην ηλικία τους, να τους εξηγήσουμε πως ακριβώς έχει η κατάσταση. Φυσικά δε φοβίζουμε τα παιδιά και προσπαθούμε να τους δώσουμε ελπίδα για το αύριο. Η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης καλό είναι να αποφεύγεται γιατί αυξάνει το στρες και την ανασφάλεια μας, συναισθήματα που μεταδίδουμε και στα παιδιά.

2. Ενημερώνουμε τα παιδιά για τυχόν αλλαγές που χρειάζονται στην οικογένεια. Είναι προτιμότερο απ’ το να αιφνιδιαστούν.

3. Επικοινωνία με τους εκπαιδευτικούς για τη κατανόηση της  συμπεριφοράς του παιδιού στο σχολείο. Είναι θεμιτό να ενθαρρύνονται  συζητήσεις στη τάξη.

4. Συμμετοχή των παιδιών σε  δράσεις αλληλεγγύης και κοινωνικής προσφοράς. Ενισχύεται η αυτοπεποίθηση και η αισιοδοξία (προσκοπισμός, ομάδες ζωγραφικής, αθλητικές δράσεις)

5. Ας οριοθετήσουμε τις  ανάγκες μας. Κάποιες από αυτές είναι πλασματικές και αποσκοπούν μόνο στην επίδειξη και την περιττή πολυτέλεια.

Η οικονομική κρίση, ίσως είναι μια ευκαιρία να μάθουμε στα παιδιά μας κάποιες αξίες όπως της αποταμίευσης αλλά και της βοήθειας που μπορούμε να προσφέρουμε και να δεχτούμε.

Στη ζωή εκτός από τα ευχάριστα υπάρχουν και τα δυσάρεστα και μαθαίνουμε να τα αντιμετωπίζουμε.

Η ευτυχία είναι το μόνο πράμα που διπλασιάζεται όταν το μοιράζεσαι!

Σχετικά άρθρα