<p style="text-align: justify;">Είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε το άγχος και τη φοβία ως έννοιες. Ουσιαστικά η φοβία είναι ένας τύπος άγχους. Πρόκειται για τον έντονο φόβο, που όμως είναι σχετικά μόνιμος, συγκεκριμένος και δεν έχει καμία λογική βάση. Είναι το συναίσθημα αναστάτωσης, που ακολουθεί την έκθεση σε ένα φοβικό αντικείμενο. Υπάρχουν αναρίθμητα είδη φοβίας, ανάλογα με το αντικείμενό της: αραχνοφοβία, κλειστοφοβία, υψοφοβία, φοβία ένεσης και θέας αίματος, κυνοφοβία, φοβία πτήσης, φοβία για καιρικά φαινόμενα, φοβία του σεισμού, κοινωνική φοβία, αγοραφοβία κτλ. Συνήθως το αντικείμενο της φοβίας είναι στην πραγματικότητα ακίνδυνο.</p>
<p style="text-align: justify;">Η φοβία δεν είναι ταυτόσημη με τον φόβο, γιατί έχει το χαρακτηριστικό ότι είναι παράλογη και προκαλεί πολύ έντονη αντίδραση (φωνές, εφίδρωση, ταχυκαρδία, τρόμο κτλ.).</p>
<p style="text-align: justify;">Από την εκπαιδευτική συμβουλευτική ψυχολόγο Δρ Καλλιόπη Εμμανουηλίδου </p>
<p style="text-align: justify;">Η φοβία γίνεται παθολογική, όταν αρχίζει να επηρεάζει τη ζωή του ανθρώπου σε σημαντικό βαθμό είτε λόγω της αντίδρασης που προκαλεί (π.χ. κρίση πανικού) είτε λόγω της μείωσης της λειτουργικότητας στη ζωή του (π.χ. απομόνωση, αποφυγή κοινωνικών εκδηλώσεων).</p>
<p style="text-align: justify;">Είναι χρήσιμο να φοβόμαστε; Μια λαϊκή ρήση υποστηρίζει ότι «Του γενναίου η μάνα κλαίει, του φοβισμένου χαίρεται», ενώ μια άλλη λέει: «Ο φόβος φυλάει τα έρμα». Αυτές οι εκφράσεις αποδίδουν το ότι το άγχος και ο φόβος είναι χρήσιμα συναισθήματα, το οποία έχουν ως κύρια λειτουργία την προστασία μας από κινδύ^ νους. Γενικά, όπως είδαμε, το άγχος είναι μια χρήσιμη λειτουργία, γιατί μας κινητοποιεί ώστε να αντιδράσουμε πιο γρήγορα απέναντι σε έναν κίνδυνο. Όμως το τι θα προκαλέσει τη φοβική αντίδράση είναι τελείως υποκειμενικό και συνήθως αβλαβές. Οπότε καταλήγουμε στο ότι, ενώ είναι χρήσιμο να λειτουργεί καλά το σύστημα συναγερμού μας, η δημιουργία παράλογων σκέψεων που προκαλούν έντονο φόβο προκαλεί προβλήματα δυσανάλογα με την πιθανότητα πραγματικού κινδύνου.</p>
<p style="text-align: justify;">Πώς δημιουργούνται οι φοβίες;</p>
<p style="text-align: justify;">Ενώ είμαστε εφοδιασμένοι βιολογικά με έναν μηχανισμό αντίδρασης, οι φοβίες είναι αποτέλεσμα μάθησης. Μια προηγούμενη τραυματική εμπειρία μας μας σοκάρει τόσο, που «καταγράφεται» ο τρόμος που νιώσαμε και δημιουργούμε τη φοβία για να αποφύγουμε την επανέκ-θεσή μας σε ένα παρεμφερές βίωμα. Πολλές φορές η φοβία δημιουργείται μέσα από αφηγήσεις άλλων (ακόμα και αν δεν τις θυμόμαστε σήμερα): αν μας έχουν μιλήσει για δυσάρεστες καταστάσεις τις οποίες βίωσαν με τόσο τρομαχτικό τρόπο, που να γινόμαστε φοβικοί. Απειλές και φοβέρες στην παιδική ηλικία («Φάε, γιατί θα έρθει ο γέρος να σε χτυπήσει», «Να είσαι καλό παιδί, γιατί θα σε φάει ο λύκος»), ακόμα και υπερβολική ευαισθησία μας σε διηγήσεις (π.χ. παραμύθια) μπορεί να αρκούν για να δημιουργήσουν φοβίες. Και ας μην ξεχνάμε τη δύναμη της μίμησης: αν είδαμε έναν άνθρωπο σημαντικό για μας να φοβάται κάτι, μιμούμαστε (ακόμα και χωρίς να το καταλάβουμε) τη συμπεριφορά του και ασυναίσθητα ή όχι αναπαράγουμε την ίδια συμπεριφορά!</p>
<p style="text-align: justify;">Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο βιβλίο ΓΥΡΙΖΩ ΣΕΛΙΔΑ ΣΤΟ ΑΓΧΟΣ – Εκδόσεις Μεταίχμιο </p>