<p style="text-align: justify;">Αναλύει ο Καθηγητής Ψυχιατρικής Πέτρος Σκαπινάκης </p>
<p style="text-align: justify;"><span><br /></span></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><em>Ο ΙΚ μου έγραψε:</em></strong><br /><strong><em>"<span class="swb"> Έκανα μια έρευνα στο ίντερνετ σχετικά με τη σύνδεση της τριχοτιλλομανίας και τα επίπεδα σεροτονίνης. Τριχοτιλλομανία έχω εδώ και 10 χρόνια και δυστυχώς δεν μπορώ να το σταματήσω. Όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο, και έβλεπα ότι πολλές παθήσεις του ανθρώπου είχαν γενετικά αίτια, αναρωτήθηκα εάν η δική μου πάθηση θα μπορούσε να απελευθερώσει από την ιδέα ότι είμαι μοναδικός και προβληματικός. Τελικά βρήκα πως είναι πολύ κοινή πάθηση και αυτό μου έδωσε περισσότερες ελπίδες να βρω μια λύση. Κάπου έπεσε στην προσοχή μου ότι τελευταίες έρευνες έχουν συνδέσει την μανία αυτή με τα επίπεδα σεροτονίνης του οργανισμού. Διαβάζοντας το φαινότυπο τον ατόμων που έχουν χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης βρήκα αρκετά στοιχεία της συμπεριφοράς μου και του χαρακτήρα μου. ΄Οπως ότι είμαι συνεχώς άκεφος, τίποτα δεν με γεμίζει, νευρικότητα κλπ, κλπ. Γνωρίζετ εάν υπάρχει assay/ τεστ για τον έλεγχο των επιπέδων της σεροτονίνης που θα μπορούσα να κάνω; Αν πιστεύεται πως χρειάζεται να μιλήσω σε γιατρό σε τί ειδικότητα θα πρέπει να απευθυνθώ;</span><span class="swb"><span class="swb">"</span></span></em></strong></p>
<hr />
<p style="text-align: justify;"><span class="swb">Η απάντησή μου:</span><br /><br /><span class="swb">Η τριχοτιλλομανία είναι μια συνήθεια </span><span class="swb">πραγματικά </span><span class="swb">πολύ βασανιστική. Φαίνεται ότι η συμπεριφορά αυτή έχει κοινά σημεία με τους καταναγκασμούς που συναντάμε στην Ιδεοψυχαναγκαστική και γι'αυτό κάποιοι την ταξινομούν στο ευρύτερο φάσμα των ιδεοψυχαναγκαστικών διαταραχών. </span><br /><span class="swb">Εν μέρει εκεί οφείλεται και η σύνδεσή της με την σεροτονίνη, διότι γνωρίζουμε ότι στην ιδεοψυχαναγκαστική υπάρχει δυσλειτουργία των κυκλωμάτων της σεροτονίνης και ίσως και άλλων νευρομεταβιβαστών, σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Πρόσεξε όμως ότι δεν μιλάμε για μείωση της συγκέντρωσης, αλλά για δυσλειτουργία κυκλώματος. </span><br /><span class="swb">Άρα δεν έχει νόημα να μετρήσουμε τα επίπεδα σεροτονίνης, δεν θα μας έδειχνε κάτι αυτό. Τα προβλήματα αυτά έχουν περισσότερο να κάνουν με τους υποδοχείς των ουσιών αυτών παρά με την συγκέντρωση της ουσίας στον εγκέφαλο. </span><br /><span class="swb">Επίσης, μια τέτοια μέτρηση μόνο ερευνητικό ενδιαφέρον θα είχε αφού ούτε για την διάγνωση χρειάζεται (αυτή είναι καθαρά κλινική), ούτε για την θεραπεία (αυτή βασίζεται πάντα στην εμπειρία, δηλαδή σε πειραματικές μελέτες ειδικής μεθοδολογίας που ονομάζονται τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές).</span><br /><br /><span class="swb">Το πρακτικό ερώτημα που ενδιαφέρει εσένα αλλά και χιλιάδες άλλους Έλληνες είναι τι θεραπεία υπάρχει και πόσο αποτελεσματική είναι αυτή.</span><br /><span class="swb">Παρακάτω δίνω μερικά links με κάποιες πειραματικές μελέτες που έχουν γίνει. Συνοπτικά, να αναφέρω ότι η μόνη θεραπεία που φαίνεται να δείχνει καλό αποτέλεσμα με συνέπεια στις περισσότερες (λίγες) έρευνες στηρίζεται στην συμπεριφορική θεραπεία και αναφέρεται με το όνομα <span>"Αντιστροφή Συνήθειας" (Habit Reversal)</span>. Στην ουσία αυτή η θεραπεία περιλαμβάνει ένα πρώτο στάδιο καταγραφής της συμπεριφοράς, συστηματικής παρατήρησης και αναγνώρισης και ένα δεύτερο στάδιο κατά το οποίο η καταναγκαστική συμπεριφορά εξουδετερώνεται με την αντικατάστασή της από μια άλλη λιγότερο βλαβερή συμπεριφορά που ανταγωνίζεται την παθολογική (π.χ. σφίξιμο της γροθιάς αντί τράβηγμα των μαλλιών). Η νέα αυτή συμπεριφορά ονομάζεται "Ανταγωνιστική Απάντηση" (Competing Response).<br />Η προσθήκη και κάποιων γνωσιακών τακτικών μπορεί να βοηθήσει ακόμη περισσότερο (π.χ με την αναγώριση και εξουδετέρωση των σκέψεων που προηγούνται της απόφασης να υποπέσει κανείς στην συμπεριφορά αυτή, αλλά και με την αντιμετώπιση της αμφιβολίας που έχει κάποιος για την δυνατότητά του να σταματήσει πραγματικά αυτή την συμπεριφορά – συνήθως αυτή η συνήθεια διαρκεί τόσα χρόνια που κανείς πιστεύει δογματικά ότι δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να μπορεί να την σταματήσει στο μέλλον, ότι δηλαδή είναι γραπτό του να την κάνει για πάντα).</span><br /><br /><span class="swb">Σχετικά με τα φάρμακα, η φλουοξετίνη (Ladose, Prozac) φαίνεται να μην λειτουργεί στις λίγες μελέτες ενώ σε μια μελέτη η σιταλοπράμη (της ίδιας κατηγορίας φάρμακο) είχε κάποια θετικά αποτελέσματα. Κατά την γνώμη μου <span>τα στοιχεία υπερ των φαρμάκων είναι πολύ αδύνατα</span> και έτσι δεν θα τα συνιστούσα, εκτός εάν συνυπάρχει κατάθλιψη (αρκετά συχνά). </span><br /><span class="swb"><br />Η συμπεριφορική ψυχοθεραπεία φαίνεται να είναι μονόδρομος.<br />Τώρα πού την κάνει κανείς είναι άλλο θέμα, αφού καλό θα ήταν να υπάρχει και μια μικρή εξειδίκευση στα συγκεκριμένα προβλήματα και όχι μόνο γενικά στην γνωσιακή – συμπεριφορική. Προσωπικά δεν γνωρίζω κάποιον που να έχει παρακολουθήσει σε κάποιο εξειδικευμένο κέντρο στο εξωτερικό την θεραπεία για αυτό το πρόβλημα. Πάντως ψυχίατροι ή κλινικοί ψυχολόγοι με εμπειρία στην συμπεριφορική σίγουρα θα μπορούν να βοηθήσουν. Αν τυχαίνει να είσαι φοιτητής στα Ιωάννινα ευχαρίστως να κάνουμε την προσπάθεια μαζί.</span></p>