Είναι η εγκυμοσύνη η πιο ευτυχισμένη περίοδος της γυναίκας;

Είμαι 28 ετών και διανύω τον πέμπτο μήνα της εγκυμοσύνης μου. Όλοι μου έλεγαν πώς θα είναι η πιο ευτυχισμένη περίοδος της ζωής μου. Η μητέρα μου, οι φίλες της μου περιέγραφαν πόσο όμορφη είναι η αναμονή του παιδιού, πόσο χαρούμενες ένιωθαν σε όλη τη διάρκειά της. Και όμως, στη δική μου περίπτωση τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Όσο περνάει ο καιρός η ψυχολογία μου γίνεται όλο και πιο άσχημη. Βλέπω να αλλάζει το σώμα μου και αισθάνομαι άσχημα. Η επιδερμίδα μου χάλασε, νιώθω πόνους στο στήθος, λαχανιάζω πιστεύω ότι σε λίγο καιρό δε θα αναγνωρίζω τον εαυτό μου. Ποτέ δεν ήμουν σε αυτή την κατάσταση. Κανείς δε με καταλαβαίνει. Όλοι μου λένε ότι δεν πρέπει να δίνω σημασία σε αυτά. “Όλα αυτά δεν έχουν καμία σημασία, μπρος στη χαρά που θα νιώσεις στον ερχομό του παιδιού σου…” Τον τελευταίο μήνα μάλιστα, άρχισα να νιώθω αλλαγές πολλές στη διάθεσή μου.   Στα καλά καθούμενα νιώθω ένταση, μου παρουσιάζονται πολλά νεύρα και άγχος. Σκέφτομαι, θα πάνε όλα καλά; Θα είναι υγιές το μωρό; Αρχίζω και φωνάζω για το παραμικρό. Τσακώνομαι με τον άντρα μου. Εκείνος καταλαβαίνει, κάνει υπομονή. Ευτυχώς. Θα αντέξει όμως; Άρχισα να σκέφτομαι ότι κάποια στιγμή θα ξεπεράσω το όριο, και θα έχω πρόβλημα στη σχέση μου. Είναι στιγμές που σκέφτομαι ότι αν ήμουν στη θέση του δε θα άντεχα. Και όμως, δε μπορώ να συγκρατήσω τον εαυτό μου”.

Ειρήνη- Θεσσαλονίκη

 Η εγκυμοσύνη αποτελεί ένα χρονικό διάστημα στη ζωή της γυναίκας που σίγουρα δεν μπορεί να συγκριθεί με άλλες φάσεις ζωής. Αφού συνειδητοποιηθεί η σύλληψη, το ζευγάρι εισέρχεται σε μια διαδικασία αλλεπάλληλων και ραγδαίων αλλαγών στις οποίες καλείται να προσαρμοστεί. Η προσαρμογή όμως αυτή δεν είναι πάντα εύκολη. Ας δούμε λοιπόν αρχικά τι συμβαίνει στην ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας που κυοφορεί.

Η συνεργάτιδά μας, εκπαιδευτική ψυχολόγος, Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, μας εξηγεί αναλυτικά.

Όπως συμβαίνει με πολλές άλλες καταστάσεις (γάμο, συμβίωση, φοιτητική ζωή κτλ.), έτσι και η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι εξιδανικευμένη από την κοινωνία και παρουσιάζεται συχνά ως η πιο ευτυχισμένη περίοδος στη ζωή της γυναίκας. Είναι όμως έτσι; Η κοινωνία οπωσδήποτε καλείται να εκφράσει έτσι το θαυμασμό της σε αυτό το συγκλονιστικό συμβάν που έχει να κάνει με τη σύλληψη, την ανάπτυξη και τη γέννηση ενός καινούριου οργανισμού. Επίσης οφείλει να εξιδανικεύσει την περίοδο της κύησης, για να μην τρομάξει τις γυναίκες- πώς αλλιώς θα εξασφαλιζόταν η διαιώνιση του είδους, αν όλες οι γυναίκες γνώριζαν με λεπτομέρειες τι ακριβώς θα τους συμβεί κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό; Πολλές γυναίκες λοιπόν μπορεί να βιώσουν συναισθήματα θυμού και απορίας: «γιατί δε μου τα είχαν πει όλα αυτά; Τελικά τόσο δύσκολο είναι;»

Η νέα έγκυος λοιπόν, αφού αρχίσει να ανακοινώνει το χαρμόσυνο γεγονός, βομβαρδίζεται από συμβουλές, απόψεις και συστάσεις. Όλα αυτά μπορεί να είναι και αντικρουόμενα μεταξύ τους και να της προκαλούν σύγχυση: κάνει ή δεν κάνει να κάθεται σταυροπόδι; Πότε μπορεί να βάψει τα μαλλιά της; Τι πρέπει να τρώει; Μάλιστα ακόμα και οι πληροφορίες που προέρχονται από άλλες εγκύους ή από μητέρες φαίνεται να έχουν αντιφάσεις. Πολλές φορές κιόλας οι γυναίκες που γέννησαν φαίνεται να έχουν ξεχάσει όσα τους συνέβησαν και να τα ελαχιστοποιούν σε σημασία- ίσως μπροστά στην τεράστια αλλαγή που φέρνει η γέννηση ενός βρέφους, οι ταλαιπωρίες της εγκυμοσύνης να τους φαντάζουν στη μνήμη τους ως πιο εύκολη φάση συγκριτικά. Είναι λοιπόν δύσκολο για τη νέα έγκυο να διατηρήσει την ψυχραιμία της και να κρατά τις έγκυρες και αξιόπιστες πληροφορίες, ενώ καλείται να βρει τρόπους να διαχειρίζεται την πληθώρα από συμβουλές- δε λείπουν μάλιστα οι συγκρούσεις, όταν κάποιοι της κάνουν παρατηρήσεις ή δεν την εμπιστεύονται σχετικά με την διαχείριση της κύησής της.

Aλλαγές στο σώμα και στη διάθεση- Κυκλοθυμία

Τα συμπτώματα της εγκυμοσύνης είναι πολλά και διάφορα και εμφανίζονται από την αρχή της σύλληψης ως τον τοκετό: ναυτίες, εμετοί, ίλιγγοι, αυξημένη σιελόρροια, διάρροιες, δυσκολίες στον ύπνο, όξυνση της όσφρησης, καούρες, αλλαγές στην επιδερμίδα και στην ποιότητα των μαλλιών, ραγάδες, πρηξίματα, πόνοι στο στήθος, κολπικές εκκρίσεις, κόπωση, λαχάνιασμα, συχνουρία, δυσκοιλιότητα και άλλα.

Η έγκυος καλείται να δείξει στωικότητα και υπομονή. Επίσης, οι ραγδαίες ορμονικές μεταβολές δημιουργούν μεγάλες μεταπτώσεις της διάθεσης και κυκλοθυμισμό, στοιχεία που κάνουν την συναισθηματική ισορροπία και την προσαρμογή ακόμα πιο δύσκολα.

Το σώμα της γυναίκας αλλάζει πολύ γρήγορα, η καρδιά χτυπάει πιο γρήγορα και η θερμοκρασία αυξάνεται. Πρόκειται για αλλαγές που συμβαίνουν γρήγορα και προκαλούν δυσάρεστα έως επώδυνα συναισθήματα στη γυναίκα. Η αλλαγή στο σχήμα του σώματος, σε μια κοινωνία που δίνει υπερβολική έμφαση στην ιδανική και τέλεια εικόνα της γυναικείας ομορφιάς, μπορεί να προκαλέσει στην έγκυο συναισθήματα απογοήτευσης και αγωνίας σχετικά με το πόσο θα αλλάξει ή και θα χαλάσει το σώμα της με όλη αυτή τη διαδικασία.

Από την άλλη μεριά, η έγκυος παρατηρεί ότι όλοι πια στρέφουν πάνω της την προσοχή τους- ιδίως όταν αρχίσει η εγκυμοσύνη να γίνεται εμφανής. Στην ελληνική κουλτούρα η γυναίκα από εκεί που κινούνταν διακριτικά στην καθημερινότητά της, ξαφνικά τραβά το ενδιαφέρον– μέχρι και ξένοι θα τη ρωτήσουν σχετικά με την εγκυμοσύνη, το φύλο του μωρού κτλ. Για άλλες γυναίκες αυτή η προσοχή είναι ευπρόσδεκτη και επιθυμητή, ενώ άλλες δείχνουν ενόχληση και θεωρούν τον κόσμο αδιάκριτο και τους λείπει το να μην ασχολείται όλος ο κόσμος μαζί τους.

Άγχος και αγωνία

Η εγκυμοσύνη όμως δεν είναι μια περίοδος λίγων μηνών που όλα πάνε πάντα καλά και που η γυναίκα απλώς εμφανίζει κάποια από τα «κλασσικά» συμπτώματα. Κάθε σωματική ενόχληση επιφέρει αγωνία για την υγεία του βρέφους και της ίδιας, ενώ η ίδια υποβάλλεται σε πάμπολλες ιατρικές εξετάσεις (αιματολογικές, ουρολογικές, υπερήχους κτλ.) που σίγουρα για πολλούς ανθρώπους αποτελούν πηγή άγχους και αγωνίας– πόσο μάλλον όταν παρουσιάζονται προβλήματα στην κύηση που δημιουργούν αμφιβολίες αλλά και πρακτικές δυσκολίες στην καθημερινότητα. Αρκεί να σκεφτούμε την περίπτωση που μια εργαζόμενη έγκυος καλείται να μείνει για πολλές εβδομάδες ξαπλωμένη και να κινδυνεύει να χάσει και τη δουλειά της ή την περίπτωση που διαπιστώνεται ένα πρόβλημα στην υγεία της ίδιας ή του εμβρύου.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η ψυχολογική κατάσταση της εγκύου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα σωματικά συμπτώματα από τα οποία υποφέρει, καθώς και από τη συμπεριφορά των γύρω της. Ο άνθρωπος- κλειδί που θα τη βοηθήσει περισσότερο από όλους στο να προσαρμοστεί σε αυτήν την ολιγόμηνη φάση και να ευχαριστηθεί αυτήν την δύσκολη περίοδο της ζωής είναι ο πατέρας του παιδιού, αρκεί να δείχνει υπομονή, αποδοχή και να της δίνει κουράγιο και απεριόριστη αγάπη και φροντίδα.