Παράνοια και έμμονες ιδέες: Ποια είναι η διαφορά τους;

Ο όρος «παράνοια» δηλώνει τα κακώς εννοούμενα, το παρεξηγημένο, την παράλογη δοξασία. Είναι ένας όρος που αναφέρεται συχνά στην καθημερινότητα.

Αρχαία λέξη (από το «παρά τον νου») αλλά με διεθνή εμβέλεια (paranoia). Στην ψυχιατρική περιγράφει την κατάσταση εκείνη όπου η σκέψη ενός ατόμου διακατέχεται από μια ή περισσότερες παρανοϊκές ιδέες.

Γράφει ο Ψυχίατρος Λάμπρος Γιώτης

Το άτομο αυτό δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι είναι αληθινές, όμως αυτές επικυρώνονται μόνο στο δικό του σύστημα. Οι ιδέες αυτές διαφέρουν από τις «έμμονες ιδέες» ή «εμμονές», όπου το άτομο γνωρίζει ότι οι σκέψεις του είναι παθολογικές.

Ωστόσο, δεν μπορεί να απαλλαγεί από αυτές, όπως για παράδειγμα «σκέφτομαι συνέχεια ότι βρωμάω παρότι πλένομαι διαρκώς, δεν ξεκολλάει από το μυαλό μου αυτή η σκέψη». Στην παράνοια τα πράγματα είναι πιο δύσκολα.

Μια αληθινή ιστορία

«Όταν μπήκα στο σπίτι της κας Γιάννας , έτσι θα την ονομάσω για εσάς, με παραπεμπτικό από την Κοινωνική Υπηρεσία για κατ’ οίκον ψυχιατρική εξέταση, όλα ήταν πεντακάθαρα και συγυρισμένα. Η κα Γιάννα, νοικοκυρά γύρω στα 60, με περίμενε στο σαλόνι, όπου δέσποζε μια μεγάλη τηλεόραση.

Στην πρώτη επαφή μαζί της φαινόταν ευγενική και ανοικτή, επέμεινε να πιω ελληνικό καφέ από τα χέρια της και μου μίλησε για την απόμακρη σχέση που είχε με την πατρική της οικογένεια. Τόσο σε αυτή όσο και σε κάποιες επόμενες συναντήσεις μας, απέφευγε να δικαιολογήσει το γιατί κλείστηκε στο σπίτι της τον τελευταίο χρόνο.

Δεν πήγαινε πουθενά

Δεν πήγαινε πουθενά παρά μόνο στο ψιλικατζίδικο της γειτονιάς, έκοψε τις παρέες από το ΚΑΠΗ και απομακρύνθηκε από τις φίλες της. Όταν τη ρωτούσα πώς περνούσε μόνη στο σπίτι έλεγε: Εδώ, με την τηλεόραση. Ήταν στωική, με ένα χαμόγελο καρτερικό, ώσπου μια μέρα, που είχε ντυθεί κάπως πιο επίσημα, μου το αποκάλυψε.

Έρχεται συχνά και με βλέπει. Πάντα από την τηλεόραση. Χτες μου αφιέρωσε πάλι τραγούδι. Τραγουδάει υπέροχα. Φαντάζομαι έχετε κι εσείς την ίδια γνώμη, το ξέρει όλη η Ελλάδα. Μερικές φορές μου δίνει υποσχέσεις από την οθόνη. Στο τέλος της συναυλίας. Σήμερα είπε θα περάσει από κάτω με το αυτοκίνητο να με δει.

Περίμενε να… έρθει να τη δει

Για αυτό ντύθηκα καλά να βγω στο παράθυρο. Το έχει ξανακάνει. Έχει έρθει ξανά μια φορά. Μου γνέφει από μακριά και φεύγει. Ξέρει ότι είναι δικός μου. Ξέρει ότι μου ανήκει. Για λόγους απορρήτου, δεν θα αποκαλύψω το όνομα του διάσημου τραγουδιστή στον οποίο η κα Γιάννα αναφερόταν.

Μπορεί όμως ο καθένας μας στη θέση του να βάλει το πιο δημοφιλές και αγαπημένο πρόσωπο τραγουδιστή για να καταλάβουμε πόσο συναρπαστική μπορεί να είναι η πεποίθηση ότι το ίνδαλμά μας είναι ερωτευμένο μαζί μας. Χρειάστηκαν πολλές συναντήσεις με την κα Γιάννα για να ξαναβρεί τη σχέση της με τον κόσμο και να αποφορτίσει την επικέντρωση στο συγκεκριμένο πρόσωπο που είχε στο μυαλό της».

Λάμπρος Γιώτης
Ψυχίατρος – Δραματοθεραπευτής
Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας  Δραματικής Έκφρασης και Θεραπείας «Παλμός»

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Συνυπάρχοντας με ένα ναρκισσιστή που έχει παράνοια: Οι… 80 οιωνοί!

Η… συνετή παράνοια: Αυτό ακριβώς που χρειαζόμαστε

Παράνοια, αυτά είναι τα σημάδια της: Πώς αντιμετωπίζεται;

Σκέφτομαι ότι έχω υποχρέωση να σκοτώσω κάποιον που αγαπώ: Έχω ψύχωση;

Ψυχιατρική: Τα σημάδια ότι κάποιος πάσχει από ψύχωση

Μπορεί κανείς να καταλάβει ότι ο διπλανός του έχει παράνοια;

Σχετικά άρθρα