Rosa Luxemburg-Marilyn Monroe: Γυναίκες στα πρόθυρα της επανάστασης

20/10/2016
Ομάδα Σύνταξης
City life

Η επαναστάτρια Rosa Luxemburg. Η σταρ του σινεμά και σύμβολο του σεξ Marilyn Monroe. Η μια όλο μυαλό και καθόλου σεξουαλικότητα. Η άλλη μόνο κορμί, χωρίς καθόλου μυαλό. Για την πολυγραφότατη Jacqueline Rose τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Η Καθηγήτρια και συν-διευθύντρια του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Κολλέγιο Birkbeck του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, που έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις πλέον ριζοσπαστικές προσωπικότητες της παγκόσμιας διανόησης, θα βρίσκεται στη Αθήνα την ερχόμενη Δευτέρα για να διαφωνήσει και να ανατρέψει τα κυρίαρχα στερεότυπα. Rosa Luxemburg και Marilyn Monroe θα «αφηγηθούν» μια κοινή ιστορία χαράσσοντας μια πορεία κατά μήκος μερικών από τα πιο δραματικά γεγονότα του περασμένου αιώνα. Από την επανάσταση έως το αμερικανικό όνειρο.
Λίγες ημέρες πριν την διάλεξή της στο Megaron Plus, η Jacqueline Rose εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πώς συνδέονται αυτές οι δύο ξεχωριστές γυναίκες.
«Όπως θα αναπτύξω και στη διάλεξη, μια από τις πλέον αποκαρδιωτικές διαπιστώσεις σχετικά με το πώς βλέπουν οι άνθρωποι αυτές τις δύο γυναίκες – και ένας από τους λόγους που συνδέονται – είναι ότι θεωρούν τη μία σαν αντίστροφη εικόνα της άλλης. Η Luxemburg όλο μυαλό και καθόλου σεξουαλικότητα. Η Marilyn Monroe όλο σώμα και τίποτα άλλο (η διάσημη «χαζή ξανθιά»). Στην περίπτωση της Luxemburg τα στερεότυπα ενισχύθηκαν ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι είχε μια αναπηρία στο ένα πόδι και αναμφισβήτητα και από το γεγονός ότι ήταν Εβραία. Στην πραγματικότητα η Rosa Luxemburg είχε μια απίστευτα γεμάτη ερωτική ζωή και ένα από τα βασικά επιχειρήματά μου στη διάλεξη είναι ότι αρκετές από τις βαθύτερες και επιδραστικότερες πολιτικές της ιδέες προέρχονται από το γεγονός ότι γνώριζε την πραγματική ζωή. Ο αυθορμητισμός ή η κριτική στον Λένιν για αντιδημοκρατικές πρακτικές με την επιβολή του "κράτους νυχτοφύλακα", προέρχονται από την κατανόηση της ζωής, κυρίως από τον αγώνα για εξουσία στη σχέση της με τον μακροχρόνιο εραστή της Λέο Γιόγκιχες».
Για την Jacqueline Rose Ρόουζ με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, η Marilyn Monroe ήταν πιο πολιτικό ον απ’ ό,τι πιστεύεται και δεν είχε καμμία σχέση με αυτό ο Arthur Miller. «Ήταν αριστερή πολύ πριν τον συναντήσει και μετατοπίστηκε ακόμη πιο αριστερά μετά το διαζύγιό τους (βρισκόταν στο μικροσκόπιο του FBI, από τις αρχές του ’50 έως τον θάνατό της, καθώς την είχαν κατατάξει στους συμπαθούντες του κομμουνισμού). Για παράδειγμα, έγραψε στον Λέστερ Μέρκελ των «New York Times» αποδοκιμάζοντας την Αμερική διότι δεν υποστήριξε την άνοδο του Κάστρο στην εξουσία – έτσι, όπως το έθεσε τόσο ξεκάθαρα, διότι απέτυχε να υποστηρίξει την δημοκρατία, την οποία η Αμερική ως κράτος φέρεται να προωθεί. Αλλά αυτές οι πλευρές των δύο αξιοθαύμαστων γυναικών είναι ελάχιστα γνωστές. Είναι το κλειδί για να τις καταλάβουμε και τις δύο. Μια ριζοσπαστική πρόκληση στον τρόπο που τις βλέπουμε.»
Αυτό που τις συνδέει είναι η ανομία του καπιταλισμού, υποστηρίζει η Rose, γνωστή στη διεθνή επιστημονική κοινότητα για τα συγγράμματά της σχετικά με τον φεμινισμό, την ψυχανάλυση, τη λογοτεχνία καθώς και με την πολιτική και την ιδεολογία περί Ισραήλ και Παλαιστίνης.
«Είναι η ανομία του καπιταλισμού για την οποία η Ελλάδα ξέρει τόσα πολλά σήμερα. Από την μια η επαναστάτρια μαρξίστρια Luxemburg και από την άλλη η Monroe η οποία καλείται να ενσαρκώσει τον θριαμβευτικό μεταπολεμικό καπιταλισμό, με τον οποίο διαφωνούσε. Η Monroe ήταν πολύ πιο πολιτικά έξυπνη, από ό,τι της πιστώνεται – και είχε πλήρη επίγνωση του τι της είχε ζητηθεί να εκπροσωπήσει.»
Δύο γυναίκες που επέδειξαν ριζοσπαστική δημιουργικότητα, μια δημιουργικότητα που αναδύεται από τις πιο σκοτεινές πολιτικές και προσωπικές εμπειρίες τους, προκειμένου αμφότερες να ανταποκριθούν ως γυναίκες στις σκληρές προκλήσεις του κόσμου της εποχής τους. «Women in Dark Times: From Rosa Luxemburg to Marilyn Monroe» είναι και ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου της Rose.
Σκοτεινοί καιροί για τις γυναίκες. Και σήμερα;
«Ναι, υπάρχουν σκοτεινοί καιροί. Παρόλο που έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την ισότητα, σε γενικές γραμμές, η ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων, στις αμοιβές, στην παρουσία των γυναικών σε ανώτερες θέσεις, έχει μειωθεί ελάχιστα. Η συχνότητα των επιθέσεων σε βάρος γυναικών και κοριτσιών αυξάνεται, μαζί με τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων και των εγκλημάτων τιμής και είναι πολύ σημαντικό να μην πέσουμε στην παγίδα ότι είναι ένα πρόβλημα που περιορίζεται σε μη δυτικούς πολιτισμούς. Ο αριθμός των βιασμών στις πανεπιστημιουπόλεις δεν ήταν ποτέ τόσο υψηλός, όπως αναφέρθηκε στον βρετανικό τύπο, μόλις την περασμένη εβδομάδα. Πενήντα τέσσερις χιλιάδες γυναίκες έχασαν τη δουλειά τους, μέσα στο 2015, επειδή έμειναν έγκυες ή έγιναν μητέρες. Ο φεμινισμός έχει πολλούς στόχους να πετύχει και κατά κάποιο τρόπο η πρόοδος που έχει επιτευχθεί είναι αναστρέψιμη. Η απαλλαγή του ποδοσφαιριστή Τσαντ Εβανς από την κατηγορία του βιασμού, μετά από ερωτήσεις που υποβλήθηκαν στο θύμα για τη σεξουαλική της ζωή, μας γυρίζει πίσω δεκαετίες. Για να μην μιλήσουμε για την αισχρολογία και την λεκτική βία σε βάρος των γυναικών από τον Ντόναλντ Τραμπ, αν και ελπίζουμε ότι θα ηττηθεί, εν μέρει για αυτόν ακριβώς τον λόγο. Αναφερόμαστε σε αυτό το οποίο η διάσημη φεμινίστρια Juliet Mitchell χαρακτήρισε ως την μεγαλύτερη επανάσταση. Και αυτό σημαίνει ότι ο αγώνας είναι παντοτινός και δεν πρέπει να σταματήσει ποτέ.»
Για την Jacqueline Rose ο φεμινισμός είναι και θα είναι ο αγώνας για την ισότητα των γυναικών. Η μάχη δεν τελείωσε. Οι γυναίκες είναι πολύ πιο ελεύθερες στη Δύση: δικαίωμα ψήφου, επαγγελματικός βίος, σεξουαλική ελευθερία «αλλά εδώ υπάρχει πρόβλημα αν ο φεμινισμός αναλώνεται στην ιδέα της σεξουαλικότητας σαν επιλογή και έλεγχο που εκ νέου καταστέλλει ο,τιδήποτε είναι πιο περίπλοκο από την ίδια την σεξουαλικότητα. Όταν ο φεμινισμός ή ο μετα-φεμινισμός ακριβέστερα -όρος που δεν αντέχω- το κάνει αυτό, τότε αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο να ανταλλάξουμε την αδικία με μια ψευδαίσθηση. Για μένα – και αυτό αφορά αποφασιστικά την Luxemburg και την Monroe – ένα από τα ‘καθήκοντα’ του φεμινισμού είναι να επιμείνει στη διάλυση της διάκρισης μεταξύ του ιδιωτικού και πολιτικού. Ανέκαθεν ο φεμινισμός έλεγε ότι αυτή η διάκριση είναι ανοησία. Ο φεμινισμός πρέπει να πάρει το σύνθημα "Το προσωπικό είναι πολιτικό" και να το πάει όσο πιο μακριά μπορεί, αυτό σημαίνει να μιλήσει και να αγγίξει ό,τι πιο περίπλοκο και ό,τι πιο επώδυνο αφορά την ανθρώπινη σεξουαλικότητα και την σεξουαλική διαφορετικότητα. Και τα δύο απουσιάζουν από τον κυρίαρχο πολιτικό λόγο. Ο φεμινισμός πρέπει να φέρει το ζήτημα της σεξουαλικότητας τόσο στην πρώτη γραμμή του φεμινισμού όσο και σε όλο το φάσμα της πολιτικής ζωής.»
Η Jacqueline Rose θα παρουσιάσει τη διάλεξη με τίτλο «Γυναίκες στα πρόθυρα της επανάστασης: Rosa Luxemburg και Marilyn Monroe» (στα αγγλικά με ταυτόχρονη μετάφραση) την Δευτέρα 24 Οκτωβρίου στις 19:00. Η ομιλία της, η πρώτη –για φέτος– της σειράς διαλέξεων Θεωρία στο Μέγαρο Μουσικής, Φιλοσοφία, Κριτική, Ιστορία, πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Birkbeck Institute for the Humanities και υπό την επιμέλεια του Διευθυντή του Κώστα Δουζίνα, ο οποίος προλογίζει την εκδήλωση και έχει αναλάβει επίσης χρέη συντονιστή. Θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό.
Η είσοδος είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας, τα οποία θα διανέμονται από τις 17:30. Η εκδήλωση θα μεταδοθεί απευθείας μέσω Διαδικτύου.
<a href="http://www.megaron.gr/default.asp?pid=5&la=1&evID=3237">http://www.megaron.gr/default.asp?pid=5&la=1&evID=3237</a>