Παιδικές λοιμώξεις: Πώς μεταδίδονται και τα μέτρα προφύλαξης

<p>Tα περισσότερα λοιμώδη νοσήματα της παιδικής ηλικίας  μεταδίδονται με διαφόρους τρόπους από άτομο σε άτομο. Η μετάδοση των λοιμωδών παραγόντων, μικροβίων ή ιών, μπορεί να γίνει είτε από άτομα που έχουν συμπτώματα, είτε απο άτομα που είναι φαινομενικά υγιή (υγιείς φορείς). </p>
<p>Στα σχολεία και  στους παιδικούς σταθμούς υπάρχει καθημερινά στενή επαφή μεταξύ των παιδιών, με συνέπεια  να διευκολύνεται η διασπορά των λοιμογόνων μικροοργανισμών. Η δυνατότητα μετάδοσης είναι μεγαλύτερη στους παιδικούς σταθμούς γιατί τα νήπια περνούν πολλές ώρες  κάθε μέρα στον ίδιο συνήθως μικρό χώρο και χρησιμοποιούν τα ίδια αντικείμενα. </p>
<p>Στις μέρες μας  μεγάλος αριθμός  νηπίων φοιτά σε  παιδικούς σταθμούς ή νηπιαγωγεία. Έχει διαπιστωθεί ότι τα παιδιά αυτά αρρωσταίνουν δύο φορές πιό συχνά από τα παιδιά που μεγαλώνουν στο σπίτι τους.  Στη σχολική ηλικία αντίθετα, η συχνότητα και η σοβαρότητα των λοιμώξεων μειώνεται.</p>
<p>Συχνά οι γονείς προβληματίζονται γιά το κίνδυνο που έχουν τα παιδιά τους να αρρωστήσουν, ιδίως όταν υπάρχει αυξημένη νοσηρότητα στο σχολικό περιβάλλον. Η ανησυχία τους είναι ιδιαίτερα έντονη όταν στο σχολείο εκδηλωθεί κάποια σοβαρή λοίμωξη, όπως η μηνιγγίτιδα. Η γνώση των τρόπων μετάδοσης των λοιμώξεων και η εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων  πρόληψης, μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της παιδικής νοσηρότητας κατά την διάρκεια της σχολικής περιόδου.  </p>
<p> </p>
<p><strong>ΛOIMΩΞEIΣ: ΠΩΣ METAΔIΔONTAI &amp; TI METPA ΠPOΦYΛAΞHΣ YΠAPXOYN</strong></p>
<p><strong><em>1. Με το αναπνευστικό σύστημα μέσω μεγάλων σταγονιδίων</em></strong></p>
<p>Τα σταγονίδια μεγάλου μεγέθους δεν μεταφέρονται σε μεγάλη απόσταση, επικάθονται σε διάφορα αντικείμενα και μεταφέρονται με τα χέρια. Η μετάδοση των μικροοργανισμών επιτυγχάνεται μέσω άμεσης επαφής με τις ρινικές εκκρίσεις, τις οφθαλμικές εκκρίσεις και το σάλιο πασχόντων ή υγιών φορέων. Η χρησιμοποίηση των ίδιων αντικειμένων, όπως παιγχνιδιών και σκευών διευκολύνει την μετάδοση. </p>
<p>Με τον τρόπο αυτό μεταδίδονται οι περισσότεροι ιοί που προκαλούν τις     συνηθισμένες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως οι αδενοιοί, οι ρινοιοί, οι ιοί της παραγρίππης και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός. Με τον ίδιο τρόπο μεταδίδονται και συνήθη μικρόβια που προκαλούν ήπιες ή σοβαρές λοιμώξεις, όπως ο πνευμονιόκοκκος, ο αιμόφιλος, ο στρεπτόκοκκος και ο μηνιγγιτιδόκοκκος.</p>
<p> Το προσεκτικό πλύσιμο των χεριών του προσωπικού των βρεφονηπιακών σταθμών μπορεί θεωρητικά να μειώσει τη διασπορά των λοιμώξεων αυτών. Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται η μεταφορά των λοιμωδών παραγόντων από το ένα παιδί στο άλλο. Η μέθοδος αυτή έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην ενδονοσοκομειακή διασπορά  των λοιμώξεων, αλλά είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοσθεί στους  βρεφονηπιακούς σταθμούς λόγω ελλείψεων προσωπικού και ανεπαρκούς εκπαίδευσης. Από την άλλη μεριά, τα νήπια έρχονται σε στενή επαφή μεταξύ τους και πρακτικά είναι πολύ δύσκολο να περιορισθεί η μετάδοση. Άλλα μέτρα που μπορεί να περιορίσουν τη διασπορά αυτών των λοιμώξεων, είναι το συχνό πλύσιμο των παιχνιδιών και ο συστηματικός καθαρισμός  δαπέδων, τοίχων και επίπλων. </p>
<p>Ο αποτελεσματικότερος τρόπος προφύλαξης από τις σοβαρές και επικίνδυνες λοιμώξεις που μεταδίδονται με μεγάλα σταγονίδια είναι ο καθολικός εμβολιασμός με αποτελεσματικά εμβόλια. Προς το παρόν το μοναδικό τέτοιο εμβόλιο πού κυκλοφορεί και έχει ενταχθεί στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών είναι το εμβόλιο του αιμοφίλου. Στο άμεσο μέλλον αναμένεται να κυκλοφορήσει αποτελεσματικό αντιπνευμονοκοκκικό εμβόλιο. Αντίθετα η παρασκευή αποτελεσματικού εμβολίου γιά όλους τους ορότυπους  του μηνιγγιτιδοκόκκου παρουσιάζει δυσκολίες.</p>
<p>Ο αποκλεισμός από το σχολείο των άρρωστων παιδιών δεν αναχαιτίζει την μετάδοση αυτών των λοιμώξεων γιά τους εξής λόγους: </p>
<ol>
<li>Πολλά παιδιά είναι υγιείς φορείς, δηλαδή δεν πάσχουν αλλά μεταδίδουν τον μικροοργανισμό. </li>
<li>Πολλές από αυτές τις λοιμώξεις μεταδίδονται κατά την περίοδο επωάσεως, πριν δηλαδή εκδηλωθούν τα συμπτώματα. </li>
<li>Η μετάδοση ενός μικροοργανισμού θα προκαλέσει νόσο μόνο όταν δεν μπορεί να τον αντιμετωπίσει η άμυνα του οργανισμού. </li>
</ol>
<p>Γιά τους λόγους αυτούς, τα παιδιά που παρουσιάζουν ήπια συμπτωματολογία και αισθάνονται καλά μπορούν να συμμετέχουν στο σχολικό πρόγραμμα.</p>
<p>Η εκδήλωση κρούσματος μηνιγγίτιδας συχνά προκαλεί πανικό και οδηγεί σε άσκοπα μέτρα, όπως τη διακοπή της λειτουργίας  ή την απολύμανση του σχολείου. Ο μηνιγγιτιδόκοκκος μεταδίδεται κυρίως από υγιείς μικροβιοφορείς και προκαλεί νόσο όταν υπερνικήσει την άμυνα του οργανισμού. Γιά το λόγο αυτό η εκδήλωση κάποιων περιπτώσεων μηνιγγίτιδας είναι αναπόφευκτη, αφού δεν υπάρχει αποτελεσματικό εμβόλιο. Τα παιδιά που ήρθαν σε επαφή με τα εκκρίματα πάσχοντος – και αυτό ισχύει γιά τα παδιά των βρεφονηπιακών σταθμών – πρέπει να πάρουν χημειοπροφύλαξη με αντιβιοτικό. Οπωσδήποτε όμως, η εγρήγορση και η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι ο καλύτερος τρόπος γιά την αντιμετώπιση της νόσου. </p>
<p> </p>
<p><strong><em>2. Με το αναπνευστικό σύστημα μέσω μικρών σταγονιδίων.  </em></strong></p>
<p>Τα σταγονίδια μικρού μεγέθους μεταφέρονται με τον αέρα σε απόσταση αρκετών μέτρων και έτσι είναι πολύ εύκολη η μετάδοση σε κλειστούς χώρους. Με τον τρόπο αυτό μεταδίδεται η γρίππη, η ιλαρά, η ερυθρά, η παρωτίτιδα, η ανεμευλογιά, ο κοκκύτης και η φυματίωση.</p>
<p><span>Ο ρόλος του προσωπικού των βρεφονηπιακών σταθμών στη μετάδοση αυτών των  λοιμώξεων είναι μικρός. </span></p>
<p>Γιά τους περισσότερους από  αυτούς τους λοιμώδεις παράγοντες υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια ενταγμένα στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών. Η ανεμευλογιά μεταδίδεται πολύ εύκολα στο σχολικό περιβάλλον, αλλά είναι καλοήθης νόσος κατά την  παιδική ηλικία. Τα πάσχοντα παιδιά πρέπει να απέχουν από το σχολείο γιά μία εβδομάδα από την εμφάνιση του εξανθήματος.</p>
<p> </p>
<p><strong><em>3. Με την εντεροστοματική οδό.</em></strong></p>
<p>Με τον τρόπο αυτό μεταδίδονται οι γαστρεντερίτιδες και η ηπατίτιδα Α. Οι μικροοργανισμοί αποβάλλονται από τα κόπρανα παιδιών που έχουν διάρροιες ή είναι υγιείς φορείς και μολύνουν το περιβάλλον. Η παράλειψη του πλυσίματος των χεριών μετά την αφόδευση και πριν τα γεύματα ευνοεί την μόλυνση μέσω της στοματικής κοιλότητας.</p>
<p>Στους βρεφονηπιακούς σταθμούς απαιτούνται σχολαστικά μέτρα υγιεινής για την πρόληψη των εντερικών λοιμώξεων. Το προσωπικό πρέπει να πλένει τα χέρια του μετά την περιποίηση κάθε παιδιού. Τα άτομα που εργάζονται για την παρασκευή του φαγητού δεν πρέπει να ασχολούνται με την περιποίηση των παιδιών.Τα νήπια πρέπει να επιβλέπονται ώστε να πλένουν τα χέρια τους μετά την τουαλέτα και πριν το φαγητό. Τα παιχνίδια, τα πατώματα και τα έπιπλα πρέπει να πλένονται σχολαστικά.</p>
<p>Τα παιδιά που ελέγχουν τους σφικτήρες τους και έχουν διάρροιες δεν είναι απαραίτητο να αποκλείονται από το βρεφονηπιακό σταθμό, με την προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται τα μέτρα που προαναφέρθηκαν. Αντίθετα, τα βρέφη με διάρροιες είναι σκόπιμο να παραμένουν στο σπίτι τους.</p>
<p> </p>
<p><em><strong>4. Αιματογενώς</strong></em></p>
<p>Με τον τρόπο αυτό, ο οποίος προυποθέτει άμεση επαφή με αίμα πάσχοντος ή φορέα,  μεταδίδονται οι ηπατίτιδες Β και C και το AIDS. Η μετάδοση αυτών των λοιμώξεων στο σχολικό περιβάλλον είναι προφανές ότι είναι πολύ δύσκολη. Μικρή εξαίρεση αποτελεί η ηπατίτιδα Β, η οποία είναι δυνατό να μεταδοθεί όταν ένα παιδί-φορέας δαγκώσει ένα άλλο παιδί. </p>
<p>Τα αποτελεσματικότερα μέτρα προφύλαξης από τα νοσήματα αυτά είναι ο καθολικός εμβολιασμός με το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β και η ενημέρωση των εφήβων για τους τρόπους μετάδοσης. </p>
<p> </p>
<p><strong><em>5. Με άμεση επαφή</em></strong></p>
<p>Οι λοιμώξεις του δέρματος, η μικροβιακή επιπεφυκίτιδα, η ερπητική ουλοστοματίτιδα, η ψώρα και η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής μεταδίδονται από παιδί σε παιδί μέσω στενής επαφής. Στις περιπτώσεις αυτές τα πάσχοντα παιδιά πρέπει να απέχουν  από το σχολείο μέχρι να αρχίσουν την κατάλληλη θεραπεία.</p>
<p> </p>
<p><strong>ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ </strong></p>
<p> </p>
<p>Η μετάδοση των λοιμωδών νοσημάτων είναι ένα σοβαρό πρόβλημα στους βρεφονηπιακούς σταθμούς κυρίως και δευτερευόντως  στα σχολεία. Ευτυχώς τα περισσότερα από τα νοσήματα αυτά είναι ήπιες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος. Η μη ύπαρξη αποτελεσματικών εμβολίων καθιστά πολύ δύσκολο τον περιορισμό της μετάδοσης τους στο σχολικό περιβάλλον. Η εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων υγιεινής στους βρεφονηπιακούς σταθμούς και η εκπαίδευση του προσωπικού τους μπορεί να μειώσουν την μετάδοση. Η εκπαίδευση των παιδιών στην εφαρμογή απλών μέτρων, όπως το πλύσιμο των χεριών, μπορεί επίσης να περιορίσει την εξάπλωση των λοιμώξεων στο σχολικό παριβάλλον.</p>
<p>Ελληνική Αντικαρκινική εταιρεία </p>

Σχετικά άρθρα