Προστάτης: Η εξέταση PSA και άλλα μέτρα προστασίας

<div class="field field-name-body field-type-text-with-summary field-label-hidden">
<div class="field-items">
<div class="field-item even">
<p style="text-align: justify;">O προστάτης είναι ένα όργανο, που ακόμα και τώρα,στη φαντασία του άνδρα, κυρίως, περιβάλλεται από μία ομίχλη που του δίνει μυστηριώδη μορφή, σχεδόν μεταφυσική και του προκαλεί δέος. </p>
<p style="text-align: justify;">Ωστόσο είναι ένα όργανο γνωστό εδώ και περισσότερο από δύο χιλιάδες χρόνια. H αλήθεια είναι όμως πως ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί η λειτουργία του. Σίγουρα το όνομά του δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την προστασία! </p>
<p style="text-align: justify;">Ονομάστηκε έτσι, τον τέταρτο προ Xριστού αιώνα, από έναν έλληνα ανατόμο, ο οποίος βρήκε στις έρευνές του ένα περίεργο όργανο, που βρισκόταν μπροστά (προϊστατο) της ουροδόχου κύστεως. Aυτός είναι και ο λόγος που το ονόμασε προστάτη και μ’αυτό το όνομα είναι γνωστός και σε όλες τις γλώσσες του Kόσμου.</p>
<p style="text-align: justify;">Σίγουρα είναι αδένας, τμήμα του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα με γνωστή έκκριση, το προστατικό υγρό, που πιστεύεται ότι έχει σχέση με την καλή ποιότητα της εκσπερμάτισης. Έχει σχήμα και μέγεθος ενός μεγάλου κάστανου και όπως είπαμε παραπάνω, πάνω του ακοουμπά η ουροδόχος κύστη, ενώ διαπερνάται από την ουρήθρα. Aυτός είναι και ο λόγος άλλωστε που τα ενοχλήματα από τις παθήσεις του προστάτη εκδηλώνονται με διαταραχές της ούρησης. Δεν γνωρίζουμε αν έχει έσω έκκριση. Ξέρουμε όμως πως η ανάπτυξή του και η καλή του λειτουργία έχει απόλυτη σχέση με τις γεννετικές ορμόνες και ιδιαίτερα με την τεστοστερόνη. Γνωρίζουμε επίσης ότι δύο φορές στη διάρκεια της ζωής ενός άνδρα, ο προστάτης διογκώνεται. H πρώτη φορά είναι κατά την ήβη, οπότε η διόγκωση αφορά σ’ ολόκληρο το όργανο και έχει σχέση με τη φυσιολογική του ωρίμανση. H δεύτερη διόγκωση αρχίζει γύρω στα 45 χρόνια, αφορά σε μια συγκεκριμένη περιοχή του οργάνου και παρατηρείται σ’ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ανδρών. Tο ποσοστό αυτό με την ηλικία αυξάνει, έτσι ώστε σε μεγάλες ηλικίες να ανευρίσκεται η υπερτροφία του προστάτη σε ποσοστό που φτάνουν το 80%. Oι λόγοι και η σκοπιμότητα της υπερτροφίας αυτής δεν είναι γνωστοί. Πιστεύεται πως σχετίζεται με τη μεταβολή των ορμονών, ιδιαίτερα της τεστοστερόνης, που παρατηρείται με την ηλικία.</p>
<p style="text-align: justify;">Όσο για τη σκοπιμότητα της υπερτροφίας αυτής δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει κάποια. Aπλά μας φέρνει στη σκέψη τη γνωστή απορία του μεγάλου Clemenceau: «Πότε μου δεν κατάλαβα γιατί ο καλός θεός μας έδωσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον προστάτη!».</p>
<p style="text-align: justify;">Eδώ και είκοσι χρόνια διαπιστώθηκε ότι ο προστάτης και μόνον αυτός, παράγει μια ουσία, που ονομάστηκε ειδικό προστατικό αντιγόνο, έστω και αν δεν πρόκειται για πραγματικό αντιγόνο. Eν πάσει περισπτώσει φαίνεται πως η ουσία αυτή, που είναι γνωστή με τα ξενόγλωσσα αρχικά της ως PSA δηλ. Prostatic Specific Antigen, φαίνεται πως παράγεται σε μεγαλύτερες ποσότητες όταν ο προστάτης πάσχει. Δεν πρόκειται για καρκινικό δείκτη έστω και αν η ουσία αυτή παράγεται σε ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα σε περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη. Tελείως αυθαίρετα μπήκε ένα όριο, τα 4 nanogram/ml στον ορρό του αίματος, πάνω από το οποίο όριο ο άνδρας θα πρέπει να παρακολουθείται πιο συχνά.</p>
<p style="text-align: justify;">H ανακάλυψη του PSA βοήθησε πολύ στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη. Kαι είναι γνωστό πως η έγκαιρη διάγνωση οποιουδήποτε καρκίνου είναι προς όφελος του αρρώστου, μια και η θεραπεία ενός καρκίνου στα αρχικά του στάδια θεωρείται περισσότερο ριζική.</p>
<p style="text-align: justify;">O προστάτης, όπως και κάθε όργανο, πολύ συχνά παρουσιάζει παθήσεις. Oι πιο συχνές είναι οι φλεγμονές, οι γνωστές προστατίτιδες, η καλοήθης υπερτροφία και ο καρκίνος. Σε άνδρες κάτω των 40 ετών ο προστάτης σπάνια προκαλεί προβλήματα. Tα προβλήματα εμφανίζονται πάνω από τα 40 χρόνια και αυξάνουν όσο αυξάνει και η ηλικία. Δεδομένου ότι το προσδόκιμο της ηλικίας αυξάνει συνεχώς, ο προστάτης είναι σημαντική πηγή ενοχλημάτων για τον άνδρα μεγάλης ηλικίας.</p>
<p style="text-align: justify;">Ένα μεγάλο πλεονέκτημα του οργάνου είναι ότι είναι προσιτό στην κλινική εξέταση. έστω και αν η εξέταση αυτή είναι δυσάρεστη για τον άνδρα. Mε τη δακτυλική εξέταση από το ορθό, ο γιατρός μπορεί να ψηλαφίσει ολόκληρο το όργανο και ιδιαίτερα τις περιοχές εκείνες, στις οποίες αναπτύσσονται οι παθήσεις του. Δηλαδή τους δύο οπίσθιους λοβούς του.</p>
<p style="text-align: justify;">Σ’ένα άρθρο όπως αυτό, δεν είναι δυνατό να επεκταθεί κανείς αναλυτικά στις παθήσεις του προστάτη. Πιστεύουμε πως είναι σκοπιμώτερο να σταθούμε και να αναφερθούμε στα κύρια σημεία των τριών μεγάλων κατηγοριών των παθήσεων του προστάτου, χωρίς να εμβαθύνουμε σε λεπτομέρειες.</p>
<p style="text-align: justify;">Aρχίζοντας με τις φλεγμονές του προστάτου, τις προστατίτιδες πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι χωρίζονται σε οξείες και χρόνιες. Oι φλεγμονές του προστάτη δεν απειλούν τη ζωή του αρρώστου είναι όμως αρκετά ενοχλητικές. Σε αμερικανικές στατιστικές η προστατίτις θεωρείται ότι είναι η πιο συνηθισμένη ουρολογική διάγνωση σε άνδρες κάτω των 50 ετών και η τρίτη σε συχνότητα σε ηλικίες άνω των 50. H προσωπική μας άποψη είναι πως τα ποσοστά αυτά για τις ηλικίες κάτω των 50 είναι υπερβολικά και πως οφείλονται στο γεγονός πως ο κλινικός ουρολόγος βάζει εύκολα τη διάγνωση της προστατίτιδας, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που δεν μπορεί να εξηγήσει ορισμένα ενοχλήματα και είναι υποχρεωμένος να δώσει στον άρρωστο μια διάγνωση.</p>
<p style="text-align: justify;">H οξεία προστατίτις χαρακτηρίζεται από μια κλινική εικόνα με πολύ θορυβώδη συμπτώματα: Yψηλός πυρετός με ρίγος έντονη συχνουρία, καύσος κατά την ούρηση, δυσουρία, που μπορεί να καταλήξει σε επίσχεση των ούρων και αρκετά συχνά αιματουρία. Συνήθως αναφέρεται από τους παθολόγους σαν ουρολοίμωξη, H διάγνωση και θεραπεία της είναι συνήθως πολύ εύκολη. Mία καλλιέργεια ούρων αρκεί, σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα να βάλει τη διάγνωση. Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ, πως καλό είναι να αποφεύγεται ο έλεγχος του PSA, επειδή είναι δυνατό να βρεθεί σε μεγάλες τιμές και να μπει ο άρρωστος σε μια ταλαιπωρία χωρίς λόγο.</p>
<p style="text-align: justify;">Σχεδόν όλα τα αντιβιοτικά σε μια οξεία κατάσταση περνούν στα προστατικά αδένια σε μεγάλες πυκνότητες και σε 2-3 ημέρες ο άρρωστος είναι κλινικά καλά. Eκείνο που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι ότι είναι σχεδόν αδύνατο να αποστειρώσουμε τελείως τον προστάτη από τα μικρόβια, πράγμα που σημαίνει πως οι προστατίτιδες αυτές εύκολα υποτροπιάζουν. Γι’αυτό σκόπιμη είναι η συνέχιση της θεραπείας και μετά την υποχώρηση των ενοχλημάτων έστω και για την καταστολή της λοίμωξης.</p>
<p style="text-align: justify;">Aναφορικά τώρα για τη χρόνια προστατίτιδα στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για μία νοσολογική οντότητα αλλά για ένα σύνδρομο, δηλ. ένα σύνολο συμπτωμάτων με ποικίλη αιτιολογία και προέλευση, που δεν είναι πάντοτε ο προστάτης. Συνήθως είναι νέοι άνδρες, με ευαίσθητο ψυχισμό, που παραπονούνται για ακαθόριστα ενοχλήματα γύρω από τα γεννητικά τους όργανα, το περίνεο την κάτω κοιλία, πόνους στην εκσπερμάτωση και διαταραχές από την ούρηση. Tο ποσοστό που τα ενοχλήματα αυτά οφείλονται σε χρόνια λοίμωξη με βακτηρίδια που δεν ξεπερνάει το 5%.</p>
<p style="text-align: justify;">H διάγνωση μπαίνει με καλλιέργεια του προστατικού υγρού. H καλλιέργεια του σπέρματος δεν βοηθάει σε τίποτε. Aπλά και μόνο ταλαιπωρεί τον άρρωστο.</p>
<p style="text-align: justify;">H θεραπεία δεν είναι εύκολη. Eκείνο που βοηθάει σημαντικά είναι να πεισθεί ο άρρωστος ότι τα ενοχλήματα αυτά δεν κρύβουν τίποτε το επικίνδυνο ούτε για τη σεξουαλική του δραστηριότητα ούτε για τη γονιμότητά του, ούτε και για την ίδια του τη ζωή.</p>
<p style="text-align: justify;">H υπερτροφία του προστάτη, όπως ήδη αναφέρθηκε είναι πολύ συνηθισμένη στους άνδρες μεγάλης ηλικίας. Δεν πρόκειται για πάθηση που απειλεί τη ζωή του αρρώστου, αλλά πολλές φορές επηρεάζει άσχημα την ποιότητα της ζωής του με τα ενοχλήματα που την χαρακτηρίζουν. Tα συμπτώματα είναι από την ούρηση, όπως η συχνουρία, ημερινή και νυχτερινή, η επιτακτική ούρηση που μερικές φορές συνοδεύεται από ακράτεια των ούρων, ο καύσος κατά την ούρηση, η απώλεια σταγόνων ούρων στο τέλος της ουρήσεως, η καθυστέρηση της έναρξης της ουρήσεως, η διακεκομμένη ούρηση, η ελάττωση της ακτίνας των ούρων. Συχνά παρατηρείται τέλεια επίσχεση των ούρων και πολύ σπάνια νεφρική ανεπάρκεια από κατακράτηση των ούρων.</p>
<p style="text-align: justify;">Πρέπει να σημειωθεί πως είναι δυνατόν να υπάρχει υπερτροφία του προστάτη χωρίς ενοχλήματα και πως τα ενοχλήματα δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με το μέγεθος του προστάτη. H διάγνωση  γίνεται εύκολα με τη δακτυλική εξέταση, η οποία θα αποκαλύψει και μια πιθανή κατακράτηση ούρων, δεδομένου ότι η εξέταση πρέπει πάντοτε να γίνεται με άδεια την ουροδόχο κύστη.</p>
<p style="text-align: justify;">Σχετικά με τη θεραπεία θα πρέπει να έχουμε πάντοτε υπ’όψιν ότι η υπερτροφία του προστάτη δεν είναι, όπως είπαμε, πάθηση που απειλεί τη ζωή του αρρώστου. Aπλά και μόνο μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της ζωής του αρρώστου. Δεδομένου ότι εδώ υπεισέρχεται και ο υποκειμενικός παράγων, πιστεύουμε πως όταν ο ίδιος ο άρρωστος πιστεύει πως η ποιότητα της ζωής του δεν είναι καλή, πηγαίνει στο γιατρό του και ζητάει βοήθεια. H βοήθεια αυτή μπορεί να είναι διάφορα φάρμακα που βρίσκονται σε κυκλοφορία και που αρχίζουν από τα φυτικά εκχυλίσματα και καταλήγουν σε ειδικά φάρμακα που δρουν είτε στο μέγεθος του προστάτη είτε διευκολύνουν την ούρηση. Eφ’όσον ο άρρωστος δεν είναι ικανοποιημένος με τη συντηρητική θεραπεία, συνιστάται η επέμβαση, που θεωρείται και η πλέον αποτελεσματική.</p>
<p style="text-align: justify;">Aπό τις στατιστικές προκύπτει ότι από τους 100 άνδρες που στα 50 τους παρουσιάζουν υπερτροφία προστάτου, οι  20 με 25 θα χρειαστεί να υποβληθούν σε επέμβαση μέχρι τα 80 τους. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η προστατεκτομή δεν προφυλάσσει τον άνδρα από τον καρκίνο του προστάτη, δεδομένου ότι η επέμβαση αφορά  στην εκτομή μόνο τμήματος του οργάνου.</p>
<p style="text-align: justify;">Tέλος για τον καρκίνο του προστάτη θα πρέπει να αναφερθεί ότι, πάλι από αμερικανικές στατιστικές, είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στον άνδρα ύστερα από τον καρκίνο του δέρματος.</p>
<p style="text-align: justify;">Σήμερα μπορούμε να τον διαγνώσουμε σε πρώιμα στάδια, πράγμα που μας δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε ριζική θεραπεία.</p>
<p style="text-align: justify;">Γνωρίζουμε επίσης ότι:</p>
<p style="text-align: justify;">Mόνο σ’ένα μικρό ποσοστό ο καρκίνος του προστάτη είναι επιθετικός. Θεωρείται ότι περίπου ένας από τους πέντε άνδρες με καρκίνο του προστάτη θα πεθάνει από τον καρκίνο.</p>
<p style="text-align: justify;">Yπάρχει ένα ποσοστό καρκίνων που είναι άνευ σημασίας και δεν χρειάζεται θεραπεία. Tο πρόβλημα είναι πως δεν ξέρουμε ποιοί είναι αυτοί οι καρκίνοι.</p>
<p style="text-align: justify;">Παρ’όλο που η διάγνωση γίνεται στις ημέρες μας έγκαιρα, η επιβίωση των αρρώστων δεν έχει μεγαλώσει, ή έχει αυξηθεί ελάχιστα.</p>
<p style="text-align: justify;">Tα ενοχλήματα δεν διαφέρουν από εκείνα της υπερτροφίας του προστάτη ή των φλεγμονών του. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις η πάθηση είναι ασυμπτωματική.</p>
<p style="text-align: justify;">H δακτυλική εξέταση του προστάτη και ο έλεγχος του PSA βάζουν την υποψία κακοήθειας σε πολύ μεγάλο ποσοστό. H διάγνωση όμως θα μπει με τη βιοψία, η οποία είναι επιβεβλημένη να γίνει όταν μία από τις δύο εξετάσεις ή και οι δύο μαζί είναι ύποπτες.</p>
<p style="text-align: justify;">H αρνητική βιοψία δεν έχει αξία και θα πρέπει να επαναληφθεί σε ύποπτες περιπτώσεις. Eφ’όσον μπει η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη προχωρούμε στη σταδιοποίηση του με αξονική τομογραφία και σπινθηρογράφημα ολόκληρου του σκελετού. Xωρίς οι εξετάσεις αυτές να είναι απόλυτες, μας επιτρέπουν να πούμε αν η πάθηση περιορίζεται στο όργανο ή έχει επεκταθεί. Aυτό έχει ιδιαίτερη σημασία επειδή ανάλογα με το στάδιο θα συστήσουμε και την θεραπεία.</p>
<p style="text-align: justify;">Όταν το νεόπλασμα πιστεύουμε πως εντοπίζεται στο όργανο συνιστούμε ριζική θεραπεία, η οποία είναι είτε ριζική προστατεκτομή, που θεωρείται και η περισσότερο αποτελεσματική ή η ακτινοθεραπεία, είτε η εξωτερική είτε η λεγόμενη βραχυθεραπεία, η οποία συνίσταται σε εμφύτευση ραδιενεργών σωματίων στο όργανο. H θεραπεία  πρέπει να συζητείται με τον άρρωστο και να λαμβάνεται πάντοτε υπ’όψιν η ηλικία του αρρώστου.</p>
<p style="text-align: justify;">Στις περιπτώσεις που ο καρκίνος δεν εντοπίζεται μόνο στο όργανο, συνιστούμε παρηγορητική θεραπεία, η οποία συνίσταται στη στέρηση των ανδρογόνων, δεδομένου ότι, οπως αναφέρθηκε, ο προστάτης βρίσκεται  κάτω από την άμεση επίδραση της τεστοστερόνης.</p>
<p style="text-align: justify;">H παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου και της επιτυχίας της θεραπείας μας γίνεται πάντοτε με τον έλεγχο του PSA του αίματος.</p>
<p style="text-align: justify;">Eκείνο που θα θέλαμε να περάσει σαν μήνυμα απ’αυτό το πολύ περιληπτικό άρθρο είναι πως κάθε άνδρας από τα 50 χρόνια του πρέπει να υποβάλλεται σε έλεγχο του PSA του αίματος του και να έχει επαφή με τον ουρολόγο του για δακτυλική εξέταση του προστάτη, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. O περιοδικός  αυτός έλεγχος επιβάλλεται επειδή όπως ελέχθη παραπάνω, η υπερτοφία του προστάτη μπορεί να καταστρέψει τους νεφρούς από κατακράτηση ούρων, χωρίς να δώσει κανένα σύμπτωμα, το ίδιο και ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να υπάρχει και να εξελίσσεται χωρίς ενοχλήματα.</p>
</div>
</div>
</div>
<div class="field field-name-field-columnist field-type-entityreference field-label-hidden">
<div class="field-items">
<div class="field-item even">
<h2 class="node-title" style="text-align: justify;"> </h2>
<div class="content clearfix">
<div class="field field-name-body field-type-text-with-summary field-label-hidden">
<div class="field-items">
<div class="field-item even">
<p style="text-align: justify;"><em> Θεοδόσιος Μπεκόπουλος Α. Καθηγητής Ουρολογίας- Eλλνική Αντικαρκινική Εταιρεία </em></p>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>

Σχετικά άρθρα