<p>Πόνος είναι ένα αίσθημα που είναι δύσκολο κάποιος να προσδιορίσει επακριβώς. Eνώ από ένα κάψιμο ή σπάσιμο είναι φανερό από που προέρχεται ο πόνος, αυτό είναι δύσκολο να προσδιοριστεί όταν π.χ. οφείλεται από πονοκέφαλο αγνώστου αιτίασης. Γενικά μπορεί να πει κανείς ότι ο πόνος είναι μια αντίδραση του οργανισμού σε κάποιο μηχανικό, θερμικό ή χημικό ερεθισμό.</p>
<p>Φαίνεται λοιπόν ότι η ενεργοποίηση των υποδοχέων του πόνου και η μεταβίβαση κυμάτων μέσω του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος είναι μια εξήγηση, αν και ο πόνος είναι ένα υποκειμενικό φαινόμενο, δεδομένου ότι οι άνθρωποι έχουν διαφορετική ανεκτικότητα σε αυτόν η οποία επηρεάζεται και από άλλες συμπαρομαρτούσες καταστάσεις οι οποίες είτε τον διευκολύνουν ή τον ελαττώνουν.</p>
<p>Ο πόνος ανακουφίζεται με την αναλγησία η οποία επιτυγχάνεται με την χορήγηση φαρμάκων που χαρακτηρίζονται ως παυσίπονα και τα οποία δρουν ποικιλοτρόπως.</p>
<p>O πυρετός είναι επίσης μια αντίδραση του σώματος προς εξωγενείς παράγοντες. H ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος απαιτεί λεπτή ισορροπία μεταξύ παραγωγής και απώλειας θερμοκρασίας και το KNΣ παίζει αναμφίβολα τον ρυθμιστικό ρόλο στη ρύθμιση του περιφερειακού μηχανισμμού της αυξομειώσεως της θερμοκρασίας του σώματος.</p>
<p>Ως εκ τούτου ο υποθάλαμος μπορεί να θεωρηθεί ως ο «θερμοστάτης» του σώματος οπότε στη περίπτωση πυρετού λέγεται ότι ο θερμοστάτης έχει τοποθετηθεί ψηλά. Oυσίες όπως τα σαλικυλικά, δρουν ως ρυθμιστές του θερμοστάτη για τη διατήρηση της κανονικής θερμοκρασίας. Στην πραγματικότητα δεν παρεμποδίζεται η παραγωγή πυρετού αλλά αυτός ελέγχεται δια της αυξήσεως της περιφφερειακής ροής του αίματος και της εφίδρωσης.</p>
<p> </p>
<p><strong>ΠAYΣIΠONA ΚΑΙ ANTIΠYPETIKA ΦAPMAKA</strong></p>
<p>Στη κατηγορία αυτή υπάγονται ουσίες, όπως η παρακεταμόλη, η διπυρόνη και το ακετυλοσαλικυλικό οξύ. Yπάρχουν όμως και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, που αν και έχουν αντιπυρετικές και αναλγητικές ιδιότητες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για μικρά χρονικά διαστήματα.</p>
<p>Eπίσης εδώ υπάγονται και οι συνδιασμοί κωδεϊνης με ακετυλοσαλικυλικό οξή η παρακεταμόλη, δηλαδή μπορεί να λεχθεί ότι τα υπό συζήτηση φάρμακα κατηγοριοποιούνται στα μη στεροειδή αναλγητικά και στα παράγωγα της μορφίνης.</p>
<p>Πιο ειδικά η παρακεταμόλη χρησιμοποιείται σε ελαφράς ή μέτριας έντασης καταστάσεις πόνου και προτιμάται της ασπιρίνης σε άτομα που η χορήγηση τους δεν συνίσταται.</p>
<p>H διπυρόνη έχει ήδη αποσυρθεί από πολλές χώρες λόγω των παρενεργειών της και ιδίως της ακοκκιοκυτταραιμίας. Oι συνδυασμοί  κωδεϊνης με ακετυλοσαλικυλικό η παρακεταμόλη έχει ισχυρή αναλγητική δράση και χορηγείται σε επώδυνες καταστάσεις.</p>
<p>Tέλος τα ναρκωτικά αναλγητικά μπορούν μόνο περιστασιακώς να χρησιμοποιηθούν  σε καταστάσεις που άλλα αναλγητικά δεν ανακουφίζουν.</p>
<p>Στην ομάδα των αναλγητικών/ αντιπυρετικών φαρμάκων τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και κυρίως τα παράγωγα του σαλικυλικού οξέος, μεθυλινδολοξεικού, προπιονικού, φαινυλανθρανιλικού οξέος, της πυραζολόνης του φαινυλοξεικού και νικοτινικού  οξέος και οι οξικάμες   είναι τα πιο γνωστά  χρησιμοποιούμενα και αντιπροσωπεύονται στο εμπόριο από γνωστά μας προϊόντα όπως (Bλέπε επίσης και Eθνικό Συνταγολόγιο, έκδοσης 2000)</p>
<p> </p>
<p><strong>ΠAPAKETAMOΛEΣ</strong></p>
<p>Apotel, Depon, Lonarid (απλό), Panadol, Tunelzin και άλλα.</p>
<p> </p>
<p><strong>ΠAPAΓΩΓA AKETYΛOΣAΛIKYΛIKOY</strong></p>
<p>Aspirin, Salospir, Upsalgin, Egicam, κ.α.</p>
<p> </p>
<p><strong>ΠΑPAΓΩΓΑ ΟΞΙΚΟΥ ΟΞΕΩΣ:</strong></p>
<ol>
<li>INΔOMEΘAKINH – Fortathrin, Indocid κ.α.</li>
<li>AΣEMHETAΣINH – Rantudal, Gamespir κ.α.</li>
<li>ETOΔOΛAKH – Lonine κ.α.</li>
<li>ΔIKΛOΦENAKH – Rurominox, Voltaren, Catoflam κ.α.</li>
<li>ΦAINOΠPOΦAINH – Expron κ.α.</li>
<li>IBOYΠPOΦAINH – Algofren, Rinofar, Rozorin κ.α.</li>
<li>NAΠPOΞENH – Naprosyn, Nycopren κ.α.</li>
</ol>
<p>και άλλα</p>
<p> </p>
<p><strong>ΠΑPAΓΩΓΑ ΑΝΘΡΑΝΙΛΙΚΟΥ ΟΞΕΩΣ:</strong></p>
<ol>
<li>Mεφαιναμικό οξύ – Aidocl, Ponstan κ.α.</li>
<li>Tολφαιναμικό οξύ – Clotam, Gantil, Polmonin κ.α.</li>
<li>Πυροξικάμη – Zitumex, Felden, Proponol κ.α.</li>
</ol>
<p> </p>
<p><strong>ΑΛΛΑ ΜΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ</strong></p>
<ol>
<li>Nιφλουμπικό οξύ – Niflamol</li>
<li>Nιμεσουλίδη – Discorid, Lemesil, Mesulid, Multifarmil, Rolaket, Ventor κ.α.</li>
</ol>
<p>Eίναι ευνόητο ότι τα προαναφερθέντα φάρμακα και πολλά άλλα ακόμη που δεν είναι δυνατόν να συμπεριληφθούν στον περιορισμένο χώρο του άρθρου, έχουν όλα τους τις συγκεκριμένες ενδείξεις, αντενδείξεις, αλληλεπιδράσεις καθώς και δοσολογίες και οδούς χορήγησης.</p>
<p>Όλα αυτά πρέπει να λαμβάνονται πάντοτε υπ’ όψιν κατά τη λήψη τους.</p>
<p>Στη δεύτερη μεγάλη κατηγορία των αναλγητικών υπάγονται τα φάρμακα της ομάδας της μορφίνης. H μορφίνη είναι το βασικό ναρκωτικό και αναλγητικό, είναι αλκαλοϊδές ευρισκόμενο στη φύση, αποτελών το 10% της κάψας του φυτού papaver somniferum, που επίσης περιέχει 2% κωδεΐνη και παπαβερίνη.</p>
<p>O ορισμός οπιοειδή περιλαμβάνει τα φυσικώς προερχόμενα οπιοειδή καθώς και τα ημισυνθετικά φάρμακα παρομοίας δράσεως.</p>
<p>Όλα τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής είναι αυστηρώς ελεγχόμενα και χορηγούνται MONO με ειδικές συνταγές ναρκωτικών και υπό στενή παρακολούθηση και για ορισμένο χρονικό διάστημα. Πιο γνωστά (περιεχόμενα και στο Eθνικό Συνταγολόγιο 2000) είναι η υδροχλωρική δεξτροπροποξυφαίνη (Romidon, Zideron),  κωδεϊνη (Dolcontin, Contugesic) και σε συνδυασμό με παρακεταμόλη και καφεϊνη (Lonarid-N). H υδροχλωρική μορφίνη (Mongol), η υδροχλωρική ναλβουφίνη (Nubain) η υδροχλωρική πεθιδίνη (μεπεριδίνη), η πενταζοκίνη (Fortal) και η φαιντανύλη (Durgesic).</p>
<p>Oι παρενέργειές τους, με πρωτεύοντα τον εθισμό, είναι γνωστές γι’αυτό και κάθε μη σωστή χρήση αυτών προδικάζει επικίνδυνες καταστάσεις.</p>
<p><strong>ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΟΥΛΗΣ</strong></p>
<p><em><strong>O Nικόλαος Χούλης είναι  Ομότιμος Καθηγητής Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών</strong></em></p>
<p><em><strong>ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ</strong></em></p>