<p style="text-align: justify;"><span>Οι ποικίλες ψυχολογικές θεωρίες για το όνειρο συνιστούν απαντήσεις στην ερώτηση "Τι είναι τα όνειρα; Τι σημαίνουν τα όνειρα;" Εδώ έχει γίνει σιωπηρά αποδεκτό πως το όνειρο σημαίνει κάτι. Όμως η παμπάλαια συνήθεια να ρωτάει κανείς και να μιλάει σ' αυτό το πνεύμα απομακρύνει από το όνειρο και στρέφει την προσοχή προς αυτό το κάτι. Τα όνειρα εκδιώκονται από τον τόπο τους. Ρίχνονται στην αγορά των ψυχολογικών και νευροβιολογικών μοντέλων και τεχνικών.</span></p>
<p style="text-align: justify;">Γράφει ο ψυχοθεραπευτής Κωνσταντίνος Γεμενετζής <a href="http://www.gemenetzis.gr">www.gemenetzis.gr</a> </p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><span>Μισή ώρα πριν καταγράψω για πρώτη φορά αυτούς τους συλλογισμούς, άκουσα τη διήγηση του ονείρου μιας ψυχολόγου. Και μετά: Αυτή: -Έχετε να πείτε κάτι για το όνειρο; </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Εγώ: -Ποιο είναι το θέμα εδώ; Σε τι προσβλέποντας με ρωτάτε; </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Αυτή: -Ρωτώ για μια εξήγηση του ονείρου. </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Εγώ: -Και τι περιμένετε από μια εξήγηση; Τι θα ήταν διαφορετικό μετά την εξήγηση; </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Αυτή: -Μια καλύτερη κατανόηση του εαυτού μου, αυτών των πραγμάτων. </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Εγώ: -Το έχετε ήδη ζήσει κάτι τέτοιο; Ότι μια εξήγηση μ' αυτήν την έννοια σας βοήθησε; </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Αυτή: -Μια φορά ένα όνειρο με βοήθησε να πάρω μια σημαντική επαγγελματική απόφαση. Μια άλλη φορά μετά από ένα όνειρο μπόρεσα να δω ένα λάθος σε μια εργασία μου. </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Εγώ: -Σ' αυτές τις περιπτώσεις δεν ήταν λοιπόν κάποια εξήγηση του ονείρου που σας βοήθησε. Μάλλον αυτά τα πράγματα μετά το όνειρο εμφανίστηκαν σ' ένα άλλο φως. Υπάρχουν πάλι περιπτώσεις όπου σε μια ερώτηση του στιλ "Τι σημαίνει το όνειρο;" σωπαίνω, ή απαντώ: "Δεν ξέρω".</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span> Το προκείμενο είναι, κι αυτό το έμαθα από τον Παρμενίδη και τους Αρχαίους, από τον Heidegger και τον Wittgenstein, η όξυνση του βλέμματος για τη διαφορά ανάμεσα σ' αυτό που μπορεί να ερωτάται και να λέγεται και σ' αυτό για το οποίο ερωτήσεις και απαντήσεις δεν έχουν νόημα – είναι άτοπες και α-νόητες. Η ερώτηση "Τι σημαίνουν τα όνειρα;" είναι ανόητη. Εξομοιώνει τα ονειρικά πράγματα με τη συμπεριφορά του ξύπνιου, δηλαδή εξαλείφει το αλλότριό τους. Οδηγεί σε έναν μονοδιάστατο κόσμο που δεν έχει μάτια για το διάφορο, έναν κόσμο ισχνό, φτωχό, ισοπεδωτικό, βαρετό, που μας έχει κλείσει στην "κόλαση του όμοιου" (Baudrillard). Η άρνησή μου να συμπράξω εκεί που παραβιάζονται τα μέτρα, κάτι που βέβαια δεν περιορίζεται στα όνειρα, φέρνει συχνά ενόχληση και αντιστάσεις ποικίλης μορφής. Αλλά μόνο έτσι μαθαίνει κανείς – όχι με ερμηνείες και εξηγήσεις, αλλά με την πρόσκρουση του θεραπευόμενου στον τοίχο που του δείχνεται από τον θεραπευτή των αδυνάτων πραγμάτων – των "ανοησιών" του. </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Συχνά ο θεραπευτής θα εκληφθεί ως αυτός τούτος ο τοίχος. Η ψυχοθεραπεία δεν είναι μάθημα από καθέδρας. Ούτε παθολογικοποίηση. Το θέμα μου είναι η συνάντησή μας, καλύτερα, το ξεκαθάρισμα του πεδίου στο οποίο κάποτε μπορούμε να συναντιόμαστε, δηλαδή να μιλούμε, δηλαδή "ν' ακούμε ο ένας για τον άλλο" (Hölderlin). Ευτυχεί όταν πραγματικά ερχόμαστε στο προκείμενο. Όταν βρισκόμαστε στον ρυθμό του μέτρου του. Ο τονισμός βρίσκεται στο "ρυθμό", όχι σ' εμάς. Η θεραπευτική συνάντηση, αν κανείς μπορεί ακόμα να μιλά καν για "θεραπεία", θα είχε τότε ακριβώς τον χαρακτήρα της αντι-παρά-θεσης. Αυτό που παίζεται είναι τα μέτρα, δηλαδή οι διαφορές, παντού όπου παραβιάζονται. Όμως η αντιπαράθεση δεν γίνεται από τον θεραπευτή με διάθεση εχθρική, αλλά δεκτική και καλοπροαίρετη. Αφού γνωρίζει πως οι δρόμοι μας γίνονται βατοί μόνο μέσα από βήματα παραβατικά. </span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Ο συνομιλητής του καλείται να ενστερνισθεί προπάντων αυτό. Όπου η συνάντηση σ' έναν βαθμό ευτυχεί, όπου, όπως γράφει ο Hölderlin σ' ένα όψιμο ποίημα, "υψηλότερες δείχνονται οι διαφορές", το οικείο (π.χ. ο ξύπνος) γίνεται πιο οικείο και το ανοίκειο (π.χ. τα όνειρα) γίνεται πιο ανοίκειο και η ζωή γίνεται (Hölderlin και πάλι) "κατοικούσα ζωή". Το εξάντλησα το ερώτημα για τα όνειρα; Με τίποτα! Απλά σταματώ σαν ένας οδοιπόρος που, κουρασμένος, κάθεται κάτω και, στην εξάντληση, οι μορφές της αρχής και του δρόμου και του σκοπού γίνονται συγκεχυμένες κι ο ύπνος τις παίρνει μαζί του. Κι ένας θεός ξέρει πού θα βρεθεί σαν ξυπνήσει. Κι ό,τι είπε εδώ και σήμερα, αύριο θα του μοιάζει σαν όνειρο. </span></p>