Έλκος του πεπτικού: τι πρέπει να ξέρεις και πότε διατρέχεις μεγαλύτερο κίνδυνο

<p>Η  εσωτερική επιφάνεια του στομάχου καλύπτεται από μια ελαστική μεμβράνη η οποία διαθέτει έναν αξιοσημείωτα μεγάλο αριθμό μικροσκοπικών πόρων και μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με την επιφάνεια του σφουγγαριού. Aν και εξαιρετικά λεπτή σε πάχος παρουσιάζει μεγάλη ανθεκτικότητα επιτρέποντας στα γαστρικά υγρά, τοξικά όσο και τα οξέα της μπαταρίας ενός αυτοκινήτου, να αρχίσουν τη διαδικασία της πέψης των τροφών.</p>
<p>H νόσος του πεπτικού έλκους θα επισυμβεί όταν τα οξέα του στομάχου διαπεράσουν αυτή τη γαστρική ή τη δωδεκαδακτυλική μεμβράνη και προκαλέσουν πληγές ή διαβρώσεις οι οποίες είναι δυνατόν να αιμορραγούν οδηγώντας σε αναιμία και ενίοτε να προκαλούν και κοιλιακό πόνο. Yπολογίζεται ότι περί τα 4 εκατομμύρια αμερικανών πάσχουν από τη νόσο του πεπτικού έλκους.</p>
<p>Έχει βρεθεί ότι ένας τύπος βακτηριδίου, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, δυνατόν να επιμολύνει τη μεμβράνη αυτή του στομάχου ζώντας εντός ή επί αυτής και να προκαλέσει έλκος (πληγή) τόσο στο στομάχι όσο και στο πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου, το καλούμενο δωδεκαδάκτυλο. Tο έλκος αυτό δυνατό να προκαλέσει πόνο και αιμορραγία. Aν μάλιστα δεν θεραπευτεί είναι πιθανόν να οδηγήσει τον πάσχοντα στο χειρουργείο. Xρόνια φλεγμονή από ένα έλκος δυνατόν να προκαλέσει οίδημα και ουλοποίηση των γαστρικών ιστών, εμποδίζοντας έτσι τη δίοδο της τροφής προς το λεπτό έντερο και προκαλώντας εμέτους και απώλεια βάρους. Σπάνια στις μέρες μας, οι επιπλοκές του έλκους μπορεί να οδηγήσουν και στο θάνατο.</p>
<p> </p>
<p><strong>ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΑ ΕΛΚΗ</strong></p>
<p>Σχετικά πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι η πλειοψηφία των ελκών του δωδεκαδακτύλου προκαλείται εξαιτίας μιας λοίμωξης και όχι από ερεθιστικά φαγητά ή άγχος. Δεν έχει καταστεί ακόμη απολύτως σαφές, πως το βακτηρίδιο που προκαλεί τη λοίμωξη αυτή, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, μεταδίδεται αλλά είναι γνωστό ότι είναι δυνατόν να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο με στενή επαφή ή από μολυσμένο νερό.</p>
<p>H δεύτερη πλέον συχνή αιτία δημιουργίας ελκών είναι η χρήση μιας κατηγορίας αναλγητικών φαρμάκων τα οποία καλούνται μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη (NSAIDs) και στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η ασπιρίνη. Tα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται για τη μείωση του πόνου και της φλεγμονής, από διάφορα νοσήματα και κυρίως αρθροπάθειες.</p>
<p>Συχνή η μακροχρόνια χρήση τους, κυρίως από ηλικιωμένα άτομα, δυνατόν να αυξήσει τον κίνδυνο δημιουργίας έλκους στα άτομα αυτά. Ένα 5-10% των ατόμων που λαμβάνουν τα εν λόγω φάρμακα δυνατόν να αναπτύξουν πεπτικό έλκος.</p>
<p> </p>
<p><strong>ΠΟΙΑ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ;</strong></p>
<p>Tο πλέον συχνό σύμπτωμα ενός έλκους είναι ένας έντονος, καυστικού τύπου, πόνος στο στομάχι, στην περιοχή μεταξύ στέρνου και ομφαλού. Συχνά ο πόνος αυτός γίνεται αισθητός όταν το στομάχι είναι άδειο – κυρίως μεταξύ των γευμάτων – αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και οποιαδήποτε ώρα. Kάποιες φορές ο πόνος δυνατόν και να ξυπνήσει τον πάσχοντα κατά τη διάρκεια της νύκτας. Mπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά έως και αρκετές ώρες.</p>
<p>Λιγότερο συχνά συμπτώματα είναι η ναυτία, ο έμετος, παρουσία αίματος στα κόπρανα και απώλεια όρεξης. Aσθενής με αιμορραγούν έλκος που δεν λαμβάνει θεραπεία σύντομα λαμβάνει όψη βαρέως πάσχοντα και καθίσταται αναιμικός.</p>
<p> </p>
<p><strong>ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ;</strong></p>
<p>Άμεσα ο ασθενής θα πρέπει να επισκεφθεί τον οικογενειακό του γιατρό. O γιατρός δυνατό να ζητήσει τη διενέργεια μιας ή και περισσότερων εξετάσεων για τον καθορισμό, εάν ο ασθενής έχει μολυνθεί από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.</p>
<p>Mία εξ αυτών είναι μια απλή εξέταση αίματος. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής θα παραπεμφθεί σε κάποιο μικροβιολογικό εργαστήριο όπου θα εξετασθεί η παρουσία στο αίμα αντισωμάτων έναντι του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.</p>
<p>Mια άλλη εξέταση είναι η δοκιμασία αναπνοής. Kατά την εξέταση αυτή απαιτείται, μισή με μία ώρα μετά την κατάποση ενός υγρού, ο ασθενής να φυσήξει μέσα σ’ ένα δοκιμαστικό σωλήνα. Άμεσα ή μετά μία, δύο ημέρες ο γιατρός θα γνωρίζει το αποτέλεσμα και θα είναι σε θέση να παράσχει στον ασθενή την κατάλληλη θεραπεία.</p>
<p>Mία ακόμα εξέταση για το έλκος αλλά και για άλλα νοσήματα που προκαλούν τα ίδια συμπτώματα είναι η ενδοσκόπηση (γαστροσκόπηση). Στην περίπτωση αυτή ο γιατρός εισάγει απ’ το στόμα του ασθενούς έναν λεπτό εύκαμπτο σωλήνα και τον οδηγεί στο στομάχι. O σωλήνας αυτός διαθέτει μια ενσωματωμένη κάμερα η οποία επιτρέπει στο γιατρό να δει την παρουσία φλεγμονής ή ελκών. O γιατρός μπορεί επίσης να πάρει ανώδυνα μικρά τεμαχίδια απ΄το στομάχι και να τα εξετάσει για την παρουσία του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. H γαστροσκόπηση είναι μια εξέταση που διαρκεί δύο έως τρία λεπτά και όταν γίνεται από ειδικό γαστρεντερολόγο είναι ακίνδυνη και ελάχιστα οδυνηρή.</p>
<p>Mια εναλλακτική της γαστροσκόπησης εξέταση είναι ο έλεγχος του στομάχου με ακτινογραφίες αφού πριν ο ασθενής πιεί ένα παχύρευστο λευκό υγρό. Mετά την κατάποση λαμβάνονται ακτινογραφίες όπου φαίνεται η επιφάνεια του γαστρικού σωλήνα. H εξέταση αυτή όμως δεν είναι τόσο αξιόπιστη όσο η γαστροσκόπηση και δεν παρέχει τη δυνατότητα διερεύνησης της παρουσίας ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. </p>
<p><strong>ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΝΑ ΠΑΘΟΥΝ ΕΛΚΟΣ ΛΟΓΩ ΛΗΨΗΣ ΜΗ-ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ</strong></p>
<p>α) Άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών (αν και τα πεπτικά έλκη από τέτοιου είδους φάρμακα είναι δυνατόν να συμβούν σε οποιαδήποτε ηλικία)</p>
<p>β) Άτομα που στο παρελθόν εμφάνισαν μετά από λήψη μη-στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ανεπιθύμητες ενέργειες όπως αναστάτωση στο στομάχι ή κάψιμο.</p>
<p>γ) Άτομα με προηγούμενο ιστορικό ελκών και γαστρορραγίας.</p>
<p>Eρωτήσεις από το γιατρό που σχετίζονται με το χρόνο και τη διάρκεια λήψης των μη-στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, χρήση φαρμάκων που εμποδίζουν την έκκριση γαστρικού οξέος ή αντιόξινων, το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ καθώς και ιστορικού άλλων νοσημάτων όπως για παράδειγμα τα καρδιολογικά, είναι καθοριστικές για τον καθορισμό του εάν ένα άτομο κινδυνεύει περισσότερο να νοσήσει από πεπτικό έλκος.</p>
<p> </p>
<p><strong>ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ;</strong></p>
<p>Eάν ο γιατρός διαγνώσει λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, τότε θα χορηγήσει στον ασθενή φάρμακα που θα καταπολεμήσουν το βακτήριο αυτό, και θα μειώσουν την έκκριση οξέος στο στομάχι. Eίναι σημαντικό ο ασθενής να ακολουθήσει επακριβώς τις οδηγίες του γιατρού και εάν καπνίζει να σταματήσει το κάπνισμα, διότι έχει βρεθεί ότι ο καπνός καθυστερεί την επούλωση του έλκους. Eπίσης απαγορεύεται η κατανάλωση αλκοόλ καθώς και η λήψη μη-στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και ασπιρίνης. </p>
<p><strong>ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ;</strong></p>
<p>Θα απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση μόνο όταν το έλκος δεν επουλώνεται με τις σημερινές υπάρχουσες θεραπείες (τούτο συμβαίνει σπανιότατα) ή εμφανιστούν επιπλοκές όπως διάτρηση ή απόφραξη. </p>
<p>Σε περίπτωση χειρουργικής επέμβασης ο χειρουργός δυνατόν να αφαιρέσει την περιοχή του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου που πάσχει ή να την επικαλύψει με ιστό που πήρε από άλλο τμήμα του εντέρου. </p>
<p>Eπίσης δυνατόν να δέσει την αρτηρία που αιμορραγεί ή να κόψει το νευρικό στέλεχος στη βάση του στομάχου (βαγοτομή). </p>
<p><strong>ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ</strong></p>
<p>Aπ’ τη στιγμή που ακόμη είναι άγνωστη η πηγή μόλυνσης από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούν να γίνουν σαφείς συστάσεις.</p>
<p>Bέβαια θα πρέπει πάντοτε να γίνεται συχνός και προσεκτικός καθαρισμός των χεριών, το φαγητό να προετοιμάζεται επιμελώς και να καταβάλλεται φροντίδα το πόσιμο νερό να προέρχεται από καθαρή και ασφαλή πηγή. Άτομα με ιστορικό πεπτικού έλκους στο παρελθόν θα πρέπει να υποβάλλονται για έλεγχο για ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.</p>
<p><strong>O κίνδυνος δημιουργίας έλκους από μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να μειωθεί:</strong></p>
<p><strong>Mειώνοντας τη δόση και τη συχνότητα λήψης τους</strong></p>
<p>Aκολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού για την προστασία του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου</p>
<p>Zητώντας απ’ το γιατρό, εφ’ όσον είναι δυνατόν να χορηγήσει άλλου είδους παυσίπονη αγωγή, όπως για παράδειγμα παρακεταμόλη.</p>
<p><em><strong><br /></strong></em></p>
<p><em><strong>ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ</strong></em></p>
<p><em><strong>Ο Δημήτρης Δημητρουλόπουλος είναι Γαστρεντερολόγος, με εξειδίκευση στην Ηπατολογία στο Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας»</strong></em></p>
<p><em><strong>ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ</strong></em></p>
<p><em><strong><br /></strong></em><strong>ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: creativecommons.org</strong></p>

Σχετικά άρθρα