Μην τιμωρείτε τα παιδιά σας: Ακολουθήστε τη μέθοδο της προληπτικής συντήρησης

19/02/2019
Ομάδα Σύνταξης
Παιδί

Η τιμωρία είναι ένα είδος «μαθήματος» που προσπαθούμε να διδάξουμε στα παιδιά. Τιμωρούμε για να τους δείξουμε, για να διορθώσουμε την κακή συμπεριφορά, για να μην το ξανακάνουν… Ωστόσο, κι εμείς με τον τρόπο μας τους διδάσκουμε πολλά μαθήματα, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, επειδή τα «λεκτικά» μαθήματα είναι ανίσχυρα σε σχέση με τα μη λεκτικά μαθήματα.

Γράφει η Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Τι κάνουμε όταν θυμώνουμε; Φωνάζουμε; Το ίδιο θα κάνουν και τα παιδιά! Ή μήπως αντιλαμβανόμαστε πότε αρχίζουμε να εκνευριζόμαστε και λέμε κάτι τύπου «αρχίζω να εκνευρίζομαι, οπότε πάω έξω μια στιγμή για να ηρεμήσω και επιστρέφω». Το ίδιο θα μάθουν να κάνουν και τα παιδιά!

Ξέρετε τι είναι η «Προληπτική Συντήρηση»;

Οι στρατηγικές που χρησιμοποιούμε για να παραμείνουμε σε συναισθηματική επαφή με τα παιδιά μας και να τα βοηθήσουμε στα δύσκολα και μεγάλες συγκινήσεις τους, ώστε να προλάβουμε την κακή συμπεριφορά από μέρος τους. Τα παιδιά έρχονται στον κόσμο έτοιμα να μάθουν, και προσβλέπουν σε εμάς για να τους διδάξουμε τα πιο απλά και τα πιο σύνθετα, το σωστό και το λάθος , τι να κάνουν όταν θυμώνουν, πώς να εκφράσουν τις ανάγκες και τα συναισθήματά τους, πώς να ρυθμίζουν τα συναισθήματα και τη διάθεσή τους. Αυτές οι συναισθηματικές δεξιότητες «εγγράφονται στο σκληρό τους δίσκο και θα αποτελέσουν τον βασικό τους οδηγό στη ζωή.

Έτσι, καταρχήν, όταν το παιδί αρχίζει να έχει κακή συμπεριφορά, το πραγματικό «μάθημα» δεν είναι τι λέτε στο παιδί, αλλά τι κάνετε και πώς αντιδράτε.

Πρέπει λοιπόν να:

- Ηρεμήσετε και να ανακτήσετε την ψυχραιμία σας, το οποίο διδάσκει στο παιδί πώς να μάθει να ηρεμεί τον εαυτό του.

- Να επανασυνδεθείτε συναισθηματικά μαζί του.

- Να βοηθήσετε το παιδί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του, ακόμα και καθώς βάζετε όρια.

1. Βάλτε συγκεκριμένα όρια και τηρήστε τα!

«Διδάσκω ένα μάθημα» σημαίνει ότι δηλώνω ξεκάθαρα πιο είναι το όριο ή η προσδοκία που έχω από το παιδί και το καθοδηγώ προς τη σωστή κατεύθυνση. Όταν όμως εκνευριζόμαστε, τι μας έρχεται; Να βάλουμε τις φωνές μέχρι το παιδί να κάνει αυτό που του ζητάμε για να μη μας κάνει τη ζωή δύσκολη. Το πρόβλημα όμως είναι ότι το παιδί έχει μια τεράστια δυσκολία στη δική του ζωή εκείνη ακριβώς τη στιγμή, και γι’ αυτό φυσικά έχει την κακή συμπεριφορά. Το παιδί έχει ξέσπασμα επειδή δυσκολεύεται. Για να μάθει τα όρια πρέπει να τα επαναλάβουμε πολλές φορές. Όταν χάνουμε την ψυχραιμία μας το παιδί στρεσάρεται, φτάνει σε κατάσταση συναγερμού και «κλείνει». Αντί για νεύρα ή τιμωρία, πάρτε βαθιά ανάσα και προσπαθήστε να καθοδηγήσετε τη συμπεριφορά του παιδιού σε κάτι αποδεκτό. Μπορεί να μη λειτουργήσει κάτι τέτοιο με την πρώτη, αλλά με την επανάληψη θα δείτε διαφορά!

«Δεν πετάμε τα τουβλάκια στο κεφάλι του μικρού μας αδερφού… τα τουβλάκια δεν είναι για να τα πετάμε. Αν θέλεις μπορείς να παίξετε μαζί μαξιλαροπόλεμο ή να πετάξεις λούτρινα ζωάκια σε ένα κουτί».

«Το ξέρεις ότι σήμερα δεν θα σου πάρουμε ένα παιχνίδι.. ξέρω, είναι δύσκολο για σένα, αλλά αν είναι πολύ δύσκολο θα πρέπει να φύγουμε από το κατάστημα και να μη με βοηθήσεις να διαλέξουμε ένα ωραίο δώρο γενεθλίων για την ξαδέρφη σου (ή να σε αφήσω στο καρότσι να κλαις και να μη με βοηθήσεις να το γεμίσουμε με όσα χρειαζόμαστε, κλπ).

«Ο κανόνας είναι ότι δεν ουρλιάζουμε στο αυτοκίνητο, για να μπορώ να οδηγώ με ασφάλεια. Καταλαβαίνω ότι κάτι σε ενοχλεί αλλά με τι φωνές δε καταλαβαίνω τι συμβαίνει. Προσπάθησε να μου πεις με λόγια. Μπορείς να σταματήσεις να φωνάζεις ή να σταματήσω το αυτοκίνητο;».

Προσοχή! Ό,τι πείτε στο παιδί, θα πρέπει να το ακολουθήσετε!

2. Αναγνωρίστε τα συναισθήματα

Το παιδί πρέπει να αισθανθεί ότι το καταλαβαίνετε πριν να μπορέσει να ακούσει τη «διδασκαλία» σας . Μπορεί να νιώθετε σαν να θέλετε να ουρλιάξετε «Σου είπα 100 φορές να σταματήσεις το παιχνίδι και να πας για μπάνιο! Πόσες φορές πρέπει να το πω;».

Τι διδάσκει αυτό στο παιδί σας;

Ότι δεν το εννοείτε στα σοβαρά μέχρι να υψώνετε τη φωνή σας, και έτσι δεν του παρέχετε κανένα κίνητρο να συνεργαστεί.

Αντί γι’ αυτό, αναγνωρίσει την οπτική γωνία του παιδιού και δώστε του την επιθυμία του στο επίπεδο της φαντασίας: «Κατάλαβα, δε θέλεις να πας για μπάνιο …. Είναι τόσο δύσκολο να σταματήσεις να παίζεις ένα τόσο ωραίο παιχνίδι … Σίγουρα όταν μεγαλώσεις δε θα σταματήσεις ποτέ να παίζεις , θα παίζεις όλη τη νύχτα, κάθε βράδυ, δεν θα πηγαίνεις ούτε για μπάνιο, ίσως ούτε και για ύπνο ! Έλα εδώ τώρα, ας πετάξει αυτό το αεροπλάνο μέχρι την μπανιέρα».

Έτσι το παιδί σας μαθαίνει ότι εννοείτε αυτά που λέτε και θα μάθει ότι πρέπει να το κάνει, ότι πρέπει να συνεργάζεται, και επίσης θα καταλάβει ότι κι εσείς καταλαβαίνετε την επιθυμία του και τι δεν του αρέσει. Μαθαίνει ότι δε γίνεται πάντα να πάρει ό, τι θέλει, αλλά τελικά παίρνει κάτι καλύτερο – κάποιον ενήλικα που το καταλαβαίνει!