Ανοιξιάτικες αλλεργίες: τα συμπτώματα και πώς να τις αντιμετωπίσεις

18/03/2017
Ομάδα Σύνταξης
Αλλεργιολογία

Γράφει η Καλιόπη Κόντου-Φίλη, M.D., Ph.D., Αλλεργιολόγος Συντονίστρια Διευθύντρια Αλλεργιολογικού Τμήματος, Ευρωκλινική Αθηνών
<img src="https://boro.gr/thumbnail?filepath=/uploads/2013/01/kontou.jpg&amp;amp;width=640" alt="" width="150" />
Ο χειμώνας πέρασε οι αλλεργίες έρχονται 
Όπως είναι ευρέως γνωστό, τα πιο συχνά αλλεργικά νοσήματα είναι τα ατοπικού τύπου, τα οποία προκαλούνται μέσω ανοσοσφαιρίνης Ε (IgE) δηλ., με την μεσολάβηση ειδικών για κάθε αλλεργιογόνο αντισωμάτων. Πρόκειται για αλλεργικές αντιδράσεις, που στόχο έχουν το αναπνευστικό σύστημα (ανώτερο και κατώτερο) και το δέρμα (ατοπική δερματίτιδα ή αλλεργικό έκζεμα). Στις ανεπτυγμένες, δυτικού τύπου κοινωνίες τα νοσήματα αυτά αφορούν έως το ένα τρίτο του γενικού πληθυσμού, ενώ σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες η επίπτωση είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Η αναπνευστική αλλεργία χαρακτηρίζεται από εαρινή, κυρίως, κατανομή στην Ελλάδα, όπως και στις λοιπές Μεσογειακές χώρες.
Αλλεργίες με εαρινή κατανομή, είναι αυτές, που σχετίζονται με την εισπνοή (επαφή στην περίπτωση των ματιών) αλλεργιογόνων που μεταφέρονται στον ατμοσφαιρικό αέρα κυρίως την άνοιξη είναι, δε οι εξής:
α) η αλλεργική ρινίτιδα: χαρακτηρίζεται από φτερνίσματα, καταρροή, ρινική απόφραξη ή “μπούκωμα”, που δυνατόν να προκαλέσει βάρος στο κεφάλι ή πόνο (πονοκέφαλο ή κεφαλαλγία), κνησμό (“φαγούρα”) σε μύτη, μάτια, αυτιά, ουρανίσκο ή/και φάρυγγα.
β) η αλλεργική επιπεφυκίτιδα: συχνά συνυπάρχει με την αλλεργική ρινίτιδα και εκδηλώνεται με κνησμό, ερεθισμό (“τσούξιμο”, ερυθρότητα, δακρύρροια), ακόμη και οίδημα των ματιών.
γ) το αλλεργικό άσθμα:, η πιο σοβαρή κλινική εκδηλωση αναπνευστικής αλλεργίας, έχει ως όργανο στόχο το κατώτερο αναπνευστικό και συγκεκριμένα, τους βρόγχους μεγάλους και μικρότερους και τα βρογχιόλια («αεραγωγοί”/airways είναι ο εισαγόμενος όρος). 
Το συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με τον βαθμό αλλεργικής φλεγμονής στα προαναφερθέντα τμήματα του αναπνευστικού. Δυνατόν να εκδηλωθεί με ήπια συμπτωματολογία, όπως ξηρό βήχα ή δύσπνοια μόνο κατά την άσκηση ή γέλιο, σε εβδομαδιαία διαστήματα ή αραιότερα. Καθώς προχωρεί η άνοιξη τα παροδικά αυτά συμπτώματα δυνατόν να εγκατασταθούν σε πιο μόνιμη βάση, προκαλώντας εντονότερη δύσπνοια, βήχα ή και τα δύο, ιδίως τις βραδινές ώρες και την νύχτα. Τέλος, ο βήχας και η δύσπνοια εντείνονται, η αναπνοή γίνεται έντονα συρίττουσα («γατάκια») ιδιαίτερα στην εκπνοή, το στήθος «βράζει», ενώ αίσθημα κόπωσης και αδυναμίας εγκαθίσταται και δεν επιτρέπει την συνέχιση των φυσιολογικών δραστηριοτήτων του πάσχοντος.
Όπως γνωρίζουν πολλοί σπό τους αλλεργικούς ασθενείς, τα μείζονα αλλεργιογόνα των Μεσογειακών χωρών (γυρεόκοκκοι Παριετάριας, Αγρωστίδεν, ελιάς, καθώς και τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και σπόρια ορισμένων μυκήτων (μούχλας) εμφανίζουν –λόγω καιρικών συνθηκών – μεγίστη έξαρση την άνοιξη. Επομένως, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη η ανοιξιάτικη κατανομή της αναπνευστικής αλλεργίας στον γεωγραφικό μας χώρο.
Μετά την χειμωνιάτικη παγωνιά, καθώς οι ημέρες μεγαλώνουν και το θερμόμετρο ανεβαίνει, αυξάνεται ανθρώπινη δραστηριότητα στην ύπαιθρο, όπου η συγκέντρωση πολλών αερομεταφερόμενων αλλεργιογόνων είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη από αυτήν των “τσιμεντοποιημένων” αστικών μας κέντρων. Κατά συνέπεια, το αλλεργικό άτομο ή/και οι γονείς του οφείλουν να προετοιμαστούν κατάλληλα, ώστε να απολαύσουν την πιο πολύχρωμη εποχή του έτους.
Βασικό μέλημα ενός ατόμου, που έχει ήδη εμφανίσει (ή είχε την ίδια εποχή σε προηγούμενες χρονιές) συμπτώματα αναπνευστικής αλλεργίας, ακόμη και ήπια (φτερνίσματα – καταρροή – φαγούρα – από ανώτερο αναπνευστικό, βήχα και ήπια δύσπνοια από το στήθος ή/και επιπεφυκίτιδα), είναι να επισκεφθεί τον αλλεργιολόγο, πριν αρχίσει τις εξόδους προς στην φύση. Είναι σημαντικό να γίνει σωστή αξιολόγηση του αλλεργιολογικού του προβλήματος, να εκτιμηθεί η έκταση και έντασή του, ώστε να λάβει την σωστή αγωγή έγκαιρα, καθώς και οδηγίες για την εφαρμογή μέτρων πρόληψης.
Τέλος, θα προγραμματιστεί το κατάλληλο για κάθε ασθενή θαραπευτικό σχήμα αντιμετώπισης τυχόν οξέων εξάρσεων της αλλεργίας, λόγω εποχής. Αυτό το σημείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε αργίες και εορταστικά τριήμερα, εάν ο αλλεργικός ασθενής πρόκειται να επισκεφθεί περιφερικούς προορισμούς, που -ενίοτε- δεν διαθέτουν επαρκή ιατρική υποστήριξη σε κοντινή απόσταση.