<p>Η μέση τρέχουσα ηλικία της εμμηνόπαυσης είναι τα 52 έτη, κυμαινόμενη μεταξύ 45 και 55 ετών. Ωστόσο, είναι δυνατόν σε περισσότερο σπάνιες περιπτώσεις, κάποιες γυναίκες να έχουν εμμηνόπαυση νωρίτερα. Όσο για την κλιμακτήριο είναι μια βιοχημική διαδικασία που διαρκεί έως 13 χρόνια. Κατά τη διαδικασία αυτή οι περίοδοι μπορεί να σταματήσουν για μερικούς μήνες και να επανεμφανιστούν, μπορεί να μειωθεί ή να αυξηθεί η διάρκειά τους και η ροή τους, ενώ μερικές φορές μπορεί να διακοπεί για ένα χρόνο και μετά να επανεμφανιστεί.  </p>
<p><strong>Τα είδη της εμμηνόπαυσης είναι:</strong></p>
<p>α) Η Πρόωρη Εμμηνόπαυση: Ένα μικρό ποσοστό γυναικών έχουν εμμηνόπαυση σε μικρότερη της προαναφερθείσης ηλικία.</p>
<p>β) Η Τεχνητή Εμμηνόπαυση: Η εν λόγω κατάσταση αφορά γυναίκες που μπαίνουν στην εμμηνόπαυση εξαιτίας χειρουργικών παρεμβάσεων (χειρουργική εμμηνόπαυση) ή εξαιτίας φαρμακευτικών αγωγών για τη θεραπεία συγκεκριμένων παθολογικών καταστάσεων (όπως η ενδομητρίωση), για περιορισμένο συχνά χρονικό διάστημα.</p>
<p><strong>Συμπτώματα Εμμηνόπαυσης</strong></p>
<p>Το αν μια γυναίκα υποφέρει ή όχι κατά την εμμηνόπαυση σχετίζεται κατ' αρχάς με το πολιτισμικό περιβάλλον από το οποίο προέρχεται, το οικογενειακό ιστορικό της και τις προσδοκίες της. Οι προσδοκίες που έχει μια γυναίκα για την εμμηνόπαυση, καθώς επίσης και οι πληροφορίες που έχει συλλέξει μπορεί να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην στάση που κρατά σε αυτήν την περίοδο της ζωής της. Από όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, το ιατρικό σύστημα δεν έχει κάνει συστηματικές ελεγχόμενες δοκιμές προσδόκιμου στην εμμηνοπαυσιακή εμπειρία υγιών γυναικών που ασκούνται τακτικά, διατρέφονται σωστά, δεν καπνίζουν και έχουν έναν συνολικά υγιή τρόπο ζωής. Η πολιτισμική μας εστίαση στην εμμηνόπαυση γίνεται σαν να είναι πρόβλημα. Ανθρωπολογικές έρευνες έχουν δείξει, όμως, ότι τα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα και η αντίληψη τους από την πλευρά των γυναικών είναι άμεσα εξαρτώμενα από το πολιτισμικό περιβάλλον και ποικίλει ανά κοινωνία. Επί παραδείγματι, μια μελέτη των γυναικών Κουνγκ στη Νότια Αφρική έδειξε ότι η κοινωνική θέση των γυναικών ανέβαινε μετά την εμμηνόπαυση. Επιπρόσθετα, δεν υπάρχει στη γλώσσα τους λέξη αντίστοιχη με την δική μας «εξάψεις». Ως εκ τούτου, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι γυναίκες αυτές δεν βιώνουν ανάλογα με τις δυτικοευρωπαίες την κατάσταση της εμμηνόπαυσης και τα συνοδά συμπτώματα της.</p>
<p>Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η εμμηνόπαυση είναι μια κατάσταση που επηρεάζει το σύνολο του οργανισμού και του ψυχισμού μιας γυναίκας. Κάποια από τα συμπτώματα είναι:</p>
<ul>
<li>Εξάψεις</li>
<li>Αίσθημα ζέστης και εφίδρωσης ειδικά γύρω από το κεφάλι και το λαιμό.</li>
<li>Κολπική Ξηρότητα</li>
<li>Οστεοπόρωση</li>
<li>Αραίωση Τριχοφυΐας</li>
</ul>
<p>Συγχρόνως, έχει παρατηρηθεί ότι πολλές είναι οι επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης στην σεξουαλικότητα. Ειδικότερα, πολλές γυναίκες παραπονούνται ότι κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης μειώνεται η σεξουαλική επιθυμία σε τέτοιο βαθμό, που επηρεάζεται αρνητικά η ερωτική τους ζωή.</p>
<p>Παρ' όλα αυτά, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι αυτά που πιστεύουμε για τη σεξουλικότητα και την εμμηνόπαυση έχουν σχέση με τις σεξουαλικές μας προσδοκίες και εμπειρίες, με την παράσταση που έχουμε για τον εαυτό μας, καθώς επίσης με τη δυνατότητα διαχείρισης των αλλαγών.  Όπως αναφέραμε παραπάνω, μια πολύ κοινή παρανόηση για την εμμηνόπαυση είναι ότι η σεξουαλική επιθυμία και δραστηριότητα μειώνεται σημαντικά σε αυτήν την περίοδο. Η γυναικολογική και ψυχιατρική βιβλιογραφία όμως δεν στηρίζει αυτήν την άποψη. Επειδή η κοινωνία μας αντιμετωπίζει την εμμηνόπαυση σαν το «τέλος της δυνατότητας τεκνοποίησης» και συνδέει την αναπαραγωγική ικανότητα με τη σεξουαλική επιθυμία, πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι κατά την εμμηνόπαυση το ερωτικό τους ένστικτο θα εξαφανιστεί. Αλλά στους ανθρώπους, όπως γνωρίζουμε, η ικανότητα αναπαραγωγής και η σεξουαλική ευχαρίστηση δεν ταυτίζονται απόλυτα. Στην πραγματικότητα, η εμμηνόπαυση αποτελεί για την γυναίκα μια ευκαιρία να επανοικοδομήσει τη σχέση με το σώμα της και την σεξουαλικότητά της, απαλλαγμένη από το άγχος της τεκνοποίησης, όντας πιο ελεύθερη από τους επικαθορισμούς που προτάσσει ο μητρικός της ρόλος. </p>
<p>Από ψυχολογικής άποψης, η εμμηνόπαυση συνοδεύεται συχνά από μεταπτώσεις διάθεσης και καταθλιπτικά συναισθήματα. Μπορούν, επίσης, να εκδηλωθούν ελαττωμένη όρεξη ή υπερφαγία, αϋπνία, ελαττωμένη ενεργητικότητα και κόπωση, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ελαττωμένη ικανότητα για συγκέντρωση, αναβλητικότητα, έλλειψη ελπίδας, χαμηλή αυτοπεποίθηση, συναισθήματα απόγνωσης. Συχνά επίσης, την περίοδο της εμμηνόπαυσης η γυναίκα μπορεί να αισθανθεί άγχος, θλίψη, θυμό για τον εαυτό της ή τα οικεία της πρόσωπα, να μοιάζει ευερέθιστη, ακόμα και να ξεσπά σε φωνές ή κλάματα. Σε πολλές περιπτώσεις οι γυναίκες αρνούνται να συμφιλιωθούν με τις αλλαγές που μπορεί να συμβαίνουν στο σώμα τους, να νιώθουν ότι μεγαλώνουν και ότι δεν θα είναι πια επιθυμητές ή όμορφες. Η κλινική μας εμπειρία δείχνει ότι η φάση της εμμηνόπαυσης σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί πλήγμα στη γυναικεία αυταρέσκεια, αφήνοντας περιθώρια στην εμφάνιση ψυχοπαθολογίας.</p>
<p>Πολλοί είναι οι κοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διαχείριση της εμμηνόπαυσης και των συμπτωμάτων της εκ μέρους των γυναικών, όπως έχει παρατηρηθεί στα πλαίσια της άσκησης ψυχοθεραπευτικού έργου. Επί παραδείγματι, η φάση στην οποία βρίσκεται η συναισθηματική και ερωτική ζωή της γυναίκας παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση των σωματικών και των ψυχολογικών επιπτώσεων της εμμηνόπαυσης. Καθοριστικός παράγοντας είναι η τεκνοποίηση αν έχει υπάρξει ή όχι, αν ήταν επιθυμητή ή όχι. Στην περίπτωση που υπάρχουν παιδιά παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο η ηλικία των παιδιών και η σχέση με αυτά. Πολύ συχνά η γυναίκα καλείται να επανανοηματοδοτήσει την σχέση της με τα παιδιά της, αφού εκτός από τις δικές της ψυχοσωματικές αλλαγές έχει να διαχειριστεί και τη δική τους αυτονόμηση, καθώς επίσης να επανεξετάσει τη σχέση με τον  σύντροφο της και με τον εαυτό της. Επιπρόσθετοι καθοριστικοί παράγοντες είναι η ύπαρξη εργασίας ή η επερχόμενη συνταξιοδότηση, τα ενδιαφέροντα και ο ελεύθερος χρόνος που έχει μια γυναίκα και πού τον διαθέτει, η ύπαρξη κοινωνικού περιβάλλοντος (φιλικού, συγγενικού) και οι σχέσεις μαζί του, η αυτοεικόνα και η σχέση με την εξωτερική της εμφάνιση. Πέραν των ανωτέρω, η εμμηνόπαυση αποτελεί μια φάση απολογισμού της έως σήμερα ζωής της γυναίκας σε σχέση με όλα εκείνα που πραγματοποίησε, αλλά και αναφορικά με τις επιθυμίες της που αποσιωπήθηκαν λόγω της διαχείρισης της καθημερινότητας.</p>
<p>Συμπερασματικά, θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι η γυναικεία σοφία συνδυάζει δυο παραμέτρους: την τυπικά γυναικεία φροντίδα, ώστε να παραμένουμε στην καλύτερη δυνατόν φυσική κατάσταση, χωρίς να εγκαταλείπουμε τον εαυτό μας και ταυτόχρονα την συμφιλίωση, όχι μόνο με το χρόνο που περνάει, αλλά με τους κοινωνικούς ρόλους που αποδίδουν οι διάφορες χρονικές φάσεις στον κάθε άνθρωπο που ζει ενταγμένος στο κοινωνικό του περιβάλλον. Σε κάθε περίπτωση, η ψυχική ισορροπία των γυναικών αυτής της ηλικίας και η αποκατάστασή της, μέσω της κατάλληλης, εξατομικευμένης ή ομαδικής ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης, πρέπει να αποτελεί για όλους και κυρίως για τις ίδιες, μια προτεραιότητα.</p>
<p><strong>Από την Ευγενία Σαρηγιαννίδη, Ψυχολόγο, MSc, Υπ. Διδάκτωρ Ψυχολογίας (www.psy-counsellors.gr)</strong></p>
<p>Διαβάστε επίσης:</p>
<p><span style="color: #0000ff;"><a href="https://boro.gr/28167/klimaktirios-psuchologikes-epiptoseis-kai-antimetopisi" target="_blank"><span style="color: #0000ff;">Κλιμακτήριος: Ψυχολογικές επιπτώσεις και αντιμετώπιση</span></a></span></p>
<p><span style="color: #0000ff;"><a href="https://boro.gr/31861/katathlipsh-sthn-emmhnopaysh-ta-aitia-oi-kindynoi-kai-h-therapeia" target="_blank"><span style="color: #0000ff;">Κατάθλιψη στην εμμηνόπαυση: Τα αίτια, οι κίνδυνοι και η θεραπεία</span></a></span></p>