<p><strong>Προειδοποίηση:</strong> Όλοι οι άνδρες δεν φοβούνται τις σχέσεις, αλλά πολλοί άνδρες τρομοκρατούνται απ' αυτές. Πριν φτάσω στους λόγους για τους οποίους φοβούνται τόσο πολύ, επιτρέψτε μου πρώτα να εξετάσω το ερώτημα αν οι άνδρες φοβούνται περισσότερο τις σχέσεις από τις γυναίκες.</p>
<p>Γράφει ο <strong>Ιωάννης Νίκου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπευτής</strong></p>
<p>Η συζήτηση σχετικά με το εάν οι άνδρες και οι γυναίκες είναι εξαιρετικά παρόμοιοι ή εξαιρετικά διαφορετικοί δεν φαίνεται να εξαφανίζεται, κι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι δεν μπορούμε να αποδείξουμε πολλά μέσα στο ψυχολογικό πλαίσιο. Ποιος ξέρει, ίσως μια μέρα θα μάθουμε τόσα πολλά για τον εγκέφαλο ώστε να μπορέσουμε να απαντήσουμε οριστικά στην ερώτηση. Οι πιθανότητες όμως είναι ότι ίσως η μέρα αυτή μπορεί ποτέ να μην έρθει: Ίσως οι κοινωνικές επιρροές που διαμορφώνουν τα αρσενικά και τα θηλυκά είναι τόσο ισχυρές ώστε είναι πρωταρχικό το κοινωνικό μέρος και όχι το βιολογικό μέρος που κάνει τους άντρες και τις γυναίκες αυτό που είναι.</p>
<p>Φοβούνται οι άνδρες τις σχέσεις περισσότερο από τις γυναίκες; Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να το πεις. Η μέτρηση του φόβου οικειότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών σε μια ερευνητική έννοια είναι δύσκολη, αλλά μία μελέτη (Thelen et al., 2000) το επιχείρησε και διαπίστωσε ότι οι άνδρες σημείωσαν υψηλότερο σκορ στην κλίμακα μέτρησης του φόβου οικειότητας. Για τις γυναίκες που γνωρίζουν τους άντρες που φοβούνται τις σχέσεις, αυτή η έρευνα δεν θα αποτελέσει έκπληξη.</p>
<p>Μέσα από την κλινική μου πρακτική ως θεραπευτής έχω αντιληφθεί ότι οι άνδρες συχνά φοβούνται να αφήσουν τις άμυνές τους κάτω και να είναι ευάλωτοι από ότι οι γυναίκες, έτσι φαίνεται λογικό να φοβούνται τις σχέσεις περισσότερο από τις γυναίκες. Για να δοθεί κάποιο πλαίσιο, τα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν πάντα τους διαφορετικούς τρόπους κοινωνικοποίησης των αγοριών και των κοριτσιών και πολλοί από εμάς βλέπουμε ότι οι περισσότεροι γονείς διαμορφώνουν την συμπεριφορά τους ανάλογα με το φύλο του παιδιού τους. Επειδή φαίνεται ότι τα αγόρια και τα κορίτσια, τουλάχιστον ιστορικά, έχουν κοινωνικοποιηθεί διαφορετικά, θα ήταν λογικό τα κορίτσια που είχαν κοινωνικοποιηθεί με γνώμονα να συμμετάσχουν σε συμμετοχικό παιχνίδι μεγαλώνοντας να είναι γυναίκες που είναι καλύτερες στο χειρισμό των συναισθημάτων και των σχέσεων από τα αγόρια που κοινωνικοποιήθηκαν με γνώμονα να συμμετάσχουν σε ανταγωνιστικό και φυσικό παιχνίδι και μεγαλώνοντας να είναι άνδρες που είναι λιγότερο άνετοι με την ευπάθεια και τη συναισθηματική οικειότητα στις σχέσεις. Αλλά εδώ είναι το σημαντικό μέρος: Δεν είναι όλοι οι άνδρες που φοβούνται τις σχέσεις! Όταν πρόκειται για το υποσύνολο των ανδρών που όντως φοβούνται, τι τους κάνει διαφορετικούς; Με άλλα λόγια, γιατί φοβούνται τόσο τις σχέσεις;</p>
<p><strong>Προηγούμενη τραυματική σχέση:</strong></p>
<p>Ένας άνδρας μπορεί να μην είναι σε θέση να λειτουργεί καλά σε μια σχέση εάν έχει εκτεταμένα ζητήματα που προέρχονται από προηγούμενη σχέση με τραυματικές εμπειρίες. Το τραύμα της σχέσης μπορεί να είχε συμβεί όταν ο άνδρας ήταν παιδί ή όταν ήταν ενήλικας. Άνδρες που, ως παιδιά, είχαν έναν απών γονέα, έχασαν έναν από τους γονείς τους ή έζησαν με ένα γονέα που τους κακοποιούσε με οποιονδήποτε τρόπο θα αντιμετωπίσουν τρομερή δυσκολία στην αναζήτηση και την διατήρηση μιας υγιούς σχέσης. Τα επακόλουθα του τραύματος μπορεί να κάνουν τις ρομαντικές σχέσεις σχεδόν αφόρητες και ανικανοποίητες αν ο άνθρωπος δεν έχει επεξεργαστεί το τραύμα και δεν έχει διαχειριστεί όλες τις σχετικές σκέψεις και συναισθήματα.</p>
<p>Επιπλέον, οι άνδρες που φοβούνται τις σχέσεις μπορεί να είχαν προηγούμενη σχέση ως ενήλικες που ήταν τραυματική. Έχοντας έναν προηγούμενο σύντροφο που τους κακοποίησε με οποιονδήποτε τρόπο, τους εξαπάτησε, τους άφησε ή πέθανε μπορεί να κάνει τους άνδρες αργότερα να αποφύγουν συναισθηματικά την οικειότητα και τις σχέσεις εντελώς. Αν και κάποιοι ή όλοι αυτοί οι άνδρες μπορεί να έχουν ακόμα την επιθυμία για εγγύτητα, ο συναισθηματικός πόνος από το προηγούμενο τραύμα είναι υπερβολικά μεγάλος για αυτούς ώστε να αναλάβουν τον κίνδυνο και να προχωρήσουν ξανά σε μια σχέση.</p>
<p><strong>Ιδεο-ψυχαναγκαστική Διαταραχή – Παρανοϊκά ή Καταθλιπτικά Χαρακτηριστικά:</strong></p>
<p>Μερικοί άνδρες φοβούνται τις σχέσεις επειδή έχουν μια συνολική προσέγγιση που κάνει τις σχέσεις εξαιρετικά αγχοπροκλητικές. Οι άνδρες που έχουν χαρακτηριστικά Ιδεοψυχαναγκασμού ή Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή συχνά φοβούνται τις σχέσεις λόγω της αβεβαιότητας και της έλλειψης ελέγχου που συντελείται από αυτές. Τα άτομα αυτά έχουν μια πολύ μεγάλη ανάγκη να ζουν σε δομημένο πλαίσιο και πρέπει να αισθάνονται ότι το περιβάλλον τους είναι εξαιρετικά ελεγχόμενο και προβλέψιμο. Η σκέψη της αντιμετώπισης των περιπεπλεγμένων συναισθημάτων και της ανάγκης να μοιραστούν μια συναισθηματική ζωή, καθώς και ένα φυσικό χώρο, είναι συχνά πάρα πολύ «βαριά» για να τα αντέξουν.</p>
<p>Οι άνδρες που έχουν έναν παρανοϊκό τύπο προσωπικότητας επίσης φοβούνται συχνά τις σχέσεις. Οι παρανοϊκοί άνδρες είναι υποτιμητικοί προς το οικείο περιβάλλον τους και 'σκανάρουν' όλους όσους μπαίνουν στον χώρο τους. Γνωρίζουν πολύ καλά τις ιεραρχίες της εξουσίας και αισθάνονται συνεχώς το φόβο ότι κάποιος θα τους παγιδεύσει κάπως και θα τους εκμεταλλευτεί. Για αυτούς τους λόγους, το να αφεθούν και να εξαρτηθούν από ένα άλλο άτομο είναι απίστευτα μακρινές έννοιες για τον παρανοϊκό άνδρα.</p>
<p>Το να πάσχετε από κατάθλιψη ή να έχετε καταθλιπτικά συμπτώματα έχει να κάνει και με την κατάσταση μιας σχέσης. Οι ελεύθεροι άνδρες με κατάθλιψη, υποφέρουν από χαμηλό κίνητρο και συχνά αισθάνονται άσχημα για τον εαυτό τους. Η ιδέα μιας σχέσης ακούγεται εξαιρετικά περίπλοκη σε αυτούς τους άνδρες και, επιπλέον, ακούγεται σαν πάρα πολλή δουλειά για κάποιον που είναι αντιμέτωπος με τα καταθλιπτικά συναισθήματα. Λάβετε υπόψη ότι πολλοί άνδρες δεν μιλούν ανοιχτά για το αίσθημα της κατάθλιψης, επομένως ίσως να μην γνωρίζετε ούτε καν τον πραγματικό λόγο για τον οποίο ένας συγκεκριμένος άνδρας φοβάται τις σχέσεις – απλά ξέρετε ότι κάτι δεν πάει καλά.</p>
<p><strong>Κρυφές Εξαρτήσεις:</strong></p>
<p>Αν δεν είστε θεραπευτής, πιθανότατα θα είναι μεγάλη η έκπληξή σας όταν αντιληφθείτε από πόσες εξαρτήσεις υποφέρουν οι άνθρωποι. Ορισμένες εξαρτήσεις είναι πιο προφανείς, ενώ άλλες είναι πιο εύκολο να αποκρυφθούν. Μέρος από αυτό που έρχεται με την εξαρτητική διαδικασία είναι η ακραία προστασία (άμυνα): Ο εξαρτημένος γίνεται υποτιμητικός με αυτούς που τον πλησιάζουν και αποφεύγει όποιον μπορεί να τον κρίνει. Σκεφτείτε: Η ύπαρξη ενός συντρόφου θα προκαλέσει στον εθισμένο – κάποιον που βρίσκεται σε δυσκολία – να αισθάνεται απίστευτα ανήσυχος και ο εξαρτημένος θα βρει έναν τρόπο να ξεφύγει από μια τέτοια κατάσταση.</p>
<p>Τώρα που γνωρίζετε ορισμένους από τους λόγους για τους οποίους οι άνδρες φοβούνται τις σχέσεις, σκεφτείτε για μια στιγμή το παράδοξο ότι πολλοί άντρες που έχουν ένα μυστικό φόβο των σχέσεων είναι συχνά σε σχέσεις! Στις σχέσεις, αυτοί οι άνδρες συχνά αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία στο να διατηρούν την εγγύτητα με την σύντροφό τους για οποιοδήποτε σημαντικό χρονικό διάστημα: ποτέ δεν αφήνονται πλήρως μέσα στην σχέση, κρατώντας τον εαυτό τους σε απόσταση ή εξαπατώντας, κακοποιώντας, ή αποφεύγοντας το σεξ ή την τρυφερότητα από καιρό σε καιρό. Άλλοι άνδρες που φοβούνται τις σχέσεις ποτέ δεν προσπαθούν να αποκατασταθούν: Είναι το γκρουπ των 40 ετών, που δεν παντρεύτηκαν ποτέ. ο γοητευτικός θείος που δεν φέρνει ποτέ την ίδια γυναίκα στις συγκεντρώσεις περισσότερες από μία φορές. ή ο άνδρας που λέει ότι θέλει κάτι μακροπρόθεσμα, αλλά αποσπάται από τους τύπους γυναίκας που είναι εντελώς ακατάλληλοι, οπότε η σχέση δεν έχει καμία πραγματική πιθανότητα να πάει οπουδήποτε. Αν έχετε εμπλακεί με έναν άνθρωπο που πιστεύετε ότι έχει φόβο για τις σχέσεις, να του μιλήσετε γι 'αυτό. Πείτε του τι πιστεύετε και τι βλέπετε και κάντε το με έναν περιστασιακό, χαλαρό τρόπο. Εάν θέλετε πραγματικά να κάνετε μια ρομαντική σχέση μαζί του να προχωράει καλά, προσφερθείτε να πάτε στη θεραπεία ζευγαριών για να τον βοηθήσετε – και εσείς μπορεί να δείτε και τα δικά σας πιθανά θέματα.</p>
<p>Υπάρχει ελπίδα στους άνδρες που φοβούνται τις σχέσεις, αλλά πρέπει να πειθαρχούν στο να προσπαθούν να αλλάξουν και να παραδεχθούν στον εαυτό τους το πόσο δυσλειτουργική είναι η ρομαντική ζωή τους ως αποτέλεσμα των φόβων τους για τις σχέσεις.</p>