Γιατί η αγάπη διαφέρει από τα υπόλοιπα συναισθήματα;

<p>Ξέρουμε ότι υπάρχουν πολλά συναισθήματα – σ' αυτό θα συμφωνήσουν οι περισσότεροι. Πόσο πολλά όμως;</p>
<p>Γράφει η <strong>Dr. Sue Johnson</strong></p>
<p>Είκοσι περίπου χρόνια πριν, διάβασα ένα βιβλίο για θεραπευτές που ισχυριζόταν ότι υπάρχουν τριάντα εννέα βασικά συναισθήματα. Όμως οι περισσότεροι κοινωνικοί επιστήµονες σήµερα συµφωνούν ότι υπάρχουν <strong>μόνον έξι έμφυτα και οικουμενικά συναισθήματα</strong>: <strong>φόβος, θυμός, ευτυχία ή χαρά, λύπη, έκπληξη και ντροπή</strong> (ορισμένοι θεωρητικοί χωρίζουν την ντροπή σε αποστροφή και ενοχή). Το καθένα οδηγεί φυσικά σε μια δράση: στον θυμό, προσεγγίζουµε µια πρόκληση ή µια ματαίωση στην έκπληξη προσέχουµε και εξερευνούμε' στον φόβο παγώνουµε ή το βάζουµε στα πόδια. Το γεγονός ότι τα αρνητικά συναισθήµατα επικρατούν στον κατάλογο αυτό σχετίζεται µε την υπαρξιακή σηµασία του συναισθήματος. Με όρους επιβίωσης (όπως ξέρουν οι ρεπόρτερ), τα κακά νέα και οι αρνητικές σκέψεις είναι πιο σηµαντικά. Θα παρατηρήσατε ίσως ότι η αγάπη δεν περιλαµβάνεται στον βασικό κατάλογο, και θα το εξετάσω αυτό λίγο παρακάτω.</p>
<p>Ο κατάλογος προέρχεται από την πρωτοποριακή έρευνα του αμερικανού ψυχολόγου <strong>Paul Ekman</strong> µε αντικείµενο τις εκφράσεις του προσώπου. O Δαρβίνος πίστευε ότι η επίδειξη των συναισθηµάτων είναι βιολογικά προκαθορισµένη και καθολική σε όλες τις κοινωνίες. Αλλά τη δεκαετία του 1950 επικράτησε μια άλλη άποψη: ότι η εκδήλωση των συναισθημάτων υπαγορεύεται και μαθαίνεται πολιτισµικά. Ποια άποψη ήταν σωστή; Τα στοιχεία του Ekman υποστηρίζουν τη θέση του <strong>Δαρβίνου</strong>. Βρήκε ότι οι άνθρωποι σε εγγράµµατες κοινωνίες της Δύσης και της Ανατολής συµφωνούν ως προς τη φύση των συναισθηµάτων που βλέπουν σε εικόνες προσώπων. Οι άνθρωποι απ' όλο τον πλανήτη, πράγματι, µπορούν να διαβάσουν τις βασικές συναισθηματικές εκφράσεις και να τους αποδώσουν την ίδια σηµασία.</p>
<p>Ο Ekman αρχικά ταξίδεψε, τη δεκαετία του 1960, στα υψίπεδα της Νέας Γουινέας για να γνωρίσει μια φυλή, τους Fore, που δεν είχαν γραπτή γλώσσα. Ήταν ένας απομονωμένος λαός, που δεν είχε δει ποτέ κινηματογράφο ή τηλεόραση. O Ekman τούς έδειξε εικόνες προσώπων από τη Δύση που εκδήλωναν διάφορα συναισθήματα, και ρώτησε μέσω του διερµηνέα: «Τι συμβαίνει στο άτομο αυτό και τι θα του συμβεί στη συνέχεια;» Ανακάλυψε ότι οι Fore μπορούσαν να επισημάνουν τι ένιωθε το δυτικό άτομο και να προβλέψουν τις προθέσεις του. Επισκέφτηκε τη φυλή μια δεύτερη φορά και τους είπε ιστορίες και µετά τους ζήτησε να συνδέσουν την κάθε ιστορία µε µια έκφραση προσώπου. Το έκαναν χωρίς να δυσκολευτούν. Ο Ekman πήρε επίσης φωτογραφίες ανθρώπων της φυλής με διάφορες εκφράσεις του προσώπου τους και, επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, τις έδειξε σε φοιτητές του κολεγίου, ζητώντας τους να ερμηνεύσουν το συναισθηματικό τους περιεχόμενο. Οι φοιτητές αναγνώρισαν τα συναισθήματα των ανθρώπων της φυλής και πώς συνδέονταν με τις προθέσεις τους.</p>
<p>Τα ευρήματα του Ekman επαναλήφθηκαν από συναδέλφους του που μελέτησαν άλλες αποµονωµένες ομάδες. Το συµπέρασµα στο οποίο έφτασαν όλοι ήταν ότι η επίδειξη των <strong>έξι βασικών συναισθημάτων</strong> και η ικανότητα να αποδοθεί η ίδια συγκεκριµένη σηµασία στο καθένα επαναλαµβάνεται σε όλους τους πολιτισμούς. Με άλλα λόγια, υπάρχει µια οικουμενική γλώσσα του συναισθήµατος. Στον θυµό, τα μάτια διαστέλλονται και στυλώνονται, τα φρύδια σµίγουν και τα χείλη σφίγγονται. Αυτές τις εκφράσεις δεν χρειάζεται να τις διδαχθεί κάποιος. Ένας εκ γενετής τυφλός έχει ακριβώς τις ίδιες. Ωστόσο, ο πολιτισμός φαίνεται πως έχει σημασία από μια άποψη: επηρεάζει όσον αφορά σε ποια χαρακτηριστικά του προσώπου επικεντρωνόμαστε. Για παράδειγμα, αν είμαστε από τη Δύση, δίνουμε μεγαλύτερη προσοχή στο στόµα και στα φρύδια. Αν είμαστε από την Ανατολή, επικεντρωνόμαστε στα µάτια.</p>
<p>Η απλή γνώση ότι υπάρχουν βασικά συναισθήματα που όλοι νιώθουμε και αναγνωρίζουμε μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στην καθημερινή µας ζωή. O ψυχολόγος <strong>Matthew Lieberman</strong> από το Πανεπιστήµιο της Καλιφόρνιας, στο Λος Άντζελες, έχει δείξει ότι η απλή ενέργεια του να κατονομάσουµε ένα συναίσθημα ηρεμεί το συναισθηματικό κέντρο του εγκεφάλου. Σε μια μελέτη µε λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) o Lieberman έδειξε σε άτομα εικόνες προσώπων µε αρνητικές εκφράσεις – για παράδειγμα μορφάζοντας από θυμό. Όταν ζήτησε από τα υποκείμενα να αναγνωρίσουν το φύλο του ατόμου στην εικόνα, η συναισθηματική περιοχή παρέμενε ενεργοποιημένη σε υψηλό βαθμό. Όταν, όμως, τους ζήτησε να κατονομάσουν το συναίσθημα που έβλεπαν, επιλέγοντας ανάμεσα σε δύο λέξεις γραμμένες κάτω από την εικόνα, ο εγκέφαλος τους ηρέμησε. O εντοπισμός ενός συναισθήματος αρχίζει τη διαδικασία της ρύθμισης του και συλλογισμού σχετικά με αυτό.</p>
<p>Αυτό το βλέπω να συμβαίνει στη θεραπεία, όταν, π.χ. η Μπέρνις µου λέει: «<em>Φαντάζομαι ότι αν δώσω προσοχή αντί να γίνομαι έξω φρενών, μπορώ να δω ότι ο άνδρας µου αυτή τη στιγµή είναι λυπημένος. Συνήθως απλώς τρελαίνομαι – παθαίνω σύγχυση και χάνω το στόχο. Είναι ανόητο, αλλά νιώθω καλύτερα όταν αναγνωρίζω ότι είναι λυπημένος. Είναι σαν να ξεκαθαρίζουν όλα: τα σήματα που μου στέλνει και οι εσωτερικές µου αντιδράσεις αποκτούν νόημα. Κάθε τι µοιάζει πιο ξεκάθαρο, πιο διαχειρίσιμο. Την τελευταία φορά δεν έμεινα με κλειστό το στόμα. Μπόρεσα να του πω "Όταν είσαι τόσο λυπημένος, δεν ξέρω τι να κάνω και αυτό με τρομάζει. Νομίζω ότι παθαίνεις ξανά κατάθλιψη</em>». <strong>Ό,τι μπορούμε να ονοµάσουµε, µπορούμε και να το δαμάσουμε. Όταν αποδίδουμε σε κάτι το νόηµά του, μπορούµε να το ανεχτούμε και ακόμα να αλλάξουμε την επίδρασή του</strong>.</p>
<p>Τι συμβαίνει όμως με την <strong>αγάπη</strong> γιατί δεν βρίσκεται στον κατάλογο των βασικών συναισθημάτων; Μερικοί συνάδελφοί μου λένε ότι θα έπρεπε να βρίσκεται, αλλά δεν συμφωνώ. <strong>Η αγάπη δεν έχει μια συγκεκριμένη έκφραση προσώπου</strong>. Δεν είναι ένα μεμονωμένο συναίσθημα, μια μοναχική νότα. Είναι ένα <strong>µείγµα συναισθηµάτων, ένα αµάλγαµα</strong>. Ουσιαστικά, είναι µια κατάσταση της ύπαρξης που περιλαμβάνει όλα τα βασικά συναισθήματα. Όταν αγαπάμε, μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι, θλιμμένοι, θυμωμένοι, φοβισμένοι, έκπληκτοι ή ντροπιασμένοι – συχνά την ίδια στιγμή.</p>
<p>Ο συγγραφέας Jeffrey Eugenides αναφέρει σχετικά: «Τα συναισθήματα, όσον αφορά τη δική μου εμπειρία, δεν καλύπτονται μονολεκτικά. Δεν πιστεύω στη "λύπη", στη "χαρά", στη "μεταμέλεια"… Οι λέξεις υπεραπλουστεύουν το συναίσθημα. Θα ήθελα να έχω στη διάθεσή μου τις γερμανικές μακρόσυρτες σύνθετες λέξεις, όπως, για παράδειγμα "η ευτυχία που ακολουθεί την καταστροφή" ή "η απογοήτευση του να κοιμάται κανείς με τη φαντασία του"».</p>
<p> </p>
<p><em><strong>Απόσπασμα από το βιβλίο «Το νόημα του Έρωτα» της Dr. Sue Johnson, μετάφραση Μαργαρίτα Κουλεντιανού, επιμέλεια: Ρίτα Βεντούρα. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Gutenberg για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.</strong></em></p>
<p><em><strong><br /></strong></em></p>
<p><strong>Συνέδριο "Σεξουαλικότητα και Σχέσεις" στην Αθήνα στις 27-29 Απριλίου</strong></p>
<p>Η Dr Sue Johnson, η οποία αποτελεί και την κύρια εμπνεύστρια του Emotionally Focused Therapy (EFT), θα δώσει το «παρών» στο συνέδριο"Σεξουαλικότητα και τις Σχέσεις" που διοργανώνει το ISC International.</p>
<p>Πρόκειται για ένα τριήμερο συνέδριο με τον τίτλο "Συναισθηματικός δεσμός και Τραύμα" που θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο 27-29 Απριλίου στο Ξενοδοχείο Τιτάνια, με συμμετοχή επιφανών ειδικών από όλον τον κόσμο.</p>
<p>Το συνέδριο "Σεξουαλικότητα και Σχέσεις" επίκεντρώνεται σε ένα βασικό θέμα για κάθε επαγγελματία που δεν είναι άλλο από την παροχή της πιο αποτελεσματικής θεραπείας. Αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία ενημέρωσης για θέματα σεξουαλικότητας και σχέσεων και πώς αυτα έχουν εξελιχθεί αλλά και συνάντησης με έντεκα από τους πιο αναγνωρισμένυος διεθνώς ειδικούς σε αυτό το συναρπαστικό τομέα.</p>
<p><strong>Πληροφορίες για το συνέδριο:</strong></p>
<p><strong>Τόπος διεξαγωγής: </strong>27-28-29 Απριλίου, Ξενοδοχείο Τιτάνια</p>
<p><strong>Κόστος συμμετοχής: </strong>300 ευρώ</p>
<p><strong>Early Bird (μέχρι 31 Ιανουαρίου): </strong>250 ευρώ</p>
<p><strong>Φοιτητές και σπουδαστές (με επίδειξη φοιτητικής ταυτότητας): </strong>200 ευρώ</p>
<p>Το πλήρες πρόγραμμα θα το δείτε <strong><span style="color: #000080;"><a href="https://boro.gr/contentfiles_2016b/annas-notes/2017-11/synedrio-sexoualikotita-sxeseis.pdf" target="_blank"><span style="color: #000080;">εδώ</span></a></span></strong></p>
<p>Πληροφορίες για to συνέδριο και τις εγγραφές θα βρείτε εδώ:<span style="color: #000080;"><strong><a href="https://www.international-isc.com/" target="_blank"><span style="color: #000080;"> www.international-isc.com</span></a> </strong></span>καθώς και στη<strong><span style="color: #000080;"> <a href="https://www.facebook.com/events/371318346648030/permalink/371465286633336/?notif_t=like&amp;notif_id=1510826958261874" target="_blank"><span style="color: #000080;">Facebook Page</span></a></span></strong> του Συνεδρίου.</p>

Σχετικά άρθρα